Getty Images
PROFILE

O δισεκατομμυριούχος που δώρισε το 98,4% της περιουσίας του

H παράξενη ιστορία του Chuck Feeney, του εμπνευστή των Duty Free, που σήμερα τρώει burger των 5 δολαρίων και ταξιδεύει με αεροπλάνο στην τουριστική θέση.

Ο Chuck Feeney έχει ζήσει μια ζωή που όλοι μας θα ζηλεύαμε. Ο άνθρωπος που όρισε την έννοια των ‘duty free αγορών’ και δημιούργησε τον ομώνυμο παγκόσμιο retail κολοσσό, πριν από εννέα χρόνια αποφάσισε να χαρίσει ένα εξωπραγματικά μεγάλο κομμάτι της περιουσίας του σε όσους έχουν ανάγκη τα χρήματα για να επιβιώσουν.

Είναι ο ήρωας, το ιδανικό παράδειγμα όσων θέλουν να λέγονται πρότυπα του δυτικού πολιτισμού, όπως ο Bill Gates και ο Warren Buffett. Ας ανατρέξουμε στο παρελθόν του ανθρώπου που παρήγαγε πλούτο και ύστερα διαπίστωσε πως δεν τον είχε ιδιαίτερη ανάγκη.

‘Good morning Korea’

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Νέα Υόρκη και ο πόλεμος της Κορέας τον είχε στείλει μίλια μακριά από το σπίτι του. Ως διαβιβαστής ζούσε την καθημερινότητα του πολέμου και επιχειρούσε με διάφορα μικροτεχνάσματα να παρηγορεί τους φίλους από τη μονάδα του. Ένα τέτοιο ‘τέχνασμα’ το εμπνεύστηκε μαζί με τον πρώην συμφοιτητή του, Robert Warren Miller: πουλούσαν αφορολόγητα μπουκάλια με ουίσκι σε στρατιώτες.

Στη συνέχεια, αυτή η ιδέα εξελίχθηκε με τσιγάρα και φαγώσιμα και είδη αυτοκινήτου, ώσπου το Νοέμβριο του 1960 ο Feeney μαζί με τον Miller ίδρυσαν το ‘Duty-Free Shoppers Group (DFS)’ . Το πρώτο κατάστημα άνοιξε στο Hong-Kong, ακολούθησαν οι ΗΠΑ, με δεκάδες μικρές και εκκωφαντικές επιτυχίες, όπως την αποκλειστική διάθεση χαβανέζικων προϊόντων σε αεροδρόμια της Ιαπωνίας. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, σύμφωνα με διηγήσεις του ίδιου του Feeney, τα ετήσια κέρδη του ομίλου κυμαίνονταν συνήθως από 200 μέχρι 300 εκατομμύρια δολάρια.

Αλλαγές και κρυφά ονόματα

Οι συγχωνεύσεις και οι συνενώσεις ήταν μια ‘μόδα’ για τον επιχειρηματικό κόσμο της δεκαετίας του `90. Το χρήμα δεν κοιμόταν ποτέ και μέσα σε μια νύχτα ένας επιχειρηματίας που σιχαινόταν την μουσική και την τηλεόραση, μπορούσε να καταλήξει ιδιοκτήτης ραδιοφωνικών σταθμών και τηλεοπτικών καναλιών. To 1996, o όμιλος DFS εξαγοράστηκε από την Louis Vuitton Moët Hennessy (LVMH), έναν κολοσσό των προϊόντων χλιδάτης ζωής που είχε γεννηθεί εννέα χρόνια πριν. Ο Miller επιχείρησε να μπλοκάρει αυτή την εξαγορά με μια μήνυση, η οποία αποκάλυπτε μια παράξενη αλήθεια: Το μερίδιο του Feeney στην DFS δεν άνηκε πια στον ίδιο, αλλά σε έναν φιλανθρωπικό οργανισμό, ονόματι The Atlantic Philanthropies. H πώληση προχώρησε κανονικά και η Atlantic Philanthropies έβαλε 1,63 δισεκατομμύρια στα ταμεία της.

Τι ήταν η Atlantic Philanthropies;

Το 1982 ο Feeney ίδρυσε τον οργανισμό The Atlantic Philanthropies. Δυο χρόνια αργότερα, μετέφερε εκεί το σύνολο του 38,75% των μετοχών της DFS που κατείχε στο όνομα του, στα ‘κρυφά’, χωρίς να το κοινοποιήσει σε κανέναν από τους υπόλοιπους μετόχους. Το ποσό ανερχόταν στα 500 εκατομμύρια δολάρια. Τα επόμενα χρόνια συνέχισε να εργάζεται και να δωρίζει τα κέρδη του ανώνυμα και σε όσους πίστευε πως τα είχαν ανάγκη. Μέχρι σήμερα, έχει δωρίσει δυο δισεκατομμύρια δολάρια για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, στις δυο πατρίδες του: την Ιρλανδία (Πανεπιστήμιο της Πόλης του Δουβλίνου, Πανεπιστήμιο Limerick) και τη Νέα Υόρκη (ανέγερση τεχνολογικού hub στο νησί Roosevelt για τους φοιτητές του πανεπιστημίου Cornell). Έχει συνδράμει οικονομικά για την δημιουργία δημόσιων δομών υγείας στο Βιετνάμ, έχει υποστηρίξει με 75 εκατομμύρια δολάρια το νόμο ‘Obamacare’ για τη δημόσια υγεία και την ασφάλιση στην Αμερική (τον οποίο και πολέμησε με κάθε μέσο ο Donald Trump όταν έγινε Πρόεδρος των ΗΠΑ), έχει συμβάλλει οικονομικά σε πολιτικές πρωτοβουλίες για την ειρήνη ανάμεσα στην Βόρεια και τη Νότια Ιρλανδία.

Μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2020, έχει δωρίσει 8 δισεκατομμύρια δολάρια σε δράσεις και σκοπούς που προάγουν την κοινωνική ευημερία.Ο Warren Buffett τον έχει περιγράψει ως έναν “ήρωα-πρότυπο για όλους τους ήρωες εκεί έξω”, τονίζοντας πως εκείνος δεν θα προλάβει σε αυτή τη ζωή να πετύχει τόσο στοχευμένες δωρεές όσο εκείνες του Feeney.

Ο Bill Gates τον έχει περιγράψει με ακόμα πιο εντυπωσιακά λόγια: “Ο Chuck δημιούργησε ένα μονοπάτι για να το ακολουθήσει κάθε φιλάνθρωπος εκεί έξω. Θυμάμαι πώς τον είχα συναντήσει πριν ξεκινήσω την εκστρατεία ‘Giving Pledge’ και μου είχε πει πως (με το Giving Pledge) δεν πρέπει να ενθαρρύνω τους κροίσους να δίνουν ως το 50% της περιουσίας τους σε όσους το έχουν ανάγκη, αλλά όσα περισσότερα μπορούν. Κανείς δεν αποτελεί καλύτερο παράδειγμα από τον Chuck. Είναι σπουδαίος”.

Για τον εαυτό του και τη σύντροφό του, ο Feeney έχει κρατήσει το ποσό των δυο εκατομμυρίων δολαρίων, από το οποίο ζει τα τελευταία επτά χρόνια. Η ζωή του δεν έχει αλλάξει ούτε στο ελάχιστο: συνεχίζει να ταξιδεύει με αεροπλάνο στην τουριστική θέση και να απολαμβάνει ενίοτε ένα burger στα αγαπημένα του diner της Νέας Υόρκης, δίπλα σε σε ταξιτζήδες, υπαλλήλους εταιρειών και άλλους τυπικούς μεροκαματιάρηδες της πόλης.

Ο ίδιος έχει εξηγήσει περί των δωρεών: “Δεν μου φαίνεται λογικό το να καθυστερείς να δωρίζεις, όταν τόσα όμορφα πράγματα μπορούν να επιτευχθούν μέσα από αποστολές με νόημα. Εξάλλου, έχει περισσότερη πλάκα να δίνεις όσο ζεις, παρά να δίνεις όταν έχεις πεθάνει”.