Οι 9 κανόνες του Πλούταρχου για μια καλύτερη ζωή
Αν και δεν περιέγραψε ακριβώς τους «κανόνες» για μια καλή ζωή, στα γραπτά βρίσκουμε διάφορες σκέψεις του που μπορούν να εφαρμοστούν σε αυτή.
- 8 ΦΕΒ 2024
Γεννημένος στη Χαιρώνεια της Αρχαίας Ελλάδας, ο Πλούταρχος αφιέρωσε τη ζωή του στην αναζήτηση της γνώσης, της σοφίας και της ηθικής αριστείας. Χωρίς καμία αμφιβολία, βυθίστηκε στα βάθη της φιλοσοφίας, της ιστορίας, της ηθικής και της πολιτικής, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά σοφίας που συνεχίζει να διαμορφώνει την κατανόηση του εαυτού μας και του κόσμου μέχρι και σήμερα.
Είναι περισσότερο γνωστός για το έργο του Παράλληλοι Βίοι και τα Μοράλια (Ηθικά), μια σειρά δοκιμίων για διάφορα φιλοσοφικά και ηθικά θέματα. Μεταξύ των πολλών συνεισφορών του στον πνευματικό κόσμο, οι αρχές του Πλούταρχου για μια καλή ζωή αποτελούν φάρο διαχρονικής σοφίας που συνεχίζει να βρίσκει ανταπόκριση στους ανθρώπους που αναζητούν μια ολοκληρωμένη και ενάρετη ζωή.
Ο Πλούταρχος πίστευε ακράδαντα ότι η αληθινή ευτυχία είναι εφικτή μέσω της καλλιέργειας της ηθικής αριστείας, της πρακτικής σοφίας και της αρμονικής ευθυγράμμισης των σκέψεων, των πράξεων και των αξιών του ατόμου.
Αν και δεν περιέγραψε ακριβώς τους «κανόνες» για μια καλή ζωή, στα γραπτά βρίσκουμε διάφορες σκέψεις του που μπορούν να εφαρμοστούν σε αυτή.
1. Βρείτε το νόημα, ακόμη και σε δύσκολες στιγμές
Μέσα από τις βιογραφίες του, ο Πλούταρχος εμβαθύνει στις προκλήσεις διάσημων ανθρώπων και στο πώς αυτοί ανταποκρίθηκαν με αποφασιστικότητα και ανθεκτικότητα.
«Το να μην κάνουν λάθη δεν είναι στη δύναμη του ανθρώπων, αλλά από τα λάθη και τα σφάλματά τους οι σοφοί και οι καλοί μαθαίνουν», έλεγε. Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι η ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον οποίο ο Πλούταρχος παρουσίασε ως υπόδειγμα ανθεκτικότητας.
Ο Πλούταρχος υπογραμμίζει την ακλόνητη αποφασιστικότητα του Αλεξάνδρου, την ικανότητά του να προσαρμόζεται σε δύσκολες συνθήκες και την ανθεκτικότητά του μπροστά σε αναποδιές, όπως η παρ’ ολίγον ήττα του στη μάχη του Γρανικού ή η ανταρσία των στρατευμάτων του στην Ινδία.
2. Επιδιώξτε την αρετή
Ο Πλούταρχος πίστευε ότι η αρετή είναι το ύψιστο αγαθό και απαραίτητο για μια ευτυχισμένη και γεμάτη ζωή. Πίστευε ότι πρέπει να επιδιώκουμε την αριστεία στις πράξεις μας και να καλλιεργούμε αρετές όπως η εντιμότητα, η ακεραιότητα, το θάρρος και η δικαιοσύνη.
Ο ορισμός του Πλούταρχου για την αρετή βασίζεται στην ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν μια φυσική ικανότητα για καλοσύνη. Υποστήριξε ότι όλοι γεννιόμαστε με ορισμένα ηθικά ένστικτα, όπως η επιθυμία να είμαστε ευγενικοί, δίκαιοι και θαρραλέοι. Ωστόσο, αυτά τα ένστικτα πρέπει να καλλιεργηθούν μέσω της μάθησης και της πρακτικής για να εξελιχθούν σε αληθινή αρετή.
3. Η ενεργή συμμετοχή
«Το μυαλό δεν είναι ένα δοχείο που πρέπει να γεμίσει, αλλά μια φωτιά που πρέπει να ανάψει», έχει πει ο Πλούταρχος. Πίστευε ότι η μάθηση δεν είναι παθητική κατανάλωση πληροφοριών, αλλά αντίθετα ενεργή εμπλοκή με τον κόσμο και χρήση του μυαλού μας για να δημιουργήσουμε ιδέες, να λύσουμε προβλήματα και να κάνουμε συνδέσεις που διαφορετικά θα ήταν αδύνατες.
Συγκρίνει το μυαλό με μια φωτιά και όχι με ένα δοχείο. Μια σπίθα μπορεί να ανάψει μια φωτιά, αλλά πρέπει να τροφοδοτείται με καύσιμα για να συνεχίσει να καίει. Με τον ίδιο τρόπο, το μυαλό μπορεί να πάρει «φωτιά» από την περιέργεια και την έμπνευση, αλλά πρέπει να τροφοδοτείται με νέες ιδέες και εμπειρίες για να παραμείνει ζωντανό.
4. Δέσμευση για αυτοβελτίωση
Ο Πλούταρχος τόνισε τη σημασία της καλλιέργειας ενός περίεργου μυαλού και της επιδίωξης της σοφίας και τάχθηκε υπέρ της συνεχούς αυτοβελτίωσης μέσω της πνευματικής ανάπτυξης. «Αυτό που πετυχαίνουμε εσωτερικά θα αλλάξει την εξωτερική πραγματικότητα», έλεγε.
5. Βρείτε ισορροπία και αποφύγετε τα άκρα
Ο Πλούταρχος ήταν ξεκάθαρα κατά της υπερβολής και υποστήριζε τη μετριοπάθεια στην απόλαυση, τη φιλοδοξία και τα υλικά αγαθά. Πίστευε ότι το μέτρο οδηγεί σε μια πιο αρμονική και γεμάτη ζωή. Το μέτρο είναι η χρυσή τομή ανάμεσα στην υπερβολή και την έλλειψη και μας βοηθά να αποφύγουμε τον πόνο και την ταλαιπωρία που μπορεί να προκύψουν από την υπερβολή. Αυτό δε σημαίνει άρνηση της ευχαρίστησης, αλλά εύρεση μιας υγιούς ισορροπίας μεταξύ ευχαρίστησης και πόνου. Έχει να κάνει με το να ζούμε μια ζωή που είναι τόσο ευχάριστη όσο και ουσιαστική.
6. Καλλιεργήστε γνήσιες φιλίες
Ο Πλούταρχος αναγνώριζε τη σημασία των ουσιαστικών σχέσεων και την αξία της φιλίας. Τόνισε τη σημασία της καλλιέργειας γνήσιων δεσμών με τους άλλους που βασίζονται στην εμπιστοσύνη, τον αμοιβαίο σεβασμό και τις κοινές αξίες. Παρατήρησε ότι οι θετικές και υποστηρικτικές σχέσεις συμβάλλουν στην προσωπική ευτυχία και ευημερία. Πίστευε ότι η φιλία είναι ένα μέσο προσωπικής και ηθικής ανάπτυξης, καθώς οι φίλοι επηρεάζουν και εμπνέουν ο ένας τον άλλον.
7. Αναπτύξτε μια ήρεμη και ορθολογική νοοτροπία
Ο Πλούταρχος ήταν επηρεασμένος από τη στωική φιλοσοφία, η οποία προωθούσε την εσωτερική ανθεκτικότητα και τον συναισθηματικό αυτοέλεγχο. «Το μέτρο ενός ανθρώπου είναι ο τρόπος με τον οποίο αντέχει κάτω από την ατυχία», έγραψε.
Στα γραπτά του, σημειώνει να μην επηρεαζόμαστε υπερβολικά από τις εξωτερικές συνθήκες και να διατηρούμε μια αίσθηση εσωτερικής ηρεμίας, πάντα με μια πιο ορθολογική σκέψη και νοοτροπία.
8. Σκεφτείτε πόσο σύντομη είναι η ζωή σας
«Ολόκληρη η ζωή δεν είναι παρά μια στιγμή του χρόνου. Είναι καθήκον μας, λοιπόν, να την αξιοποιήσουμε και όχι να την καταχραστούμε» και «Το μέτρο της ζωής ενός ανθρώπου είναι η καλή χρήση της και όχι η διάρκειά της», έλεγε ο Πλούταρχος.
9. Ενδοσκόπηση
Ο Πλούταρχος πίστευε ότι η ενδοσκόπηση, ή η εξέταση των σκέψεων και των συναισθημάτων μας, ήταν απαραίτητη για να ζούμε μια καλή ζωή. Υποστήριξε ότι ο αυτοστοχασμός μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να εντοπίσουμε τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία μας και να πάρουμε καλύτερες αποφάσεις.
Το μεγαλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας είναι η αυτογνωσία. Όταν γνωρίζουμε τον εαυτό μας, μπορούμε να ελέγχουμε καλύτερα τα συναισθήματά μας, να παίρνουμε σοφές αποφάσεις και να ζούμε μια ζωή σύμφωνα με τις αξίες μας.
