Βαγγέλης Μπουγιώτης/Eurokinissi
ΙΣΤΟΡΙΑ

Οι λίγες φορές που ο Μίκης Θεοδωράκης μίλησε για τη Μακρόνησο

Ο Μίκης Θεοδωράκης σπάνια μίλαγε για τη Μακρόνησο. Όταν το αποφάσιζε, το έκανε μόνο γιατί «η ιστορία είχε γραφτεί μονόπλευρα» από τους νικητές.

Η πορεία του Μίκη Θεοδωράκη συνδέθηκε με ένα μεγάλο μέρος του ταραχώδους για την Ελλάδα 20ού αιώνα. Γεννημένος στη Χίο ακριβώς στη μέση της δεκαετίας του 1920, ο ίδιος αφιέρωσε τη ζωή του εκτός από τη μουσική και στον αγώνα.

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που έζησε και που καθόρισαν τη μετέπειτα ζωή του ήταν φυσικά η Μακρόνησος. Ήταν όταν μετά τα Δεκεμβριανά ο Μίκης Θεοδωράκης καταδιωκόταν από τις αρχές και ζούσε παράνομα στην Αθήνα. Τελικά, συνελήφθη το διήμερο της 9 και 10 Ιουνίου του 1947 και λίγο μετά στάλθηκε εξόριστος πρώτα στην Ικαρία. Το 1948 μεταφέρεται στη Μακρόνησο. Βρέθηκε στο Δ’ Τάγμα, αυτό δηλαδή στο οποίο εντάσσονταν οι πολιτικοί κρατούμενοι.

Ο ίδιος πολλάκις έχει τονίσει σε συνεντεύξεις του ότι σπάνια μιλάει για τη Μακρόνησο και όσα έζησε εκεί. Οι λόγοι που το απέφευγε ήταν κυρίως προσωπικοί, «δεν θέλω να ξύνω πληγές». Στις λίγες όμως φορές που το έκανε αποκάλυπτε με μία ψύχραιμη ματιά πολλά από τα τραύματα που έφερε σε όλο το υπόλοιπο της ζωής του.

Για την εμπειρία του εκεί θα πει μετά από πολλά χρόνια σε μία συνέντευξή του στον Στέλιο Κούλογλου τα εξής: «Για πολλά χρόνια, το μόνο που δεν μπορούσα ποτέ να αντιμετωπίσω, ούτε καν να δω, ήταν η Μακρόνησος. Θυμάμαι, μια φορά, μετά από πολλά χρόνια, το 60, πήγαμε εκδρομή στο Σούνιο και γύρισα την πλάτη μου. Αλλά κάτι με τραβούσε. Και κάνω έτσι. Και μόλις είδα το νησί, λιποθύμησα».

Ο Μίκης Θεοδωράκης για τη μουσική και τη θάλασσα της Μακρονήσου

Όταν ο Μίκης Θεοδωράκης μίλαγε για τη Μακρόνησο τελικά το έκανε γιατί όπως είπε σε μία συνέντευξή του στην ΕΡΤ η ιστορία γράφτηκε μονόπλευρα και μόνο από τους νικητές.  Ακόμα και η θάλασσα ήταν εχθρός του. «Ξέρεις, όταν είσαι φυλακισμένος σε νησί η θάλασσα, από ένα στοιχείο όμορφο, γίνεται το χειρότερο συρματόπλεγμα.Και στην Ικαρία το ίδιο ήτανε. Δεν μπορούσαμε να απολαύσουμε την ομορφιά της θάλασσας. Είναι ένας υδάτινος τοίχος ο οποίος μας έπνιγε», συμπλήρωνε στην αποκαλυπτική συνέντευξή του στον Κούλογλου.

Ο ίδιος δεν σταμάτησε να γράφει μουσική ούτε στην Ικαρία ούτε φυσικά και στη Μακρόνησο. Σε μία άλλη συνέντευξή του στο Έθνος λέει ότι «εγώ ακόμα και μέσα στη Μακρόνησο εξέφραζα με τη μουσική που συνέθετα τότε την κατάσταση, όπως ακριβώς τη ζούσα και τη ζούσανε και οι άλλοι. Δεν εξωράιζα τίποτε, δεν αποσιωπούσα τίποτε. Γράφοντας τότε την Πρώτη Συμφωνία μου ήμουν 100% ο εαυτός μου με την πίστη μου, τους φόβους και την αγωνία μου, ακόμα και τις αμφιβολίες μου και φυσικά την ελπίδα και την αισιοδοξία μου. Γιατί χωρίς αισιοδοξία δεν μπορείς να ζήσεις ούτε μία ώρα σε ένα τέτοιο στρατόπεδο».

Ο ίδιος έμελλε να ξαναζήσει βασανιστήρια στη ζωή του. Στο κελί 4 στην οδό Μπουμπουλίνας. Αυτή τη φορά όμως από τη Χούντα.