Οι χώρες που επίσης θέλουν «πίσω τα κλεμμένα» της Βρετανικής Αυτοκρατορίας

Τα γλυπτά του Παρθενώνα και η συζήτηση γύρω από αυτά, βρέθηκαν ξανά στον αφρό της επικαιρότητας και μαζί τους, ανέβηκαν στην επιφάνεια και διάφορες ιστορίες για το πώς μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα στο Βρετανικό Μουσείο.

Η αφορμή για να ξεκινήσει και πάλι η κουβέντα, είναι φυσικά το «άκυρο» του Rishi Sunak στην ελληνική αποστολή και τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη μία μέρα μετά τις δηλώσεις του δεύτερου στο BBC για τα γλυπτά του Παρθενώνα. «Για εμάς είναι ένα ζήτημα επανένωσης, πού μπορείς να θαυμάσεις καλύτερα αυτά τα σημαντικά μνημεία; Αν κόβαμε μισή τη Μόνα Λίζα και η μισή ήταν στο Λούβρο, τι θα συνέβαινε;», είπε χαρακτηριστικά.

Μάλιστα, μια πηγή των Συντηρητικών επιβεβαίωσε στο λαμπερό Politico την ενόχληση του Sunak, λέγοντας πως «ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση μετά από αυτά τα σχόλια».

Αν γυρίσει κάποιος τις σελίδες της Ιστορίας προς τα πίσω, θα καταλάβει πως η Βρετανία έχει αντιμετωπίσει και συνεχίζει να αντιμετωπίζει πιέσεις και από άλλα έθνη για τον επαναπατρισμό αντικειμένων που, με κάποιο περίεργο τρόπο, έβγαλαν «φτερά» μόλις η Βρετανική Αυτοκρατορία έκανε την εμφάνισή της στα εδάφη τους.

Από τα τέλη του 16ου αιώνα έως τον 20ό αιώνα, θυμίζουμε, η Βρετανική Αυτοκρατορία δημιούργησε αποικίες, κυριαρχίες και προτεκτοράτα σε όλο τον κόσμο κάτι που, σύμφωνα με την Chika Okeke-Agulu, ιστορικό τέχνης και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, «ήταν ένα πολύ παράδοξο φαινόμενο που ισχυριζόταν ότι θα έφερνε τον λεγόμενο πολιτισμό στους αποικιοκρατούμενους λαούς, αλλά ταυτόχρονα καθιέρωσε θεσμούς που ήταν αντίθετοι με τον εκσυγχρονισμό».

Το πώς επηρέασε η Βρετανική Αυτοκρατορία τις χώρες που έκανε δικές της με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, βέβαια, είναι μια διαφορετική και σίγουρα μια μεγάλη ιστορία. Μεγάλη ιστορία μπορεί να θεωρηθούν επίσης τα «ενθύμια» που κράτησε από τις χώρες αυτές. Το Business Insider τα συγκέντρωσε για να μας υπενθυμίσει ότι η Ελλάδα δεν είναι το κέντρο του κόσμου, υπάρχουν κι άλλα έθνη που «θέλουν πίσω τα κλεμμένα».

Τα χάλκινα του Μπενίν

Η σημερινή Νιγηρία, ήταν γνωστή ως το Βασίλειο του Μπενίν τα προηγούμενα χρόνια και στο βασιλικό παλάτι, βρίσκονταν χιλιάδες χάλκινα γλυπτά που χρονολογούνταν από τον 13ο αιώνα. Το 1897, όμως, η Βρετανική Αυτοκρατορία έστειλε στρατιώτες για να τιμωρήσει τους αντάρτες του Μπενίν που αντεπιτέθηκαν στην εξουσία τους. Οι στρατιώτες λεηλάτησαν την πόλη και -μαντέψτε!- πάνω από 900 ιστορικά αντικείμενα από το πρώην βασίλειο, κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο.

Από την απόκτηση της ανεξαρτησίας της το 1960, η Νιγηρία έχει ζητήσει επανειλημμένα την επιστροφή τους. Το 2022, η Γερμανία παρέδωσε 21 χάλκινα του Μπενίν που πωλήθηκαν σε γερμανικά μουσεία μετά την τιμωρητική αποστολή το 1987. Το Βρετανικό Μουσείο, ωστόσο, εξακολουθεί να σφυρίζει αδιάφορα για τα χάλκινα που βρίσκονται ακόμα σε αυτό.

Στήλη της Ροζέτας

Η στήλη της Ροζέτας θεωρείται ένα μνημειώδες αντικείμενο που επέτρεψε στους ερευνητές να αποκρυπτογραφήσουν και να κατανοήσουν τους πολιτισμούς και την ιστορία της Αρχαίας Αιγύπτου. Φυσικά, η στήλη βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο.

Ο πρώτος που άπλωσε το χέρι του σε αυτή ήταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Στη συνέχεια, οι Βρετανοί πήραν τη στήλη της Ροζέτας όταν νίκησαν τους Γάλλους το 1815. Θα επιστρέψει ποτέ εκεί που ανήκει; Δύσκολο. Άλλωστε, είναι ένα από τα πιο διάσημα αποκτήματα του Βρετανικού Μουσείου.

Koh-i-Noor

Το έχεις δει. Δεν ξέρεις τι είναι, αλλά το έχεις δει στις αφιερωματικές φωτογραφίες μετά τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ. Στην κορυφή του βελούδινου και πλατινένιου στέμματος της βασίλισσας της Αγγλίας, βρίσκεται το Koh-i-Noor, ένα από τα μεγαλύτερα κομμένα διαμάντια στον κόσμο.

Σημαίνει «το βουνό του φωτός», και κοσμούσε αρχικά τον θρόνο των Μογγόλων. Άλλαξε πολλές φορές χέρια και τελικά παραδόθηκε στη βασίλισσα Βικτώρια μετά τη βρετανική προσάρτηση της Ινδίας το 1849.

Σήμερα, το διαμάντι εκτίθεται στο Jewel House του Πύργου του Λονδίνου. Παρόλο που οι κυβερνήσεις της Ινδίας, του Πακιστάν, του Ιράν και του Αφγανιστάν διεκδικούν την κυριότητα του Koh-i-Noor και απαιτούν την επιστροφή του από τότε που η Ινδία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1947, η βρετανική κυβέρνηση έχει απορρίψει αυτούς τους ισχυρισμούς, υποστηρίζοντας ότι το διαμάντι αποκτήθηκε νόμιμα.

Ο Τίγρης του Τίπου

Ο Τίγρης του Τίπου είναι μια ξύλινη φιγούρα σχεδόν σε φυσικό μέγεθος που κατασπαράζει έναν στρατιώτη της Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών και δημιουργήθηκε για τον Tipu Sultan, τον ηγεμόνα του Βασιλείου του Mysore στην Ινδία στα τέλη του 18ου αιώνα.

Όταν ο Τίπου έχασε τη μάχη από την Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών το 1799, οι βρετανικές δυνάμεις σκότωσαν τον σουλτάνο και πήραν την τίγρη από το παλάτι του, μαζί με τα κομμάτια του θρόνου του. Τώρα, εκτίθεται στο Μουσείο Βικτώριας και Αλβέρτου ως ένα από τα «πιο διάσημα και ενδιαφέροντα αντικείμενα» του.

Τα κεφάλια Μαορί

Σε διάφορα ευρωπαϊκά μουσεία, συμπεριλαμβανομένου του Βρετανικού Μουσείου, θα δει κανείς τα ταριχευμένα κεφάλια των Μαορί τα οποία καλύπτονται από τατουάζ. Όταν οι Ευρωπαίοι αποβιβάστηκαν στη Νέα Ζηλανδία το 1770, τα κεφάλια των Μαορί δεν έγιναν τίποτα περισσότερο από αξιοθέατα και αντικείμενα για το εμπόριο.

Η συλλογή και η έκθεση ανθρώπινων λειψάνων γινόταν, υποτίθεται, στο όνομα της επιστήμης. Και του κέρδους, μπορεί να πει κάποιος. H Γαλλία, πάντως, επέστρεψε τα κεφάλια Μαορί στη Νέα Ζηλανδία.

Τα χειρόγραφα της Μακντάλα

Το 1868, ένα βρετανικό εκστρατευτικό σώμα πολιόρκησε το ορεινό φρούριο της Μακντάλα, με αποτέλεσμα να «εξαφανιστούν» περισσότερα από χίλια θρησκευτικά χειρόγραφα, τα οποία μεταφέρθηκαν στη Βρετανία, σύμφωνα με το Atlas Obscura.

Το 1999 ιδρύθηκε η Ένωση για την Επιστροφή των Αιθιοπικών Θησαυρών Maqdala (AFROMET) με αποστολή την επιστροφή των λεηλατημένων αντικειμένων πίσω στην Αιθιοπία. Η οργάνωση έχει επιτύχει την ανάκτηση ορισμένων αντικειμένων, αν και η εκστρατεία της συνεχίζεται.