Όσα πρέπει να ξέρεις για την παχυσαρκία και την χειρουργική θεραπεία της

Η βαριατρική σήμερα αποτελεί σημαντική συνιστώσα της χειρουργικής και περιλαμβάνει πληθώρα επεμβάσεων, που σκοπό έχουν να μειώσουν την ποσότητα των προσλαμβανόμενων θερμίδων («περιοριστικού τύπου») ή να ελαττώσουν το ποσοστό των θρεπτικών συστατικών που απορροφώνται από τον πεπτικό σωλήνα, ανεξάρτητα της συνολικής ποσότητας που προσλαμβάνεται («δυσαπορροφητικού τύπου»).

Η πιο δημοφιλής επέμβαση είναι η επιμήκης γαστρεκτομή (55% των εκτελούμενων) κατά την οποία αφαιρείται το 80-90% του στομάχου με αποτέλεσμα τη μείωση της χωρητικότητάς του (μηχανικός περιορισμός) αλλά και τη μείωση του αισθήματος πείνας λόγω της πτώσης των επιπέδων της ορεξιογόνου ορμόνης γκρελίνης.

Η πιο καλά δοκιμασμένη επέμβαση για τη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι η κλασσική γαστρική παράκαμψη. Σε αυτήν παρακάμπτεται το μεγαλύτερο τμήμα του στομάχου καθώς και σημαντικό μήκος του εγγύς τμήματος του εντέρου με αποτέλεσμα περιορισμό της ποσότητας της τροφής, της απορρόφησής της (σε μικρότερο βαθμό) και της όρεξης. Η επέμβαση αυτή είναι η πιο καλά μελετημένη και τεκμηριωμένη εγχείρηση ευρείας χρήσης για τη θεραπεία της παχυσαρκίας και του διαβήτη έως σήμερα.

Η παλαιότερα δημοφιλής επέμβαση τοποθέτησης δακτυλίου στην είσοδο του στομάχου με σκοπό τη μείωση στην πρόσληψη τροφής έχει πέσει σήμερα παγκοσμίως σε δυσμένεια λόγω υψηλού ποσοστού αποτυχίας και πρόκλησης αρκετών επιπλοκών από το δακτύλιο σε βάθος χρόνου. Οι αμιγείς επεμβάσεις δυσαπορρόφησης όπως η χολοπαγκρεατική παράκαμψη ή η δωδεκαδακτυλική εκτροπή ήταν και παραμένουν λιγότερο δημοφιλείς λόγω της τεχνικής τους δυσκολίας αλλά και των απώτερων επιπλοκών τους λόγω των συχνών προβλημάτων υποθρεψίας και συναφών διαταραχών , παρά τα εντυπωσιακά τους αποτελέσματα αναφορικά με την απώλεια βάρους και τη θεραπεία του διαβήτη και της υπερλιπιδαιμίας.

Τέλος σήμερα αυξημένη είναι η δημοφιλία της γαστρικής παράκαμψης μονής αναστόμωσης η οποία αναπτύχθηκε ως απλοποίηση της γαστρικής παράκαμψης αλλά επί της ουσίας είναι μία δυσαπορροφητική επέμβαση του τύπου της χολοπαγκρεατικής παράκαμψης με την παρουσία όμως παλινδρόμησης χολής στο στόμαχο και τον οισοφάγο λόγω των κατασκευαστικών της λεπτομερειών. Τα απώτερα αποτελέσματά της αναμένονται πριν την ευρύτερη αποδοχή της. Όλες οι προαναφερθείσες επεμβάσεις εκτελούνται λαπαροσκοπικά με προφανή πλεονεκτήματα σε σχέση με τη μετεγχειρητική αποκατάσταση των ασθενών αυτών και οι κυριότερες επιπλοκές τους αφορούν στο αναπνευστικό λόγω του αυξημένου σωματικού βάρους, στις μετεγχειρητικές θρομβώσεις και στις διαφυγές περιεχομένου του πεπτικού σωλήνα από τις αναστομώσεις (επανενώσεις) και τις δημιουργούμενες γραμμές συρραφής εκεί που κόβεται και ράβεται το στομάχι.

Πάντως το προφίλ ασφαλείας των επεμβάσεων αυτών σήμερα είναι εξαιρετικό και δεν αποτελεί λόγω αποτροπής για τους υποψήφιους να χειρουργηθούν. Αυτοί βεβαίως ποτέ δεν πρέπει να ξεχνούν ότι σε γενικές γραμμές πρόκειται για μόνιμες, ακρωτηριαστικές επεμβάσεις με στόχο την υποχρεωτική δίαιτα και την απώλεια βάρους και απώτερο σκοπό τη θεραπεία από τη δυνητικά θανατηφόρο νόσο της παχυσαρκίας. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι μεν ανώδυνες ή ακίνδυνες αλλά επεμβάσεις λελογισμένου κινδύνου με σκοπό τη θεραπεία από κάποιον αλόγιστο κίνδυνο.

Ανδρέας Αλεξάνδρου, Αναπληρωτής Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ

Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο «Λαϊκό», Ιατρείο Χειρουργικής Παχυσαρκίας