Πώς η Κίνα κατάφερε να γίνει η νούμερο ένα υπερδύναμη στην παρακολούθηση

Επίκεντρο της νέας Big Brother πραγματικότητας είναι το επιβλητικό συγκρότημα της Chinese Academy of Sciences, βορειοδυτικά της Απαγορευμένης Πόλης του Πεκίνου, όπου τα πιο λαμπρά μυαλά της χώρας προσπαθούν -εδώ και επτά δεκαετίες- να παράγουν χρήσιμα πράγματα & θάματα για την κυβέρνηση, τον στρατό ή (σε περιπτώσεις τύπου cloud-based speech synthesis) τις μεγάλες Κινέζικες πολυεθνικές.

Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο του The Atlantic, που κατάφερε να πάρει την άδεια να μπει στο συγκρότημα, πίσω το καλοκαίρι του 2019, ο νυν Πρόεδρος της Κίνας θεωρεί πρωταρχικής σημασίας στόχο να καταφέρει η Κίνα (max έως το 2030) να είναι κυρίαρχη και στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης.

Ένα πεδίο οι πρακτικές εφαρμογές του οποίου μπορούν να είναι από καλοκάγαθες (δυνατότητα πρόωρου εντοπισμού πανδημίας) έως απύθμενα Οργουελικές (ακόμη καλύτερα εργαλεία παρακολούθησης του πληθυσμού με στόχο –μέσω precog αλγορίθμων– της εύρεσης πιθανών αντιρρησιών). Κάτι σαν τα, ‘μουσκεμένα’ στην λίμνη με δεδομένα, κορίτσια που προέβλεπαν τα εγκλήματα στο Minority Report.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ η πρόσφατη πανδημία, την οποία η Κίνα αντιμετώπισε χρησιμοποιώντας -μετά από συμφωνία με τις εταιρίες- ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Μαζί φυσικά με τους ωκεανούς από δεδομένα που έχει ήδη στην διάθεσή της από τις εκατοντάδες εκατομμύρια κάμερες παρακολούθησης.

Συγκεκριμένα, ήδη από την αρχή της πανδημίας, η κινέζικη ηγεσία χρησιμοποίησε ένα αλγοριθμικό σύστημα αξιολόγησης του κινδύνου που αντιπροσώπευε κάποιος, δίνοντας του ένα χρώμα (πράσινο, κίτρινο ή κόκκινο) που τους επέτρεπε ή όχι είσοδο σε συγκεκριμένα κτίρια ή περιοχές των πόλεων. Το μόνο που μένει είναι να τελειοποιηθεί αυτό το σύστημα ώστε να αξιολογεί άλλες παραμέτρους, όπως η συμμόρφωση στην κομματική γραμμή.

Γιατί η ειδοποιός διαφορά εδώ είναι αυτή για την οποία έχει ήδη μιλήσει αναλυτικά ο φιλέλληνας Ισραηλινός ιστορικός και φιλόσοφος Γιουβάλ Νώελ Χαράρι, δηλαδή η δυνατότητα των κρατών να χακάρουν το ανθρώπινο σώμα και -εξετάζοντας βιομετρικά στοιχεία που έχουν μαζέψει ηλεκτρονικά- να μπορούν να προβλέπουν τι ακριβώς αισθάνεται για έναν ηγέτη ή ένα καθεστώς.

“Είναι πιθανόν οι άνθρωποι, σε 100 χρόνια από τώρα, να βλέπουν την πανδημία ως την αυγή ενός νέου καθεστώτος παρακολούθησης. Εκεί που η παρακολούθηση μπαίνει κυριολεκτικά κάτω από το δέρμα σου. Κάτι που θεωρώ ως την πιο σημαντική εξέλιξη του 21^ου αιώνα, το να μπορείς να χακάρεις τα ανθρώπινα όντα”.

Ουσιαστικά αυτό που τρέμει ο Χαράρι είναι αυτό που ονειρεύεται, σύμφωνα με διάφορα ρεπορτάζ, η κινέζικη ηγεσία. Το να μπορείς αλγοριθμικά, χρησιμοποιώντας βιομετρικά δεδομένα, μηνύματα, social media posts, αγοραστικές συνήθειες και ότι άλλο περνάει από το νου σου, να προβλέψεις ποιος είναι πιθανόν να προβάλει αντίσταση. Ιδανικά πριν καν το συνειδητοποιήσει ο ίδιος.

Μια στρατηγική που έρχεται να απειλήσει -με εμφατικό και επείγοντα τρόπο- την παραδοσιακή πρωτοκαθεδρία της Αμερικής στο συγκεκριμένο πεδίο (NSA, εσένα κοιτάζω). Έστω και αν, σύμφωνα με τους δυτικούς, αυτό δεν αναμένεται να συμβεί μέσα στην επόμενη δεκαετία. Αν και, προσωπικά, μου είναι πρακτικά αδιάφορο ποιος αναπτύξει πρώτος αυτή την τεχνολογία. Γιατί όποιος και να το κάνει, εννοείται πως θα καταχραστεί την τεράστια δύναμη που σου δίνει αυτή.

Αξιο επισήμανσης είναι ότι η Κίνα δεν μοιάζει να έχει την διάθεση να κρατήσει όλα αυτά τα καινούργια και αστραφτερά εργαλεία παρακολούθησης για πάρτη της. Αλλά, αντιθέτως, φαίνεται πρόθυμη να τα εξάγει -σε τιμή κόστους- σε δεκάδες άλλες χώρες όπου, για να το πούμε ευγενικά, η προστασία προσωπικών δεδομένων δεν είναι ακριβώς η No1 προτεραιότητα. Δημιουργώντας έτσι ένα de facto superblock αυταρχικών καθεστώτων, με άξονα την AI τεχνολογία που εκείνη διαθέτει και ελέγχει, η οποία μπορεί να αναποδογυρίσει εντελώς την γεωπολιτική σκακιέρα.

Το μόνο που απομένει είναι να βγούνε καλά τα αποτελέσματα του εκτεταμένου ‘outdoor τεστ’ που, εδώ και μερικά χρόνια, φέρεται να διεξάγει στην βορειοδυτική επαρχία Σιντσιάνγκ, με απρόθυμα πειραματόζωα την μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων. Ή, για να φέρουμε το θέμα στην δική μας διάσταση, του πιο έντονα παρακολουθούμενου πληθυσμού του πλανήτη.

Πέρα από την κανονική παρακολούθηση τους έχουν υποχρεώσει να έχουν συγκεκριμένα app στα κινητά τους που βαράνε κόκκινο σε περίπτωση που ψάξουν οτιδήποτε έχει σχέση με την μουσουλμανική θρησκεία στο κινητό τους (από ένα στίχο μέχρι π.χ. πόσο κάνει ένα χαλί προσευχής) ή στα SMS τους. Ενώ ακόμη και όταν δεν χρησιμοποιούν κινητό ή ίντερνετ, και πάλι θεωρούνται ύποπτοι.

Σκέψου ότι οι αρχές μετράνε ακόμη και πόσο ηλεκτρισμό χρησιμοποιούν ανά νοικοκυριά, καθώς υπερβολική κατανάλωση θεωρείται ένδειξη ότι κρύβουν κάποιον επισκέπτη. Ενώ ανά 4-5 τετράγωνα υπάρχουν -σύμφωνα με το ρεπορτάζ- μπλόκα όπου τους τσεκάρουν από τα κινητά μέχρι τους ηχογραφούν τις φωνές ή τους παίρνουν δείγμα DNA. Το σύστημα, ουσιαστικά, θέλει να ξέρει τα πάντα για αυτούς (από ποια πόρτα βγαίνουν από το σπίτι έως πόση ώρα μιλάνε στους γείτονες) ώστε να καταγράφει κάθε απόκλιση.

Σύμφωνα με τους ειδικούς (και την εταιρία που έφτιαξε το σύστημα) τα όσα συμβαίνουν στην συγκεκριμένη επαρχία είναι απλώς πρελούδιο το τι θα ακολουθήσει σε εθνικό, πλέον, επίπεδο. Όταν δηλαδή το σύστημα αποδειχθεί 100% αποτελεσματικό. Το μόνο που απαιτείται ουσιαστικά είναι περαιτέρω βελτίωση της face recognition technology (πλέον για να κάνεις σύνδεση στην Κίνα πρέπει να σου σκανάρουν το πρόσωπο ενώ, στις αγροτικές περιοχές, προσφέρουν στους αγρότες δωρεάν κατσαρολικά προκειμένου να σκαναριστούν).

Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγος χρόνος, ένα κοινό σύστημα καταγραφής δεδομένων (για την ώρα κάθε υπηρεσία έχει το δικό της) και αρκετή επεξεργαστική δύναμη.

Τελικός στόχος, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, είναι κάθε πολίτης να έχει το δικό του risk factor. Το οποίος επηρεάζεται από χιλιάδες παράγοντες. Όταν αυτό πέσει κάτω από ένα επίπεδο (επειδή π.χ. δεν έδειξες ενθουσιασμό βλέποντας ένα προπαγανδιστικό βίντεο), το σύστημα σου  απαγορεύει από το να μπεις σε ορισμένες περιοχές μέχρι το να αγοράσεις αεροπορικά εισιτήρια ή να ταξιδέψεις. Στην ουσία χάνεις σιγά σιγά τις ελευθερίες σου, μέχρι το κράτος να αποφασίσει ότι είσαι αρκετά επικίνδυνος ώστε να μπεις υπό κράτηση. Ελευθερίες που κάποιοι, αρκετοί από εμάς, είναι διατεθειμένοι να τις εγκαταλείψουν πρόθυμα αν αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερη ασφάλεια από τους κινδύνους αυτής ή της επόμενης πανδημίας.

Η αλήθεια είναι ότι η έκβαση της μάχης για την σωστή χρήση ή κατάχρηση της τεχνητής νοημοσύνης είναι ακόμη αβέβαιη. Όλα αυτά μέχρι να σκάσει μύτη ο πρώτος Terminator από το μέλλον και να συνειδητοποιήσουμε ότι χάσαμε χοντρά (ως ανθρώπινο είδος) πριν καν αρχίσει η παρτίδα.