Πόσο κοντά είμαστε στα τέλεια αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα;

Δεν είναι βέβαια και καθόλου εύκολο. Πρόκειται για ένα τεράστιο έργο που απαιτεί την ικανοποίηση πάρα πολλών προϋποθέσεων και τη συνεργασία ειδικών σε διάφορους τομείς. Το να φτιάξεις ένα ρομποτικό, αυτοοδηγούμενο αυτοκίνητο για την εποχή μας δεν είναι δύσκολο. Το να εφαρμόσεις όμως την τεχνολογία του στους δρόμους με τις εκατομμύρια σύνθετες μεταβλητές είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Στο κάτω-κάτω η οδήγηση είναι πάντα μία διαδικασία συνεχών αποφάσεων που αυτή τη στιγμή δεν είμαστε σίγουροι ότι ένα ρομπότ μπορεί να πάρει.

Οι ρομποτικοί νόμοι

Αν θυμηθούμε και τους 3 ρομποτικούς νόμους του συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Isaac Asimov, όπως τους διατύπωσε το 1942. Ο πρώτος και σημαντικότερος είναι ο εξής: «Ένα ρομπότ δεν πρέπει να τραυματίσει έναν άνθρωπο είτε μέσω της αδράνειας να αφήσει έναν άνθρωπο να πάθει κακό». Μη νομίζετε όμως ότι οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας απλά φαντάζονται το μέλλον. Συνήθως το συνδιαμορφώνουν. Είναι λοιπόν προϋπόθεση όλα τα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα να μπορούν να μείνουν πιστά σε αυτόν τον κανόνα. Μόνο έχοντας εξασφαλίσει αυτή τη βεβαιότητα μπορούμε να προχωρήσουμε στη συνέχεια.

Η τεχνητή νοημοσύνη σε γενικές γραμμές είναι αρκετά καλή στην εκμάθηση σεναρίων που ποτέ δεν έχει αντιμετωπίσει. Χρησιμοποιεί δίκτυα παρόμοια με εκείνα των νευρώνων. Αυτό το software μπορεί να εντοπίσει μοτίβο στα δεδομένα όπως τις κινήσεις αυτοκινήτων, ακόμα και αδέσποτων ζώων. Σχηματίζοντας αυτά τα μοτίβα ήδη γνωστών σεναρίων μπορεί να ενεργοποιήσει την αντίδρασή της σε νέα, ακόμα και αν έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή μαζί τους.

Οι κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται

Οι άνθρωποι συνήθως ακολουθούν έναν συγκεκριμένο αριθμό κανόνων πάνω στους οποίους εκπαιδεύονται, τους αποστηθίζουν και τελικά ακολουθούν πολλούς από αυτούς επικαιροποιώντας τους σε πραγματικά σενάρια. Μπορούμε να διδάξουμε και στα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα τους ίδιους κανόνες. Τα αυτοκίνητα θα αποστηθίσουν για παράδειγμα ότι στο κόκκινο πρέπει να σταματάνε. Στη συνέχεια είναι βασικό να ξέρουμε ότι θα ακολουθούν αυτούς τους κανόνες σε κάθε περίπτωση. Και αν για το κόκκινο είναι εύκολο, ισχύει το ίδιο με το STOP ή τις προτεραιότητες;

Κάτι ακόμα πιο βασικό, είναι τελικά ασφαλές να επιβάλλουν αυτούς τους κανόνες για κάθε περίπτωση. Υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες ένας άνθρωπος μπορεί να παραβιάσει κάποιον από τους κανόνες και τελικά να το κάνει για να αποφύγει μία πολύ επικίνδυνη συνθήκη. Υπάρχουν επίσης άλλες περιπτώσεις που πολλοί από αυτούς τους κανόνες μπορεί να γίνουν αντικρουόμενοι. Τι σημαίνει αυτό;

To ρομποτικό αυτοκίνητο θα πρέπει, για να είναι ασφαλές, όχι μόνο να μάθει και να εφαρμόζει τους κανόνες. Θα πρέπει επίσης να τους ταξινομεί και να έχουν προβλεφθεί όσο το δυνατόν περισσότερα σενάρια, ακόμα και τα πιο ακραία, ώστε το αυτοκίνητο να ξέρει πώς θα ανταποκριθεί σε κάθε περίπτωση. Τα αντανακλαστικά του θα είναι απείρως καλύτερα από του ανθρώπου. Το αν θα είναι η απόφασή του είναι κάτι που πρέπει να το σκεφτούμε.

Τέλος, μην αφήνουμε έξω την ηθική: Tι πρέπει να είναι προγραμματισμένο να κάνει ένα αυτοκίνητο σε έκτακτη περίπτωση που τεθεί ζήτημα ασφαλείας. Θα φροντίσει περισσότερο για την ασφάλεια των επιβατών του ή όσων είναι απέναντί τους. Ποια κριτήρια θα ακολουθήσει για την επιλογή του;

Αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα: Ένα πραγματικά δύσκολο εγχείρημα

Αυτό το task του αυτοοδηγούμενου αυτοκινήτου όπως μπορείτε να καταλάβετε δεν αφορά μόνο προγραμματιστές και μηχανικούς. Αφορά μαζί και δικηγόρους, συγκοινωνιολόγους, ειδικούς ασφαλείας, ακόμα και φιλοσόφους. Πρόσφατα δημιουργήθηκε το project με τα αρχικά AISEC, που αποτελείται από μία ομάδα ερευνητών οι οποίων σχεδιάζουν ένα εργαλείο για να διευκολυνθεί όσο είναι δυνατόν η συνεργασία μεταξύ όλων αυτών των τελείως διαφορετικών ειδικοτήτων. Στόχος είναι να δημιουργηθούν ηθικά standards που θα έχουν τη σφραγίδα του νόμου και θα ρυθμίζουν τελικά εκ των προτέρων την ασφαλή αυτοοδήγηση.

Αυτή τη στιγμή έχουμε ήδη τεχνολογίες που καθιστούν τα αυτοδηγούμενα αυτοκινήτα πολύ ασφαλή. Ίσως και ασφαλέστερα από τα συμβατικά των ανθρώπων οδηγών. Το ζήτημα όμως είναι περισσότερο ηθικό. Το να τραυματιστεί ή να σκοτωθεί κάποιος από ανθρώπινο λάθος (ακόμα και από ανθρώπινο δόλο) είναι κάτι που οι κοινωνίες μας το αντιμετωπίζουν εδώ και χιλιετίες και έχουν βρει τις λύσεις τους. Τι συμβαίνει όμως όταν αυτό συμβεί από ένα ρομπότ; Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε πριν προχωρήσουμε στο μέλλον είναι να εξασφαλίσουμε ότι αυτά τα γεγονότα θα είναι όσο το δυνατόν λιγότερα.

Για τις απαντήσεις στα φιλοσοφικά ερωτήματα που τίθενται; Σύντομα θα κληθούν όλοι μαζί(;) να τις συναποφασίσουμε.