Πότε θεωρείται ότι έχουμε καύσωνα και πώς γεννήθηκε ο όρος
Τον ζούμε που τον ζούμε, ας μάθουμε και πώς προέκυψε η λέξη. Ας θυμηθούμε και το θλιβερό, παγκόσμιο, ρεκόρ που κρατάει η Ελλάδα.
- 10 ΙΟΥΛ 2023
Ο καύσωνας είναι ένα από τα ελάχιστα πράγματα που συμβαίνουν σε αυτήν τη ζωή και δεν έχουν αρνητές. Δηλαδή, άπαξ και εμφανιστεί στη ζωή μας, όλοι αναγνωρίζουμε την ύπαρξή του.
Αν εκτοξευθεί το θερμόμετρο στους 45 βαθμούς Κελσίου μια ημέρα, χωρίς να συνεχιστεί το ψήσιμό μας, δεν έχουμε καύσωνα. Έχουμε μια πολύ ζεστή ημέρα.
Η αγγλική γλώσσα βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα περί τίνος πρόκειται, καθώς ο καύσωνας αναφέρεται ως heat wave. Δηλαδή, κύμα ζέστης. Από τον ορισμό φαίνεται πως πρόκειται για πολύ ζεστό καιρό που κρατάει παρατεταμένη περίοδο.
Πόσο ζεστό; Εξαρτάται από την περιοχή στην οποία συμβαίνει και τις ιστορικές μετρήσεις. Εν τω μεταξύ, όπου υπάρχουν ωκεανοί, υπάρχει και υψηλή υγρασία που κάνει τη συνθήκη ακόμα πιο ανυπόφορη.
Πότε έχουμε καύσωνα
Όπως αναφέρει ο Θοδωρής Κολυδάς στην ιστοσελίδα του «στην Ελληνική Μετεωρολογική Εταιρία χαρακτηρίζουμε ως καύσωνα, τις περιπτώσεις υψηλών θερμοκρασιών, όταν συνυπάρχουν τα παρακάτω κριτήρια.
- Μέγιστη θερμοκρασία σε συνοπτικούς ή αεροναυτικούς μετεωρολογικούς σταθμούς είναι μεγαλύτερη ή ίση των 39 βαθμών Κελσίου.
- Η ελάχιστη θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη των 26 βαθμών Κελσίου.
- Επικρατεί άπνοια ή ασθενείς άνεμοι και το θερμοκρασιακό εύρος είναι μικρό.
- Οι υψηλές θερμοκρασίες παρατηρούνται σε ευρεία γεωγραφική έκταση και η διάρκεια τους υπερβαίνει τις τρεις ημέρες.
Η ανάγκη που έδωσε τη λέξη καύσωνας
Παρά τα όσα διάβασες έως εδώ, οφείλω να σου πω ότι δεν ήταν οι ανάγκες μετεωρολόγων να περιγράψουν την ακραία ζέστη που κάποιος, κάποτε εμπνεύστηκε τη λέξη καύσωνας στα λεξικά. Άλλη ήταν η ανάγκη: της προφύλαξης της ανθρώπινης ζωής.
Ο καύσωνας εμφανίστηκε για να περιγράψει την κατάσταση της θερμοκρασίας του αέρα που μπορεί να γίνει μοιραία για τον άνθρωπο, όταν εκτίθεται σε αυτήν. Παρεμπιπτόντως, ήξερες πως παγκοσμίως υπάρχουν κατηγορίες καύσωνα;
Για παράδειγμα, το κύμα καύσωνα είναι απόκλιση από το κανονικό από 4.50C έως 6.40C. Ο σοβαρός καύσωνας είναι απόκλιση μεγαλύτερη των 6.40C
Η πρώτη καταγραφή «ασυνήθιστα ζεστού καιρού που διαλύει την καθημερινότητα μας» (όπως αναφέρθηκε) έγινε το 1893. Ο πρώτος καύσωνας προ του 1901 χτύπησε το 1540 την Ευρώπη και διήρκεσε 11 μήνες. Προφανώς και συνοδεύτηκε από ακραία ξηρασία.
To θλιβερό ρεκόρ της Ελλάδας
Στη λίστα με τα παγκόσμια ρεκόρ καύσωνα (που εξαιτίας της κλιματικής κρίσης αναμένεται να αλλάξουν φέτος και τα προσεχή χρόνια -ήδη ο Ιούνιος κατεγράφη ως ο θερμότερος της ιστορίας) ξεχωρίζει η «Εβδομάδα της Φωτιάς» που έζησε η Αργεντινή τις πρώτες 8 ημέρες του Φεβρουαρίου του 1900: οι 37 βαθμοί Κελσίου συνδυάστηκαν με πολύ υψηλό επίπεδο υγρασίας. Ήταν τέτοιο που οι κάτοικοι αισθάνονταν πως ζουν σε 49 βαθμούς Κελσίου. Πέθαναν τουλάχιστον 478 άνθρωποι, ενώ χιλιάδες αντιμετώπισαν θέματα υγείας.
Σε ό,τι αφορά το ρεκόρ θανάτων από καύσωνα, το κρατάει η Ελλάδα για αυτό που έζησε το 1987 και διήρκεσε από τις 20 έως τις 31 Ιουλίου. Οι νεκροί ήταν 1.300. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η μέγιστη θερμοκρασία στο κέντρο της Αθήνας ήταν 41.9°C στις 23 Ιουλίου και 43.6°C στη Νέα Φιλαδέλφεια στις 27 Ιουλίου.
