unsplash
SCIENCE

Σύντομα, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα σταματήσει να αυξάνεται

Η μείωση των γεννήσεων θα φέρει μείωση στον ρυθμό ανάπτυξης του πληθυσμού των ανθρώπων, κάτι που θα φέρει μαζί της την ανάγκη για νέες κοινωνίες.

Το ξέρατε ότι ακόμα και μέχρι πριν 220 χρόνια πριν, ο συνολικός πληθυσμός των ανθρώπων στον πλανήτη δεν ξεπερνούσε το 1 δισεκατομμύριο. Η ανθρωπότητα υπολογίζεται ότι ξεπέρασε τον αριθμό αυτό μόλις το 1804. Τα δύο δισεκατομμύρια του 1927, τα τρία το 1960, τα τέσσερα το 1974. Υπολογίζεται μάλιστα ότι θα ξεπεράσουμε τα 8 το 2024. Θα συνεχίσει όμως να αυξάνεται ο ανθρώπινος πληθυσμός τόσο ραγδαία;

Οι προβολές που κάνουμε στο μέλλον δεν λένε αυτό. Σύντομα ο πληθυσμός της ανθρωπότητας στη Γη θα αρχίσει να μειώνεται. Σωστότερα, ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού θα είναι αυτός που θα μειώνεται. Πολύ συντομότερα από όσο φανταζόμαστε. Τουλάχιστον σύμφωνα με τα στοιχεία που παίρνουμε από τα Ηνωμένα Έθνη. Βλέποντας όλα τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, υπολογίζεται ότι αυτό θα συμβεί γύρω στο 2100. Τότε που ο πληθυσμός θα έχει φτάσει στα 11 δισεκατομμύρια. Αριθμός όχι ιδιαίτερα μεγάλος αν συνυπολογίσει κανείς το πόσο γρήγορα αυξάνεται τώρα ο παγκόσμιος πληθυσμός.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που ο πληθυσμός της ανθρωπότητα μειώνεται. Η Μαύρη Πανώλη σκότωσε περίπου 100-200 εκατομμύρια ανθρώπους κατά βάση μέσα σε 4 χρόνια. Σε ποσοστά, μιλάμε για το 30%-60% όλου του πληθυσμού της Ευρώπης. Ανάλογα βέβαια με το ποιος ήταν πράγματι ο αριθμός των θανάτων. Και φυσικά δεν προκείται για τη μόνη επιδημία. Η διαφορά τώρα είναι ότι αυτή η μείωση στον ρυθμό ανάπτυξης δεν θα έρθει απαραίτητα λόγω περισσότερων ή μαζικών θανάτων. Θα έρθει κυρίως λόγω λιγότερων γεννήσεων. Aυτό το τελευταίο είναι που θα καθορίσει και τα νέα δημογραφικά χαρακτηριστικά του πλανήτη σε 80 χρόνια από σήμερα.

Ο οικονομολόγος Tom Vogl από το Πανεπιστήμιο του San Diego τονίζει στο Atlantic ότι “όταν περίπου ο ανθρώπινος πληθυσμός αρχίσει να σταθεροποιείται τότε μπορούμε να υποθέτουμε ότι η πιο πολυπληθής ήπειρος θα είναι η Αφρική και η θρησκεία με τους περισσότερους πιστούς το Ισλάμ”. Ταυτόχρονα, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο πληθυσμός της Γης θα αρχίσει γερνάει. Οι άνθρωποι που είναι σήμερα άνω των 80 ετών υπολογίζονται σε 146 εκατομμύρια παγκοσμίως. Ο αριθμός αναμένεται να φτάσει τα 881 εκατομμύρια. Ταυτόχρονα η μέση ηλικία των ανθρώπων που τώρα είναι στα 31, το 2100 θα είναι στα 42 έτη.

Η γήρανση του πληθυσμού που προκύπτει από πολλούς παράγοντες ταυτόχρονα. Κυριότεροι είναι η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης αλλά και η μείωση των γεννήσεων. Ως γεγονός θα θέσει νέες προκλήσεις ως προς τα ασφαλιστικά συστήματα, τη συνταξιοδότηση αλλά και τα όρια ηλικίας στην εργασία. Την ίδια στιγμή οι οικογένειες θα έχουν λιγότερα μέλη, πράγμα που θα δυσκολέψει περαιτέρω τη φροντίδα των ηλικιωμένων από τα νεότερα μέλη. 

Με βάση αυτά τα δεδομένα, μοιάζει απαραίτητη η ύπαρξη κοινωνικής πρόνοιας αλλά και της αλληλεγγύης στη βάση των νέων, αναδυόμενων κοινωνιών. Oι προκλήσεις που έρχονται είναι πολλές και ιδιαίτερα περίπλοκες. Είναι δεδομένο, λοιπόν, ότι ο τρόπος ο κοσμός με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει. Πρόβλεψη που γίνεται σχεδόν βεβαιότητα αν συνυπολογίσει κανείς την κλιματική αλλαγή