Σκάνδαλο Profumo: Όταν το σεξ και η εξουσία συντάραξαν τη Βρετανία των 60s

Η υπόθεση Profumo συντάραξε τη Βρετανία του Ψυχρού Πολέμου και οδήγησε στην παραίτηση του υπουργού Πολέμου John Profumo το 1963. Στο επίκεντρο του σκανδάλου βρέθηκε η Christine Keeler, ένα νεαρό μοντέλο που, όπως δήλωσε χρόνια αργότερα στο BBC, ήταν απλώς «ένα απόκομμα εφημερίδας» για είκοσι χρόνια, χωρίς ποτέ να ακουστεί η δική της φωνή.

Η ιστορία ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1961, όταν η 19χρονη τότε Keeler γνώρισε τον 46χρονο Profumo στο κτήμα Cliveden του λόρδου Astor, μέσω του Stephen Ward, ενός γιατρού με διασυνδέσεις στην υψηλή κοινωνία. Η Keeler έκανε γυμνή μπάνιο στην πισίνα, μια εικόνα που μαγνήτισε τον υπουργό. Το ειδύλλιο ξεκίνησε λίγο αργότερα και κράτησε μερικές εβδομάδες.

Το πρόβλημα δεν ήταν μόνο η εξωσυζυγική σχέση αλλά και το γεγονός ότι την ίδια περίοδο η Keeler έβλεπε έναν Σοβιετικό διπλωμάτη –τον ναυτικό ακόλουθο Yevgeny Ivanov, ο οποίος θεωρούνταν κατάσκοπος. Σε μια εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στην κορύφωσή του, η πιθανότητα η ερωμένη ενός Βρετανού υπουργού να έχει σχέσεις με έναν Σοβιετικό πράκτορα συνιστούσε σκάνδαλο εθνικής ασφάλειας.

Η Keeler, που είχε περάσει μια δύσκολη παιδική ηλικία, καθώς μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια, υπέστη σεξουαλική κακοποίηση και σε ηλικία 17 ετών έχασε το βρέφος της λίγες μέρες μετά τη γέννα, βρέθηκε ξαφνικά μπλεγμένη σε έναν κόσμο που δεν καταλάβαινε. Μέχρι τότε εργαζόταν ως μοντέλο και showgirl στο Murray’s Cabaret Club του Σόχο. Μέσω του Ward γνώρισε ισχυρούς άντρες, μεταξύ των οποίων και τον Profumo, σε πολυτελή πάρτι. Ο Ward την ενθάρρυνε να βγει μαζί του. Όπως είπε η ίδια, αρχικά δεν τον ήθελε, αλλά τελικά πείστηκε.

Το ειδύλλιό τους θα μπορούσε να μείνει κρυφό, αν δε μεσολαβούσε ένα βίαιο περιστατικό που έφερε την Keeler στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Στα τέλη του 1962, η Keeler είχε αρχίσει να βλέπει δύο άλλους άντρες -έναν τραγουδιστή, τον Lucky Gordon, και τον μικροκακοποιό, τον Johnny Edgecombe. Όταν έκοψε τις επαφές με τον Edgecombe, εκείνος πήγε έξαλλος έξω από το διαμέρισμα του Ward, άρχισε να πυροβολεί την πόρτα και η αστυνομία επενέβη.

Μαζί της ήρθε και ο Τύπος. Οι δημοσιογράφοι άρχισαν να ερευνούν ποια ήταν αυτή η γυναίκα που βρισκόταν στο διαμέρισμα ενός μεγαλογιατρού με ισχυρές διασυνδέσεις, μπλεγμένη με βίαιους άντρες και υψηλόβαθμους πολιτικούς.

Καθώς οι φήμες για τη σχέση της με τον Profumo άρχισαν να φουντώνουν, η Keeler έφυγε στην Ισπανία, προσπαθώντας να αποφύγει τη δημοσιότητα. Αλλά η εξαφάνισή της έκανε τα πράγματα χειρότερα. Ο Profumo, όταν ρωτήθηκε στη Βουλή, αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι είχε σχέση με την Keeler, δηλώνοντας πως είχαν συναντηθεί μόνο κοινωνικά, παρουσία της συζύγου του.

Όμως το ψέμα του θα αποκαλυπτόταν.

Η Keeler βρέθηκε ξανά σε δίκη, αυτή τη φορά ως μάρτυρας σε υπόθεση επίθεσης από τον Lucky Gordon. Ο Τύπος είχε πλέον στα χέρια του την ευκαιρία να συνδέσει το όνομά της με κάθε πτυχή της σκοτεινής και σκανδαλώδους υπόθεσης. Η πίεση ήταν τέτοια που ο Profumo αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι είπε ψέματα στο Κοινοβούλιο και παραιτήθηκε στις 5 Ιουνίου 1963. Αυτή η παραίτηση σήμανε την αρχή του τέλους για την κυβέρνηση Macmillan, η οποία σύντομα κατέρρευσε.

Μετά την παραίτηση του Profumo, η αστυνομία συνέλαβε τον Stephen Ward και του απήγγειλε κατηγορίες για διακίνηση γυναικών και διαβίωση από ανήθικα έσοδα. Η δίκη ήταν αποκαλυπτική και εξοντωτική. Ο Ward παρουσιαζόταν πλέον όχι ως ο ευυπόληπτος γιατρός της υψηλής κοινωνίας, αλλά ως νταβατζής.

Η Keeler και η Rice-Davies, η φίλη της, χαρακτηρίστηκαν πόρνες, με αφορμή δώρα που είχαν λάβει και χρήματα που είχαν δώσει στον Ward για έξοδα του σπιτιού. Καθώς η δίκη προχωρούσε, οι κατηγορίες και οι μαρτυρίες επικεντρώνονταν στη σεξουαλική ζωή των εμπλεκομένων, υπογραμμίζοντας την υποκρισία και τη διαφθορά των ανώτερων στρωμάτων.

Ο Ward, υπό πίεση και δημόσια διαπόμπευση, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει την τελευταία μέρα της δίκης. Πέθανε λίγο αργότερα στο νοσοκομείο, πριν ανακοινωθεί επίσημα η καταδίκη του. Η υπόθεση Profumo είχε φέρει στην επιφάνεια τις ρωγμές της βρετανικής κοινωνίας, την πατριαρχική βία, την ταξική υποκρισία και τη δύναμη του Τύπου να κατασκευάζει πρόσωπα και να τα καταστρέφει.

Η Christine Keeler, στο κέντρο του κυκλώνα, έζησε μια ζωή στιγματισμένη. Η εικόνα της, καθισμένη ανάποδα σε μια καρέκλα, με βλέμμα σοβαρό, έγινε σύμβολο της δεκαετίας του ’60 -όχι για όσα έκανε, αλλά για όσα της απέδωσαν. Χρόνια μετά, μιλώντας στο BBC, δεν παρουσίασε τον εαυτό της ως θύμα αλλά ως ένα κορίτσι που δεν καταλάβαινε τι σήμαινε να σε χρησιμοποιούν, να σε εκθέτουν και να σε σιωπούν.

Το σκάνδαλο Profumo δεν ήταν μόνο ένα πολιτικό δράμα. Ήταν το χρονικό μιας δημόσιας σταύρωσης που φανέρωσε τι συμβαίνει όταν το φύλο, η εξουσία και η υποκρισία συγκρούονται.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ