AP
ΙΣΤΟΡΙΑ

Τι σχέση είχε η Βασίλισσα Ελισάβετ με τον θάνατο του Κύπριου αγωνιστή, Ευαγόρα Παλληκαρίδη

Η καταδίκη του Κύπριου αγωνιστή σε θάνατο και το τηλεγράφημα που δεν απαντήθηκε ποτέ από τη Βασίλισσα Ελισάβετ.

Βρισκόμαστε στον Ιανουάριο του 1957. Η Κύπρος παραμένει αποικία του Βρετανικού Στέμματος, ωστόσο, ήδη αρκετοί κάτοικοι της χώρας έχουν αρχίσει να διαμαρτύρονται έντονα, ζητώντας την παύση της αγγλικής κυριαρχίας στο νησί και την ένταξη της Κύπρου στο ελληνικό κράτος. Ένας από τους αγωνιστές είναι και ο 17χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο οποίος συλλαμβάνεται ως μέλος της Εθνικής Οργανώσεως Κυπρίων Αγωνιστών.

Ύστερα από φρικτά βασανιστήρια και μια δίκη – παρωδία, ο αγωνιστής παραδέχεται πως είναι μέλος του ΕΟΚΑ, ενώ υποστηρίζει ότι το έκανε καθώς θεωρούσε πως ήταν χρέος του η ελευθερία της πατρίδας του. Οι Βρετανοί δικαστές δεν του αναγνωρίζουν κανένα ελαφρυντικό και τον καταδικάζουν σε θάνατο. Κάπου εκεί εμπλέκεται στην ιστορία και η Βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία διανύει τον τέταρτο χρόνο της στον θρόνο.

Το τηλεγράφημα που αγνοήθηκε από τη Βασίλισσα Ελισάβετ

Η είδηση της καταδίκης σε θάνατο του αγωνιστή, Ευαγόρα Παλληκαρίδη, προκάλεσε κύμα αντιδράσεων στην Κύπρο που ζητούσαν σε κάθε τόνο απονομή χάριτος στον νεαρό. Οι δικηγόροι του, μάλιστα, έφτασαν στο σημείο να αποστείλουν τηλεγράφημα στην ίδια τη Βασίλισσα Ελισάβετ προκειμένου να δώσει εκείνη χάρη με μία και μόνο της λέξη. Η βασίλισσα, όμως, δεν απάντησε ποτέ στο γράμμα.

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης τελικά απαγχονίστηκε στις 14 Μαρτίου 1957 σε ηλικία μόλις 18 ετών. Στο τελευταίο του γράμμα ο αγωνιστής έγραψε λίγο πριν οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα:

«Τους χαιρετισμούς μου εις όλους και εύχομαι σύντομα την ελευθερία της Κύπρου. Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο. Θ΄ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ‘ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί».

Η υποστολή της βρετανικής σημαίας από τον Παλληκαρίδη

Ο Ευάγγελος Παλληκαρίδης δεν ήταν άγνωστος στις βρετανικές αρχές της Κύπρου. Μερικά χρόνια πριν, τον Ιούνιο του 1953, ήταν ένας από τους μαθητές στο Γυμνάσιο Πάφου που διαφώνησε, βλέποντας στο σχολείο του να κυματίζουν βρετανικές σημαίες, στα πλαίσια των εορτών για τη στέψη της 25χρονης Βασίλισσας Ελισάβετ στον θρόνο. Αρκετοί μαθητές τότε αρνήθηκαν να μπουν στο σχολείο έως ότου κατεβούν οι σημαίες.

Ο νεαρός αγωνιστής τότε κατευθύνθηκε προς την Πλατεία 28ης Οκτωβρίου. Ανέβηκε αμέσως στον ιστό και κατέβασε μόνος του τη βρετανική σημαία, με αρκετούς από το πλήθος να τον χειροκροτούν και να ζητωκραυγάζουν για την ενέργειά του. Ανέβηκε στον ιστό και κατέβασε τη βρετανική σημαία υπό τα χειροκροτήματα του πλήθους. Οι Βρετανοί προέβησαν σε έρευνα και συνέλαβαν μερικούς μαθητές μεταξύ αυτών και τον Παλληκαρίδη. Οι ποινές που τους επιβλήθηκαν, ωστόσο, δεν ήταν μεγάλες.