Το φιλί που σκότωνε κυριολεκτικά τους πρωτόγονους ανθρώπους
Όταν οι προϊστορικοί άνθρωποι σταμάτησαν να ζουν σαν νομάδες και άρχισαν να συγκροτούν κοινωνίες, ξεκίνησε ξαφνικά να τους σκοτώνει το φιλί. Τι αποκάλυψε πρόσφατη έρευνα.
- 23 ΜΑΡ 2024
Το φιλί εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς. Οι σημαντικότεροι είναι δύο: η επιλογή συντρόφου και η διέγερση. Όπως έχουν δείξει μελέτες, «αναγκάζει» τον εγκέφαλό μας να δημιουργήσει ένα χημικό κοκτέιλ που μπορεί να μας δώσει ένα φυσικό high. Αποτελείται από τρεις χημικές ουσίες, όλες σχεδιασμένες για να μας κάνουν να νιώθουμε καλά και να λαχταρούμε περισσότερα φιλιά.
Τη στιγμή της επαφής, το σώμα απελευθερώνει ντοπαμίνη (σχετίζεται με την ανταμοιβή και την επιθυμία), ωκυτοκίνη («ορμόνη του δεσμού») και σεροτονίνη (συμβάλλει σε συναισθήματα ευτυχίας και ευεξίας). Επιπλέον, μπορεί να μειώσει την ορμόνη του στρες (τη γνωστή μας κορτιζόλη). Έτσι προωθείτε μια αίσθηση χαλάρωσης και προσκόλλησης.
Σε άλλα νέα, δια αυτής της οδού μεταδίδονται κρυολογήματα, αδενικός πυρετός (ιογενής λοίμωξη), λοίμωξη από έρπητα, ηπατίτιδα Β, κονδυλώματα και βακτήρια που απειλούν τα δόντια μας, αλλά και τη ζωή μας, μέσω της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου.
Σκέψου εν τω μεταξύ, ότι όλα αυτά συμβαίνουν στο τώρα. Φαντάσου τι συνέβαινε παλαιότερα, όταν δεν υπήρχαν οι γνώσεις και τα φάρμακα που έχουμε σήμερα διαθέσιμα. Ή μάλλον μην σκέφτεσαι.
Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες στο περιοδικό Scientific Reports, οι ερευνητές ανέλυσαν τα δόντια των 38 υπολειμμάτων Σκανδιναβών της Λίθινης Εποχής, για το παρατεταμένο DNA των θανατηφόρων λοιμώξεων.
Για την ιστορία, τα δόντια είναι συχνά το πιο καλοδιατηρημένο μέρος των ανθρώπινων υπολειμμάτων και «δίνουν μια μοναδική ματιά στη ζωή του ατόμου πριν από το θάνατό του», όπως έγραψαν οι ερευνητές.
Συνέλεξαν δείγματα δοντιών από 38 σώματα που ανακαλύφθηκαν σε 11 αρχαιολογικούς χώρους σε όλη τη Νορβηγία και τη Σουηδία. Αντιπροσωπεύουν πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς εκείνη την εποχή. Οι επιστήμονες αναζήτησαν μικροβιακό DNA, δηλαδή ό,τι άφησαν βακτήρια που ζούσαν στο σώμα των Σκανδιναβών αυτών και επικεντρώθηκαν στα θανατηφόρα. Εντόπισαν 660 μικροβιακά είδη. Μεταξύ τους ήταν πέντε διαφορετικά είδη παθογόνων βακτηρίων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια ασθένεια, δυνητικά απειλητική για τη ζωή. Δυο συνδέονται με τροφική δηλητηρίαση από κακοψημένο κρέας ή τρόφιμα μολυσμένα με κόπρανα.
Ένα μεταφέρεται μέσω του φιλιού. Ήταν το Ν. meningitidis, που προκαλεί μηνιγγίτιδα και μεταδίδεται με το σάλιο. Αυτό σημαίνει ότι ενώ μπορεί να εξαπλωθεί από βήχα ή φτάρνισμα, είναι απαραίτητη η κοντινή απόσταση για να εξαπλωθεί η ασθένεια από άτομο σε άτομο. Αυτό γίνεται συνήθως με το φιλί.
Η Helena Malmström, συγγραφέας της μελέτης και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα δήλωσε ότι η παρουσία αυτών των βακτηρίων δείχνει την πολιτισμική αλλαγή που συνέβη όταν οι άνθρωποι έγιναν λιγότερο νομάδες και άρχισαν να ζουν σε μεγαλύτερες κοινότητες στο τέλος της Λίθινης Εποχής. Εξήγησε ότι η «στροφή» από κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών σε αγρότες μπορεί να φανεί στα βακτήρια.
«Καθώς μετακόμισαν σε κοινότητες, είδαν περισσότερες μολύνσεις από το φαγητό και το νερό, από τις αλληλεπιδράσεις με τα ζώα και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Όλες αυτές οι λοιμώξεις είναι σχετικά εύκολο να αντιμετωπιστούν με τη σύγχρονη ιατρική. Εκείνη την εποχή, όμως, ήταν πιθανότατα θανατηφόρες».
Eν τω μεταξύ, η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος δεν ήταν η μόνη «ασθένεια του φιλιού» που εξαπλωνόταν στο αρχαίο παρελθόν. Χιλιάδες χρόνια αργότερα στην αρχαία Μεσοποταμία, γραπτές αναφορές αποκαλύπτουν ότι το φιλί ήταν μέρος της οικείας κοινωνικής ζωής πριν από περίπου 4.500 χρόνια. Τότε εμφανίστηκε στον πλανήτη και ο ιός του απλού έρπητα 1 (αυτού που προκαλεί επιχείλιο έρπη). Σήμερα, απασχολεί περίπου 3,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή το 67% του παγκόσμιου πληθυσμού.
