Το οξυγόνο μάς δίνει ζωή, αλλά για πόσο ακόμη;

Το οξυγόνο μάς δίνει ζωή, αλλά για πόσο ακόμη; Όσο κι αν σου φαίνεται αδιανόητο, όχι για πάντα. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, στην οποία συμμετείχαν επιστήμονες της NASA, η ατμόσφαιρα της Γης ενδέχεται να καταρρεύσει μέσα στα επόμενα δισεκατομμύρια χρόνια.

Το πιο ανησυχητικό, όμως, δεν είναι αυτό. Οι ειδικοί εκτιμούν πως η πτώση του οξυγόνου μπορεί να ξεκινήσει σε μόλις 10.000 χρόνια από τώρα. Όχι και τόσο μακριά όσο ακούγεται, σωστά;

«Η διάρκεια ζωής μιας ατμόσφαιρας πλούσιας σε οξυγόνο μπορεί να είναι μικρότερη απ’ ό,τι πιστεύαμε», λέει ο Christopher Reinhard από το Georgia Institute of Technology, ένας από τους βασικούς συντάκτες της έρευνας. Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν στη σχέση ανάμεσα στα επίπεδα οξυγόνου του πλανήτη και τη σταδιακή αύξηση της θερμότητας του Ήλιου, προσπαθώντας να κατανοήσουν την εξέλιξη της ατμόσφαιρας της Γης.

Σίγουρα γνωρίζεις πως το κλίμα της Γης γίνεται ολοένα και θερμότερο. Αυτό που ίσως δε γνωρίζεις είναι πως αναμένεται να αυξηθεί και η φωτεινότητα του Ήλιου. Και τι σημαίνει αυτό;

Ότι η θερμότερη Γη θα οδηγήσει στη διάσπαση του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) στην ατμόσφαιρα. Χωρίς αρκετό CO₂, ο πλανήτης θα δυσκολεύεται να συντηρήσει τη ζωή, καθώς το διοξείδιο του άνθρακα είναι απαραίτητο για τη φωτοσύνθεση. Και χωρίς φυτά, δεν έχεις οξυγόνο. Απλό και σκληρό.

Η σταδιακή απώλεια οξυγόνου θα προκαλέσει την κατάρρευση του προστατευτικού στρώματος του όζοντος, αφήνοντας την επιφάνεια της Γης εκτεθειμένη στην υπεριώδη ακτινοβολία. Παράλληλα, το μεθάνιο -ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου- θα αρχίσει να συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα. Και προφανώς, δε μιλάμε για ιδανικές συνθήκες διαβίωσης.

Αυτό το φαινόμενο, το οποίο οι επιστήμονες αποκαλούν μεγάλη αποξυγόνωση, θα φέρει μια ατμόσφαιρα με υψηλές συγκεντρώσεις μεθανίου, ελάχιστο CO₂ και παντελή απουσία όζοντος. Όπως εξηγεί ο επικεφαλής της έρευνας, Kazumi Ozaki, πρόκειται για συνθήκες ακατάλληλες για κάθε οργανισμό που εξαρτάται από το οξυγόνο -δηλαδή και για εσένα.

Το οξυγόνο θα μπορούσε να μειωθεί ακόμα και ένα εκατομμύριο φορές σε σχέση με τα σημερινά του επίπεδα. Δε μιλάμε, δηλαδή, για μια απλή πτώση -μιλάμε για πλήρη εξαφάνιση.

Ίσως, μόνο κάποια αναερόβια μικρόβια να καταφέρουν να επιβιώσουν σε αυτήν την τοξική ατμόσφαιρα. Δε χρειάζονται οξυγόνο όπως εσύ. Άλλωστε, η Γη έχει ξαναβρεθεί σε παρόμοια κατάσταση: πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, πριν από το λεγόμενο Μεγάλο Οξυγονωτικό Γεγονός, που δημιούργησε την ατμόσφαιρα όπως τη γνωρίζεις σήμερα.

Ευτυχώς, όλα αυτά δε θα συμβούν στη διάρκεια της δικής σου ζωής. Τουλάχιστον όχι στο ακραίο τους σημείο.

Ωστόσο, η διαδικασία της αλλαγής έχει ήδη ξεκινήσει. Οι επιστήμονες υπολογίζουν πως σε περίπου 10.000 χρόνια θα αρχίσει η σταδιακή πτώση των επιπέδων οξυγόνου -μια πτώση χωρίς επιστροφή.

Και πριν βιαστείς να ρίξεις το φταίξιμο στην ανθρώπινη δραστηριότητα, να ξέρεις πως η έρευνα τονίζει ότι αυτή η εξέλιξη δεν οφείλεται στην κλιματική αλλαγή που προκαλεί ο άνθρωπος. Είναι μέρος της φυσικής πορείας της Γης.

Ακόμα κι έτσι, οι επιπτώσεις αυτών των ευρημάτων είναι σημαντικές. Όχι μόνο για να κατανοήσεις καλύτερα τη μοίρα του πλανήτη σου, αλλά και για να βοηθηθούν οι αστρονόμοι στην αναζήτηση ζωής σε εξωπλανήτες με ατμόσφαιρα πλούσια σε οξυγόνο.

Γιατί όπως φαίνεται, ακόμη κι αν ένας πλανήτης έχει οξυγόνο, αυτό δε σημαίνει πως θα το έχει για πάντα.

Η τελική, και κάπως παρηγορητική, σκέψη είναι πως όταν έρθει εκείνη η ώρα, πιθανότατα δε θα υπάρχει κανείς από εμάς εδώ για να τη ζήσει. Οι πιθανότητες λένε ότι η ανθρωπότητα δεν θα φτάσει ποτέ αυτό το δισεκατομμυριοστό έτος.

Κι όμως, το βασικό συμπέρασμα αυτής της μελέτης δεν είναι η καταστροφή. Είναι μια υπενθύμιση: τίποτα δεν είναι μόνιμο. Όλα είναι προσωρινά. Κι αυτό σε κάνει να εκτιμάς ακόμα περισσότερο το πόσα πολλά έχουν συντελέσει για να υπάρξει και να διατηρηθεί η ζωή στον πλανήτη σου μέχρι σήμερα.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ