Το χρονικό της δολοφονίας του Προέδρου της Αϊτής

Η δολοφονία του Προέδρου της Αϊτής μοιάζει καλά οργανωμένη. Εκείνος πέθανε ακαριαία από τα πυρά των δραστών, η γυναίκα του τραυματίστηκε σοβαρά και χρειάστηκε να διακομιστεί σε νοσοκομείο του Μαϊάμι, τα παιδιά τους ευτυχώς γλίτωσαν. Η ταλαιπωρημένη χώρα της Καραϊβικής είναι και επισήμως ακέφαλη. Ή μήπως εδώ και χρόνια ζει σε έναν πολιτικό εφιάλτη;

Το πλέον τραγικό της σκοτεινής υπόθεσης είναι πως ο φόνος του 53χρονου Προέδρου αντιμετωπίζεται ως κάτι το κάπως αναμενόμενο. Στο μυαλό των Δυτικών η Αϊτή είναι μια χώρα αφημένη στην τύχη της. Εκεί δεν πιάνουν οι νόμοι, ούτε οι άγραφοι κανόνες του ανθρωπισμού, εκεί η δύναμη της βίας είναι απόλυτη. Δυστυχώς, δεν είναι ψέμα. Απλά έχει βάλει και ο Δυτικός Κόσμος το χεράκι του προς αυτήν την κατεύθυνση.

Στη σκιά της δολοφονίας του Προέδρου της Αϊτής

«Είτε θα συλληφθούν, είτε θα εκτελεστούν» δήλωσαν οι αστυνομικές αρχές για τους δολοφόνους του Jovenel Moïse. Αυτήν τη στιγμή η Guardian στο πρωτοσέλιδο του διεθνούς τμήματός της αναφέρει ότι υπάρχουν ήδη τέσσερις νεκροί από την ομάδα των μισθοφόρων ενώ άλλοι δύο έχουν παραδοθεί. Κανείς δε γνωρίζει ακόμα πόσοι ακριβώς είναι.

Πώς λοιπόν λέμε ότι πρόκειται για μισθοφόρους; Οι ειδικοί βασίζουν την ανάλυσή τους σε ένα βίντεο που κυκλοφόρησε λίγες ώρες μετά το συμβάν. Σε αυτό οι δράστες που χρησιμοποίησαν το DEA ως προκάλυψη εμφανίζονται να μιλούν Ισπανικά. Σίγουρα λοιπόν δεν πρόκειται για ντόπιες συμμορίες. Όλα δείχνουν ότι βρέθηκαν στο νησί για να εκτελέσουν ένα συμβόλαιο θανάτου.

«Η κατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο» δήλωσε ο προσωρινός αντικαταστάτης του εκτελεσθέντα Προέδρου, Claude Joseph. Τι εννοούμε όμως υπό έλεγχο σε μια χώρα όπου η πολιτική αστάθεια και οι δικτατορίες έχουν γίνει συνώνυμο του ονόματός της;

Jovenel Moïse, ένας αμφιλεγόμενος Πρόεδρος

Ο Jovenel Moïse βρισκόταν στο τιμόνι της χώρας από τον Φεβρουάριο του 2017. Δεκαπέντε μήνες πριν, είχε βγει πρώτος με 32,8% αλλά δε συγκέντρωσε πλειοψηφία. Στις επαναληπτικές εκλογές που ακολούθησαν όμως κατάφερε να πιάσει ποσοστό της τάξης του 55,6%. Ο Αϊτινός entrepreneur είχε πολύ ψηλά στην ατζέντα του τη βιολογική γεωργία απευθυνόμενος σε μια χώρα που σχεδόν ο μισός πληθυσμός της είναι αγροτικός.

Δυστυχώς, αυτά είναι ψιλά γράμματα σε μια γωνιά της Γης όπου το οργανωμένο έγκλημα ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις και συνεννοείται υπογείως με μυστικές υπηρεσίες άλλων χωρών. Στην Αϊτή η φτώχεια είναι δεύτερη φύση, η ανέχεια κανόνας, και τα ανθρώπινα δικαιώματα ένα απατηλό όνειρο. Μάλιστα, χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως μέχρι πρότινος ήταν από τις τελευταίες χώρες παγκοσμίως σε εμβολιασμούς ενάντια στην Covid-19.

O ΟΗΕ είχε εκτεταμένες συζητήσεις με τον Moïse στα τέλη του 2019 προσπαθώντας να τον πείσει να πάρει πιο αυστηρά μέτρα ενάντια στη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα. Ο αμφιλεγόμενος Πρόεδρος της Αϊτής είχε μεγαλύτερα προβλήματα να ασχοληθεί: οι πολιτικοί του αντίπαλοι δε σταμάτησαν ποτέ να τον κατηγορούν ότι βγήκε χρησιμοποιώντας νοθεία καθώς και ότι δεν κατάφερε να φέρει τη χώρα σε εκλογές όπως και θα έπρεπε το 2019. Οι υποστηρικτές του, βέβαια, θεωρούσαν τις κατηγορίες αβάσιμες. Ο γνωστός φαύλος κύκλος δηλαδή.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο 53χρονος Πρόεδρος δεν ήταν ένα πρόσωπο που προσέφερε σταθερότητα στην πιο ταλαιπωρημένη χώρα της Καραϊβικής. Το ένα σκάνδαλο διαδεχόταν το άλλο, οι ταραχές στους δρόμους αποτελούσαν κομμάτι της ημερησίας διάταξης, και, γενικά, η Αϊτή ήταν ένα καζάνι που βράζει εδώ και καιρό. Πρόσφατα ο Moïse προκήρυξε Προεδρικές Εκλογές που θα λάμβαναν χώρα σε δύο μήνες. Δεν πρόλαβε όμως ποτέ να κατέβει υποψήφιος σε αυτές.

Αϊτή, μία Επί Γης Κόλαση

Το νησί της Ισπανιόλας έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Είναι χωρισμένο στα δύο: στο ένα άκρο η Δομινικανή Δημοκρατία, στο άλλο η Αϊτή.  Η τελευταία δημιουργήθηκε ύστερα από μια εξέγερση στην οποία πρωτοστάτησαν οι μαύροι σκλάβοι. Ήταν ένα από τα πρώτα κράτη που απαγόρευσε τη δουλειά και η πρώτη χώρα που αναγνώρισε το ελληνικό κράτος τον 19ο αιώνα. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν καλά στην πορεία.

Είναι σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό, αλλά από το 1915 έως το 1934 οι Αμερικανοί είχαν καταλάβει τη χώρα. Μάλιστα, δεν έπαψαν ποτέ να ανακατεύονται στα εσωτερικά της μέσα από τις μυστικές τους υπηρεσίες. Μόνο τυχαίο δεν είναι άλλωστε το γεγονός ότι η Αϊτή έχει το θλιβερό προνόμιο να διαθέτει έναν από τους πιο σκληρούς και αιμοσταγείς δικτάτορες που πέρασαν ποτέ από τον πλανήτη. Τα έργα και οι ημέρες του François Duvalier (1907-1971) πιο γνωστού ως Papa Doc προκαλούν ανατριχίλα.

Εκτός όμως από τη συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια δεκαετιών, η Αϊτή είναι και ένα από τα πιο φτωχά και πολύπαθα μέρη του πλανήτη. Τον Ιανουάριο του 2010 μέτρησε 220 χιλιάδες νεκρούς από έναν φονικό σεισμών 7 ρίχτερ. Μερικά χρόνια μετά, το 2016, ο τυφώνας Matthew άφησε άστεγους περισσότερους από 150 χιλιάδες ανθρώπους. Η ανθρωπιστική βοήθεια πολύ απλά δεν είναι αρκετή, αφού το πρόβλημα είναι πιο βαθύ.

Στο ενδιάμεσο τίποτα δε λειτούργησε ούτε λειτουργεί όπως θα έπρεπε. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πολιτικοί αντίπαλοι του δολοφονηθέντα Jovenel Moïse τον κατηγορούσαν για δειλία· έλεγαν ότι δεν τολμά να ξεπορτίσει από τη βίλα του στη φιλήσυχη γειτονιά του Πέσιονβιλ και να περπατήσει τους δρόμους του Πορτ-ο-Πρινς. Εκεί, δηλαδή, όπου ο νόμος του ισχυρότερου είναι ο μοναδικός νόμος που ισχύει.

Συμμορίες που λυμαίνονται τις πόλεις, μυστικοί πράκτορες που κάνουν business σε σκιερά καφέ, αγανακτισμένοι πολίτες που θέλουν να ξεφύγουν από μία Κόλαση Επί Γης. Η δολοφονία του Προέδρου της Αϊτής είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει άλλο ένας χάος. Η ερώτηση όμως παραμένει: ποιος πραγματικά κυβερνά αυτή τη μικρή «δημοκρατία» στο κέντρο της Καραϊβικής;