Βλαδίμηρε πάτα το κουμπί! Αυτός είναι ο κορυφαίος φωτογράφος της F1

Το παραδέχομαι, ο τίτλος είναι παραπλανητικός. Αλλά στην περίπτωση του κορυφαίου φωτογράφου της F1, Βλαδίμηρου Ρις, δεν μπορείς παρά να παρακαλάς να πατάει συνέχεια ‘το κουμπί’ και να απαθανατίζει εκπληκτικές στιγμές από τον μαγικό κόσμο της ταχύτητας!

Το να φωτογραφίζεις στον κόσμο της Formula 1 δεν είναι εύκολο πράγμα. Από το καθαρά τεχνικό κομμάτι του να ‘συλλαμβάνεις’ μονοθέσια που ξεπερνούν κατά πολύ τα 300 χιλιόμετρα την ώρα και που σαν δαιμονισμένα αλλάζουν κατεύθυνση για να αποφύγουν το ‘στόχαστρο’, μέχρι τις εύλογες δυσκολίες που γεννιούνται όταν έχεις να κάνεις με έναν χώρο συχνά αποστειρωμένο, ενίοτε κακομαθημένο, σχεδόν πάντα απόμακρο για τους κοινούς θνητούς. Κάπου ανάμεσα σε αυτές τις Συμπληγάδες, ξεχώρισε ένα παιδί που κατάγεται κατά το ήμισυ από τη Θεσσαλονίκη. Που μπήκε μέσα σε ένα φωτογραφικό γκέτο και με όπλο το πάθος και το ιδιαίτερο στιλ των εικόνων του, όχι μόνο επιβίωσε σε αυτή τη ζούγκλα ανταγωνισμού αλλά διακρίθηκε κιόλας. Το όνομά του είναι Βλαδίμηρος Ρις.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πράγα αλλά η οικογένεια της μητέρας του είναι από τη συμπρωτεύουσα. Από τα 15 του ξεκίνησε να φωτογραφίζει, έκανε τα πρώτα βήματα στη μεγαλύτερη καθημερινή αθλητική εφημερίδα της Τσεχίας, Deník Sport, και το 2002 μετακόμισε στη Γερμανία για να ενταχθεί στο δυναμικό του φωτογραφικού πρακτορείου getty images. Κάπου εκεί μπήκε στη ζωή του η F1, την οποία καλύπτει από το 2010 ως ανεξάρτητος φωτογράφος. Διακρίνεται από το ιδιαίτερο στιλ των εικόνων του, που είναι  επηρεασμένο από την αναλογική εποχή της φωτογραφίας και του έχει χαρίσει πολλές διακρίσεις: «Φωτογράφος της χρονιάς 2010» στη Γερμανία, «Φωτογράφος της χρονιάς 2008 στην F1» για το περιοδικό Red Bulletin και του 2014 για την Ιταλική Ομοσπονδία Μηχανοκίνητου Αθλητισμού, είναι κάποιες από αυτές.

Τον γνώρισα στα paddock, χωρίς να γνωρίζω καν την καταγωγή του. Γνώριζα όμως τις εικόνες του, που όπως μπορείτε να δείτε και εσείς στα δείγματα της δουλειάς του μας παραχώρησε και που πλαισιώνουν αυτή τη συνέντευξη, είναι τουλάχιστον εντυπωσιακές. Αποτέλεσμα δουλειάς υπό μεγάλη πίεση. Ποια είναι όμως η μεγαλύτερη δυσκολία, αυτή η πίεση για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, το φως, τα deadline; «Πράγματι υπάρχει πολύ μεγάλη πίεση σε αυτό το επίπεδο. Ειδικά όταν έχεις μεγάλους πελάτες που περιμένουν αποτελέσματα, που περιμένουν φωτογραφίες ποιότητας ανάλογης των χρημάτων που πληρώνουν. Σχετικά με το φως, νομίζω πως αν είσαι καλός φωτογράφος προσαρμόζεσαι. Αυτό είναι που σε κάνει να ξεχωρίζεις στη δουλειά μας, η δυνατότητα να πετυχαίνεις το επιθυμητό αποτέλεσμα, άσχετα με το φωτισμό, άσχετα με τις συνθήκες», τονίζει ο Βλαδίμηρος. Υπάρχει όμως και μία ακόμα δυσκολία, την οποία αντιλαμβάνεται μόνο όποιος ταξιδεύει πολύ για τις ανάγκες της δουλειάς του. «Είναι πάρα πολλά τα ταξίδια, δεν είσαι καθόλου στο σπίτι σου. Αυτός ο τρόπος ζωής είναι πολύ δύσκολος, επίπονος. Όμως υπάρχουν και πολλά άλλα, όμορφα πράγματα γύρω από αυτή τη δουλειά, που την κάνουν ξεχωριστή».

Θα αλλάξω την τελευταία λέξη του Βλαδίμηρου, θα την κάνω ‘εθιστική’. Γιατί όταν ξεπερνάς όρια για μία δουλειά, όχι για τα χρήματα αλλά για να μπορείς να αποδίδεις στο 110%, δεν μπορεί παρά να είσαι ερωτευμένος μαζί της. Το ίδιο και με κάποια ‘αντικείμενα’.

Ποια είναι λοιπόν η αγαπημένη του πίστα;

«Αγαπώ πολύ τις παλιές, παραδοσιακές πίστες. Για να καταλάβεις, η αγαπημένη μου είναι η Imola στην Ιταλία. Δεν βρίσκεται πια στο καλεντάρι της Formula 1. Μου αρέσει επίσης πολύ η Monza αλλά και το Spielberg στην Αυστρία. Γενικά μου αρέσει η πίστα να έχει παραδοσιακά στοιχεία, ο κόσμος στις κερκίδες να καταλαβαίνει τι βλέπει. Φυσικά μου αρέσει το Μονακό ενώ από τα καινούρια Grand Prix, ξεχωρίζω αυτό της Σιγκαπούρης».

Στην εξωτική Marina Bay, σε μία αγωνιστική διαδρομή που απλώνεται στους δρόμους της πόλης και φωτίζεται από 1600 προβολείς που κάνουν τη νύχτα-μέρα. Όμως πόσο διαφορετικό είναι από φωτογραφικής πλευράς, να δουλεύεις σε ένα νυχτερινό Grand Prix;

«Είναι πολύ διαφορετικό, έχει αρκετές δυσκολίες αλλά παράλληλα, σου επιτρέπει να είσαι δημιουργικός. Μπορείς να παίζεις με τα φώτα, με τα χρώματα, να κάνεις κάτι διαφορετικό, κάτι που δεν μπορείς να το κάνεις για παράδειγμα στο Silverstone που είναι μία από τις πιο βαρετές πίστες».

Αυτό το κάτι διαφορετικό αποτελεί ουσιαστικά την ‘υπογραφή’ του Ρις. Το σήμα κατατεθέν του. Και είναι ο λόγος για τον οποίο οι συνεργαζόμενες με εκείνον εταιρείες, επιλέγουν τις δικές του υπηρεσίες – no questions asked!

«Είμαι πολύ χαρούμενος γιατί έχω πελάτες που περιμένουν αυτήν ακριβώς την προσωπική πινελιά. Που μου ζητούν να κάνω, ουσιαστικά αυτό που εγώ θέλω να κάνω. Μου δίνουν λοιπόν ελευθερία κι αυτό είναι πάρα πολύ καλό για έναν φωτογράφο που θέλει να είναι δημιουργικός. Που ναι μεν θα βγάλει τις εικόνες που ‘πρέπει’, που περιμένει ο πελάτης,όμως όχι μόνο αυτές», σημειώνει ο Βλαδίμηρος.

Όμως βασικός παράγοντας για να πετύχει τα κλικ που στοχεύει, είναι να έχει πρόσβαση. Είναι άλλο πράγματα να σημαδεύεις μονοθέσια που κάνουν γύρους σε μία πίστα και άλλο να στριμώχνεσαι με τους μηχανικούς στα ενδότερα ενός γκαράζ. «Όντως, εκεί τα πράγματα είναι ζόρικα», παραδέχεται. «Όταν δουλεύεις με μία ομάδα, όταν βρίσκεσαι στο γκαράζ που είναι πολύ μικρό και έχει πολλούς ανθρώπους μέσα, πρέπει να προσέχεις πάρα πολύ. Να μη βρίσκεσαι σε λάθος σημείο τη λάθος στιγμή, να μην είσαι στη μέση όταν πρέπει να βγει το μονοθέσιο ή φέρνουν τα ελαστικά. Όλα εκεί συμβαίνουν πολύ γρήγορα. Πρέπει να μπεις στο ρυθμό της ομάδας, να σκέφτεσαι όπως εκείνοι, να κινείσαι βάσει των δικών τους κινήσεων. Είναι δύσκολο και το να κερδίσεις το σεβασμό των μηχανικών και των οδηγών. Να σε νιώθουν ως έναν από την ομάδα. Αυτό παίρνει χρόνια και είναι πολύ δύσκολο. Στην αρχή με έσπρωχναν, όταν έπρεπε να περάσουν πολύ γρήγορα και εγώ ήμουν στη μέση ή σε λάθος σημείο. Τώρα πια νιώθω το σεβασμό τους».

Η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μία ημέρα. Ούτε και οι σχέσεις ανάμεσα σε εργαζόμενους που οι δουλειές τους κινούνται παράλληλα και συναντώνται μόνο σε μια στιγμή στο χρόνο. Όσο κρατάει η κίνηση του κλείστρου της φωτογραφικής μηχανής. Κλικ και συνεχίζουμε ο καθένας στο δρόμο του. Ειδικά με τους οδηγούς, αυτή η μοναχική πορεία που φλερτάρει με τον βεντετισμό, μπορεί συχνά να υψώσει τείχη μπροστά από έναν φωτογράφο. Είναι ανάλογα τον οδηγό. Στην περίπτωση του Sebastian Vettel ίσχυε το ακριβώς αντίθετο. Συνεργαζόμενος με τη Red Bull, ο Βλαδίμηρος τον γνώρισε προτού γίνει ο νεότερος τότε νικητής στην ιστορία του σπορ και τον φωτογράφιζε μέχρι που κατέκτησε 4 παγκόσμιους τίτλους!

«Είχαμε πάντα πολύ καλή συνεργασία, ήξερε πως κάποιες φορές έπρεπε να φτάνω πολύ κοντά του. Ακόμα και σε στιγμές που εκείνος αυτοσυγκεντρωνόταν. Αυτό σε πολλούς οδηγούς δεν αρέσει. Κάποιοι δεν το θέλουν καθόλου, υπάρχουν στιγμές που ο φωτογράφος απαγορεύεται να τραβάει φωτογραφίες. Στη δική μας περίπτωση, ο Seb με ήξερε καλά, ήξερε πως δεν θα ξεπερνούσα την κόκκινη γραμμή, να χαλάσω μία σχέση για να τραβήξω μία φωτογραφία. Υπήρχε αμοιβαίος σεβασμός. Τώρα πια που είναι στη Ferrari, δεν έχω πρόσβαση στο γκαράζ του αλλά παραμένουμε φίλοι. Και ο φακός μου τον ‘συλλαμβάνει’ όποτε κινείται στα paddock και την πίστα».

Μιας και μιλάμε για σεβασμό, δεν είναι μόνο η ποιότητα της δουλειάς του Βλαδίμηρου που με κάνει να τον εκτιμώ. Στις 5 Οκτωβρίου του 2014, σε εκείνο το καταραμένο, μουσκεμένο απόγευμα στη Σουζούκα, ήταν ο μοναδικός φωτογράφος που στον 43 ο γύρο καθόταν στη στροφή 7. Εκεί όπου έγινε το φρικιαστικό δυστύχημα του Jules Bianchi, όπου η Marussia του Γάλλου έπεσε πάνω σε ένα γερανό. Τις φωτογραφίες του, δεν τις έχουμε δει, ούτε θα τις δούμε ποτέ.

«Ήταν ένα σοκ για μένα. Δεν μπορούσα να συνέλθω, είχαν περάσει ώρες και τα χέρια μου έτρεμαν, δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ. Παραμένει σοκ για μένα αυτό που συνέβη. Το σκεφτόμουν επί εβδομάδες, ήταν τραγικό να συμβεί κάτι τέτοιο. Ειδικά σε ένα νέο, ταλαντούχο και τόσο καλό παιδί. Ήμουν δίπλα από το σημείο του ατυχήματος. Ήταν η πρώτη μου επαφή με το θάνατο σε αυτό το σπορ. Είχαμε ξεχάσει πως η Formula 1 ήταν ένα επικίνδυνο σπορ και πως ήταν θέμα χρόνου να συμβεί ξανά ένα δυστύχημα. Σκεφτόμουν τι θα έκανα αν θα βρισκόμουν ξανά στην ίδια θέση. Ως φωτογράφος, ο ρόλος μου είναι να τραβάω φωτογραφίες αλλά αν ήμουν μόνος εκεί, αν δεν υπήρχε κάποιος να βοηθήσει, θα άφηνα κάτω τη μηχανή, θα έτρεχα. Άλλωστε δεν θα είχε νόημα να φωτογραφίσω, δεν θα έδινα πουθενά εκείνες τις εικόνες. Όπως και στην περίπτωση του Bianchi. Έχω δεχθεί προσφορές, σημαντικές προσφορές αλλά δεν θα το κάνω. Σέβομαι την οικογένειά του, σέβομαι αυτό το σπορ από το οποίο ζω και δεν μπορώ να διανοηθώ πως θα έβγαζα χρήματα από κάτι τέτοιο. Πως θα αποκτούσα κάτι υλικό, εκμεταλλευόμενος το θάνατο ενός ανθρώπου», λέει ο Βλαδίμηρος Ρις. Από τον τόνο της φωνής του καταλαβαίνεις πως οι εικόνες εκείνες τον έχουν σημαδέψει. Ανεξίτηλα. Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε κλίμα.

Τον ρωτάω αν θα είχε τη δυνατότητα να γυρίσει πίσω στο χρόνο, σε μία άλλη εποχή, τι θα ήθελε να φωτογραφίσει. Ξυπνάει το παιδί μέσα του. «Από μικρός, το όνειρό μου ήταν να τραβήξω μία φωτογραφία τον Michael Jordan. Και φυσικά τον Ayrton Senna. Όνειρα παιδικά που δεν θα πραγματοποιηθούν αλλά αυτές οι δύο προσωπικότητες ξεχώριζαν για μένα. Τρεις, θα προσθέσω και τον Diego Maradona».

Είναι όμως και οι απλοί, άγνωστοι, περαστικοί που μπορούν να εμπνεύσουν: «Τα πάντα μπορούν να αποτελέσουν έμπνευση. Τώρα πια, με τα smart phones, τραβάμε παντού φωτογραφίες. Αυτό που μου αρέσει πολύ, είναι τα πορτραίτα. Να στέκομαι απέναντι σε έναν άνθρωπο και να τον απεικονίζω με τον δικό μου τρόπο. Να βγάζω έναν εαυτό που ίσως και ο ίδιος δεν ξέρει. Μου αρέσει να παρακολουθώ τους ανθρώπους».

Ο θρύλος που ακούει στο όνομα Niki Lauda

Αν θέλετε να αντιστρέψετε τους όρους και να παρακολουθήσετε εσείς τη δουλειά του Βλαδίμηρου Ρις, εκτός από το www.vladimirrys.com, μέχρι τις 18 Ιουνίου «τρέχει» στο εμπορικό κέντρο Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη, μία υπέροχη έκθεση φωτογραφίας με δικές του εικόνες!

«Είναι η πρώτη έκθεση φωτογραφίας που κάνω με αντικείμενο την F1. Και νιώθω υπερήφανος που αυτή πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, εκεί που μένει όλο το σόι της μητέρας μου. Είναι μία πόλη με την οποία είμαι πολύ δεμένος, που έχω περάσει πολύ ωραίες στιγμές και είναι για μένα πολύ ευχάριστο που η δουλειά μου παρουσιάζεται εκεί»,λέει χαμογελαστός.

Τα συνεχόμενα Grand Prix δεν του επιτρέπουν να δώσει και ο ίδιος ‘το παρών’ αλλά εσείς μη χάσετε την ευκαιρία. Μέσα από το φακό του Βλαδίμηρου θα δείτε με ‘άλλο μάτι’ τον μαγικό κόσμο της Formula 1…