H Thomas Cook γέννησε τη σύγχρονη τουριστική βιομηχανία

Όλο το σαββατοκύριακο πίσω από τις κλειστές πόρτες των γραφείων της ταξιδιωτικής εταιρείας-κολοσσού, Τhomas Cook, παιζόταν ένα θρίλερ για την ανεύρεση 227 εκατομμυρίων ευρώ επιπρόσθετης χρηματοδότησης, ώστε αυτή να αποφύγει τη χρεοκοπία. Τα απαραίτητα κεφάλαια τελικά δεν βρέθηκαν και τα ξημερώματα της Δευτέρας σηματοδότησαν το οριστικό τέλος της εταιρείας και ως αλυσιδωτή αντίδραση τη γιγαντιαία επιχείρηση επαναπατρισμού 600.000 πελατών που βρίσκονται σε διακοπές σε όλον τον κόσμο.

Η Thomas Cook AG ιδρύθηκε το 2007 μετά την ένωση του MyTravel Group και του αρχαιότερου ταξιδιωτικού γραφείου της Μεγάλης Βρετανίας, Thomas Cook & Son. Iδρυτής της τελευταίας ήταν ο Thomas Cook, ένας φανατικός ενάντιος της κατανάλωσης αλκόολ, που το 1841 που ανέλαβε τη μεταφορά υποστηρικτών του ‘Temperance movement’ (του κινήματος που αργότερα έφερε την ποταπαγόρευση) μεταξύ των πόλεων του Leicester, του Nottingham, του Derby και του Birmingham. Το 1855 άρχισαν να οργανώνονται ταξίδια και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, εκτός Μεγάλης Βρετανίας.

Το 1864 στην εταιρεία μπαίνει και ο γιος του Thomas Cook, John Mason Cook, που βρίσκεται σε ηλικία 30 ετών. Η εταιρεία άρχισε να μεγαλώνει πλάι στην ανάπτυξη των συγκοινωνιών -ιδίως των σιδηροδρομικών γραμμών- που προωθούνταν ως κρατική πολιτική κατά την ίδια περίπου περίοδο. Η προσθήκη του John Cook έκανε την Thomas Cook ακόμα πιο δραστήρια, ώστε το 1866 προγραμματίζεται το πρώτο ταξίδι της στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Το 1872 κάνει το περίφημο ταξίδι ‘Από το Λονδίνο στο Λονδίνο’. Το ταξίδι ξεκινούσε από το Λονδίνο, έφτανε στις ΗΠΑ, μετά στην Ιαπωνία και μετά μέσω ασιατικής ενδοχώρας και Ευρώπης έπεστρεφε και πάλι στο Λονδίνο. Πρόκειται για ένα ταξίδι με ιδιαίτερες δυσκολίες, ακόμα και με σημερινά δεδομένα βλέποντάς το, πόσο μάλλον για το 1872, οπότε απέδειξε -με έναν αρκετά συμβολικό τρόπο μάλιστα- τις εντυπωσιακές ικανότητες της εταιρείας.

Kάποιες προστριβές μεταξύ του ιδιαίτερα δραστήριου John Cook και του πατέρα του, Τhomas, λύθηκαν, όταν ο πρώτος έπεισε τον δεύτερο να παραιτηθεί και να επιστρέψει στο Leicester, για να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής του σε ηρεμία μέχρι τον θάνατό του το 1892.  Στο μεταξύ, η εταιρεία είχε γιγαντωθεί αναλαμβάνοντας και τη μεταφορά βρετανικών στρατευμάτων κατά την ταραγμένη δεκαετία του 1880. Το 1919 γίνεται η πρώτη ταξιδιωτική εταιρεία που κάνει ταξίδια αναψυχής μέσω αέρα. Ακόμα μια καινοτομία για την Thomas Cook.

Οι γιοι του John Cook -Frank Henry, Thomas Albert και Ernest Edward- ανέλαβαν μετά τον πατέρα τους και ανέπτυξαν ακόμα περισσότερο την εταιρεία. Ωστόσο, το 1926 αυτή σταμάτησε να ανήκει στην οικογένεια Cook, καθώς πουλήθηκε στην Compagnie Internationale des Wagons-Lits et des Grandes Express Européens, στην οποία ανήκε και το Orient Express, ενώ το 1948 κρατικοποιείται. Αυτή είναι η αρχή μιας περιόδου που η εταιρεία άλλαξε πολλές φορές ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Κατά τις επόμενες δεκαετίες του 1950 και του 1960 προσφέρει τα ταξιδιωτικά πακέτα και μπαίνει πάλι στην πρωτοπορία της σύγχρονής της τουριστικής βιομηχανίας. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο Βρετανοί ταξίδευαν στον εξωτερικό με ταξίδια που οργάνωνε η εταιρεία. Το 1972 αποκρατικοποιείται και πάλι, ενώ από το 1977 και μετά ανήκει αποκλειστικά στην Τράπεζα Midland και την ίδια στιγμή τα κεντρικά της γραφεία μετακομίζουν στο Peterborough

Μετά από μια πολύ πετυχημένη εμπορικά δεκαετία, η ιδιοκτησία της εταιρείας αλλάζει πολλά χέρια, μέχρι που το 1999 αυτή συγχωνεύεται με την  Carlson Leisure Group.Το 2006 έρχεται το πρώτο μεγάλο χτύπημα για τη φήμη της. Δύο παιδιά ηλικίας 6 και 7 ετών πεθαίνουν από δηλητηρίαση λόγω εισπνοής μονοξειδίου του άνθρακα σε δωμάτιο ξενοδοχείου στην Κέρκυρα. Η πηγή της διαρροής ήταν το boiler σε συνδυασμό με διάφορες κακοτεχνίες που αφορούσαν τον κλιματισμό του δωματίου. Η κράτηση είχε γίνει μέσω της Thomas Cook. H εταιρεία δεν απολογήθηκε παρά 9 χρόνια μετά την τραγωδία, μέσω του Peter Fankhauser.

AP Photo/Rui Vieira

Ο όμιλος είχε κύκλο εργασιών ύψους 10 δισεκατομμυρίων λιρών και 20 εκατομμύρια πελάτες που ταξίδευαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Είχε επίσης στην κατοχή του 200 ξενοδοχεία και 117 αεροσκάφη. Παρόλα αυτά αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια αρκετά οικονομικά προβλήματα (το 2011 διασώθηκε την τελευταία στιγμή από τις τράπεζες) που επιδεινώθηκαν από τις οικονομικές επιπτώσεις της μακρόσυρτης διαδικασίας και των ασταμάτητων διαπραγματεύσεων για το Brexit. Το χρέος των 1,7 δισεκατομμυρίων λιρών έμοιαζε δυσβάσταχτο όποιες προσπάθειες αναδιάρθρωσης και αν γίνονταν.

Tελικά, το τέλος μιας αφήγησης που ξεκινάει από το 1841, κλείνει στις 23 Σεπτεμβρίου του 2019 με τον πιο εμφατικό τρόπο. H εταιρεία αδυνατεί να βρει τα απαιτούμενα κεφάλαια μετά από μια συνεχή πτωτική πορεία και αφού τα υψηλόβαθμα στελέχη της έδωσαν στον εαυτό τους κάποια μπόνους εκατομμυρίων.

Το άμεσο αποτέλεσμα είναι ένα χάος με άμεσες επιπτώσεις σε εκατοντάδες χιλιάδες πελάτες αλλά και σε τοπικές οικονομίες. Πάνω από 500 πτήσεις είχαν πραγραμματιστεί από την Τhomas Cook για το επόμενο δεκαπενθήμερο μόνο στην Ισπανία. Επίσης, περίπου το 70% των ταξιδιωτικών γραφείων στην Κρήτη είχαν συμβόλαια με την εταιρεία πράγμα που θα προκαλέσει, όπως συνήθως συμβαίνει, αλυσιδωτές αντιδράσεις στην τοπική οικονομία.

H πορεία της Thomas Cook από μια εταιρεία που ξεκίνησε καινοτόμα και έγινε ουσιαστικά η μητέρα της σύγχρονης τουριστικής βιομηχανίας στα υψηλόβαθμα στελέχη που μέσα στα τελευταία 5 χρόνια της λειτουργίας της μοιράστηκαν μπόνους ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ είναι μια μόνο ένδειξη της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς στην εποχή μας. Και τώρα ως συνήθως τη διαχείριση οφείλε να την κάνει το κράτος.

(Φωτογραφίες: AP Photo)