Οι αληθινές ιστορίες πίσω από 7 κλασικά εξώφυλλα ελληνικών δίσκων
Η 'Ρεζέρβα' και τα 'Μπαράκια' μέσα από τα λόγια του ανθρώπου που τα φιλοτέχνησε.
- 19 ΜΑΙ 2020
Ο Κώστας Γουδής είναι σήμερα καθηγητής στο τμήμα Φωτογραφίας του ΤΕΙ Αθηνών. Το 1979, όταν και ο ίδιος ήταν ακόμη φοιτητής, σε μια άλλη σχολή όμως, σε εκείνη των Καλών Τεχνών, ξεκίνησε να φιλοτεχνεί εξώφυλλα δίσκων. Τον εμπιστεύτηκαν δεκάδες δημιουργοί, από τον Διονύση Σαββόπουλο μέχρι τον Νίκο Ξυδάκη, και εκείνος τους χάρισε μερικές από τις πιο όμορφες λήψεις του. Τόσο όμορφες που είναι πια αλληλένδετες με το έργο τους, δεν μπορείς να μιλήσεις για κάποιο απ’ τα άλμπουμ τους, χωρίς ταυτόχρονα να περάσει κοφτά απ’ το μυαλό σου η εικόνα που τα ντύνει.
Στο βιβλίο του ’31×31: Εικόνες που έγιναν εξώφυλλα δίσκων’, ο Κώστας Γουδής, παρουσιάζει μερικές απ’ τις δουλειές του, μαζί με μία σειρά υπέροχων και ανέκδοτων ιστοριών που κρύβονται πίσω από τις δημιουργίες του. Πώς γνωρίστηκε με τον Σαββόπουλο, πότε άκουσε για πρώτη φορά τον Βασίλη Καζούλη, τι ήθελε να πετύχει με το κλασικό εξώφυλλο του ‘Τραγουδιστή’ των Νικολόπουλου/Νταλάρα. Πολλές ιστορίες, δεν ξέραμε ποιες να διαλέξουμε, όπως δεν ξέραμε και ποια εξώφυλλα να συγκεντρώσουμε εδώ.
Δεν είναι όλα. Και δεν είναι όλες οι ιστορίες του, ούτε καν ολόκληρες. Πρόκειται για μια ανθολογία αναμνήσεων και εικόνων που σφράγισαν το ελληνικό τραγούδι. Την ολοκληρωμένη εικόνα την αφήσαμε να ζει μέσα στο βιβλίο του.
Διονύσης Σαββόπουλος – Ρεζέρβα (1979)
“Τον συνάντησα το 1976, πρωτοετής στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο καμαρίνι του στον ‘Ρήγα’, στην Πλάκα. Ο κόσμος έκανε ουρές σε τετράδες έξω από το μαγαζί, για να δει και να ακούσει τους Αχαρνής του Αριστοφάνη. Τον θυμάμαι καθισμένο μπροστά στην κατακόκκινη μοκέτα του τοίχου να με ρωτάει: Έχεις μηχανή που βγάζει στα σκοτάδια; Είπα αμήχανος “ξέρω γω να δούμε”, η απάντηση ήταν καθ’ οδόν, ακόμα την ψάχνω (…)
Δυο χρόνια μετά ο Σαββόπουλος ετοίμαζε τη Ρεζέρβα κι εγώ τριγυρνούσα τραβώντας δοκιμαστικές φωτογραφίες σε διάφορα μέρη. Πολλά προτάθηκαν και πολλά απορρίφθηκαν. Στο μεταξύ στην Αθήνα της μεταπολίτευσης, κάτι μπαράκια σα νυχτερινά καφενεία είχαν γίνει τόπος και τρόπος μιας νέας επικοινωνίας. (…)
Τραβήξαμε σ’ ένα από τα πρώτα τέτοια μπαρ, στις φυσικές του συνθήκες, με τη μηχανή που βγάζει στα σκοτάδια. Τη φωτογραφία του εξωφύλλου μπροστά στο στρογγυλό τραπεζάκι, τη διάλεξε ο ίδιος.”
Χρ. Νικολόπουλος,Μ. Ρασούλης – Οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η αγάπη μένει (1981)
“Ο άνθρωπος-χείμαρρος Μανώλης Ρασούλης πλημμύριζε το μουσικό τοπίο με τους στίχους του, παντρεύοντας τα πάντα μεταξύ τους. (…) Το εξώφυλλο είναι ιδέα του Ρασούλη. Ο ίδιος, ο Νικολόπουλος και ο Κοντογιάννης -όλοι οι συντελεστές του δίσκου στο εξώφυλλο- περπατάνε στο Σύνταγμα, έξω από τη Βουλή των Ελλήνων.
Η φωτογραφία γέρνοντας, πέφτει μαζί με τις κυβερνήσεις -η αγάπη μένει.”
Σταύρος Ξαρχάκος, Βίκυ Μοσχολιού – Τα τραγούδια της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου (1982)
“Ζωγράφισα ένα από τα δωμάτια των νεοκλασικών σπιτιών όπου λίγο ως πολύ μεγαλώσαμε όλοι, ή τουλάχιστον οι γονείς μας. (…) Όταν πήρε το εξώφυλλο ο κύριος Πατσιφάς, έκανε το εξής σχόλιο:
-Νομίζεις ότι έκανες Τσαρούχη; Θα σου πω εγώ τι έκανες. Έκανες Νίκη Καραγάτση.
Δεν του είπα ότι τα ροζ φώτα στο βάθος, τα είχα δει σ’ ένα παστέλ του Λουκά Σαμαρά.”
Βαγγέλης Γερμανός – Τα μπαράκια (1981)
“…Τραβήξαμε πολλές φωτογραφίες. Με τον Σαββόπουλο, την Αλίκη (σ.σ η κόρη του Βαγγέλη Γερμανού), στο σπίτι του, στο σπίτι μου, στο στούντιο, στο δρόμο.
Ένα βραδάκι στη λεωφόρο Κηφισίας, οπισθοχωρώντας στα τυφλά, καδράροντας τα φώτα στο βάθος, τον συνάντησα στην εικόνα του εξωφύλλου. Είναι η εικόνα ενός ανθρώπου που περνάει δίπλα μας με το βλέμμα στις δικές του σκέψεις, κάποιου που ψάχνει τον εαυτό του μέσα στη νύχτα, η εικόνα ενός περαστικού.”
Γ. Νταλάρας, Χρ. Νικολόπουλος – Ο τραγουδιστής (1983)
“Όταν ο Γιώργος Νταλάρας μού ζήτησε αυτό το εξώφυλλο, σκέφθηκα ότι μάλλον έπρεπε να κολακευτώ. Ένας σπουδαίος τραγουδιστής στα τραγούδια ενός σπουδαίου συνθέτη (…) ο Νταλάρας θα έλεγε τραγούδια του, που κατ’ αρχάς είχε γράψει για τον Στέλιο Καζαντζίδη. Μια ενδιαφέρουσα πρόταση και μάλιστα από την “αντίπερα όχθη”. Ο δίσκος έβγαινε από τη Μίνως, η “γνήσια” λαϊκή πλευρά έψαχνε ένα νέο είδος εξωφύλλου, μικτό αλλά νόμιμο, ένα άνοιγμα. Ήταν θέμα εποχής.
-Θέλω μια εικόνα που να δείχνει τον Χρήστο να με τραβάει προς την Ανατολή.
Αυτό μου ζήτησε ο Νταλάρας για το εξώφυλλο και αυτό προσπάθησα να κάνω, σ’ αυτό το κολλάζ με τα ανατολίτικα χρώματα. Ήταν για μένα μια άσκηση γραφής σ’ ένα στυλ”.
Οπισθοδρομική Κομπανία – Μια νύχτα με την Οπισθοδρομική (1983)
“Το παλιό αναψυκτήριο στο Πεδίον του Άρεως γνώριζε καινούριες δόξες. Η Οπισθοδρομική Κομπανία στεγάστηκε στο Άλσος και βάλθηκε να κυριαρχήσει τα εκφραστικά της μέσα. Είχε αναπτυχθεί σε μια πλήρη ορχήστρα από δεξιοτέχνες και τη δεσπόζουσα φωνή της Ελευθερίας Αρβανιτάκη στο πρώτο σκαλοπάτι της ωριμότητας.
(…)Το γλέντι συνεχιζόταν τρικούβερτο στο (πρώτο;) live ελληνάδικο, όπου μετά τα λαϊκά και τα ζεϊμπέκικα θριάμβευε ο κυκλικός χορός με τα νησιώτικα τραγούδια.
Η εικόνα στο εξώφυλλο του δίσκου, προσπαθεί να μεταφέρει αυτήν την ατμόσφαιρα.”
Βασίλης Καζούλης – Μπλε μωρό (1987)
“Ο Σφακιανάκης με την κασέτα (σ.σ. Άγγελος Σφακιανάκης, παραγωγός στη Lyra).
-Έχω έναν πιτσιρικά που γράφει μπαλάντες. Βασίλης Καζούλης -πώς σου φαίνεται το όνομα;
Επίσκεψη στον χρωματιστό κόσμο του Βασίλη. Ο Μπίλυ, η Φανή, η κομπιουτερίτσα, μετρό Βικτώρια-Πειραιά, πλοία στην άγονη γραμμή, η Αμοργός και το κυμάτισμα ενός νεαρού που γλιστράει συνέχεια ανάμεσα στις χορδές του.
(…) Η φωτογράφηση έγινε στο πνεύμα του αμερικανικού ημι-ντοκουμέντου των ημερών, ο Βασίλης έφυγε κι εγώ εμφάνισα και τύπωσα, για να βρεθώ ξανά με τις φωτογραφίες στο τραπέζι και να περάσω από τη φάση της ιδέας, στη δεύτερη -και πιο δύσκολη- φάση, της φωτογραφημένης ιδέας. Έμεινα να κοιτάζω τη φωτογραφία του Βασίλη με την κιθάρα στο χέρι, ν’ ανοίγει τη μεγάλη πόρτα με τα πολλά τζαμάκια και να μπαίνει στο άδειο δωμάτιο. Είχαμε μια καλή εικόνα, ήταν όμως αρκετή για να στηρίξει το εξώφυλλο; Μια και τα πράγματα έχουν τον χρόνο τους, άφησα την ιδέα να αιωρείται και την εικόνα στο τραπέζι, μέχρι να βρω το ψέμα που θα στήριζε την αλήθεια της…”
