Raymond Poulidor, ο «αιώνιος δεύτερος» που λάτρεψαν οι Γάλλοι

Υπάρχει αυτή η θρυλική φωτογραφία (η κεντρική του σημερινού κειμένου) που απεικονίζει στον υπερθετικό βαθμό τις φοβερές και τρομερές μονομαχίες τους, η ανάβαση ώμο με ώμο κυριολεκτικά, στο Puy de Dôme το 1964. Εκείνο το Tour το κέρδισε – για πέμπτη φορά – ο “Maître Jacques”. Αντίθετα, ο “PouPou” τερμάτισε τρεις φορές δεύτερος και άλλες πέντε τρίτος, αλλά ποτέ δεν ανέβηκε στο ψηλότερο σκαλί στο Παρίσι.

Επίσης, όσο απίστευτο και αν ακούγεται, δεν φόρεσε ποτέ την κίτρινη φανέλα, ούτε έστω για μια ημέρα. Έφτασε πάρα πολύ κοντά στο να το πετύχει στον πρόλογο του 1973, αλλά έχασε την ευκαιρία για μόλις 0,8 δέκατα του δευτερολέπτου από τον Joop Zoetemelk, τον άλλο παντοτινό δεύτερο, με τις έξι παρουσίες του στη δεύτερη θέση του Γύρου Γαλλίας (αλλά νικητή του αγώνα το 1980).

Στα «κίτρινα»… κατόπιν εορτής

Η «ειρωνεία» είναι ότι για πολλά χρόνια, αφού είχε σταματήσει την αγωνιστική δράση, ο Poulidor εμφανιζόταν στους Γύρους Γαλλίας, ως εκπρόσωπος της Crédit Lyonnais (χορηγού της κίτρινης φανέλας), φορώντας πάντοτε ένα κίτρινο πόλο. Το σίγουρο είναι πάντως, ότι η παρουσία του ενθουσίαζε τον κόσμο. Ο PouPou πέρασε στην ιστορία ως ο «αιώνιος δεύτερος», μάλιστα το όνομά του χρησιμοποιήθηκε κατ’ επανάληψη στη Γαλλία ως συνώνυμο όσων έφταναν στη βρύση αλλά δεν έπιναν νερό.

Ακόμα κι έτσι όμως, ο Poulidor δεν υπήρξε ποτέ ένας «ηττημένος». Στο αγωνιστικό κατέκτησε πολλές νίκες, πάνω απ’ όλα όμως κέρδισε την αγάπη του κοινού, που πάντα τον είχε πιο πάνω από τους μεγάλους πρωταθλητές. Ο Anquetil μάζευε τίτλους, ο Poulidor συγκέντρωνε χειροκροτήματα. Η Γαλλία τον λάτρεψε. Σε αυτό υπήρξε ο ηγέτης της ποδηλασίας. Κανείς ποτέ δεν γνώρισε τέτοια αναγνώριση χωρίς να ανέβει στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου στο Tour.

«Αφοσιωμένος, καθαρός, αληθινός»

Γι’ αυτό ακριβώς γράφουμε σήμερα αυτό το κείμενο, γιατί το όνομα του PouPou ξεπέρασε κάθε πιθανή αίθουσα τροπαίων. Γιατί ποτέ το «νούμερο δύο» δεν γνώρισε τόση δόξα. Φρόντισε άλλωστε να το ξεκαθαρίσει ο ίδιος ο Eddy Merckx (ο κορυφαίος όλων των εποχών) στις δηλώσεις που έκανε αμέσως μετά τον θάνατο του Γάλλου: «Ο Poulidor ήταν πολλά περισσότερα από απλά ο αιώνιος δεύτερος. Ένας μεγάλος άνθρωπος, ένας μεγάλος πρωταθλητής, πολύ αγαπητός από τους Γάλλους. Η απλότητά του, η ζεστασιά της επαφής του με τον κόσμο ήταν αυθόρμητη, απλά ήταν ο Raymond, ήταν στη ζωή του όπως και στην καριέρα του, αφοσιωμένος, καθαρός, αληθινός».

Ο PouPou νοσηλευόταν επί πέντε εβδομάδες λόγω εξάντλησης από ένα πνευμονικό οίδημα και πέθανε στη μικρή πόλη Saint Léonard de Noblat, που βρίσκεται μόλις 30 χιλιόμετρα από τη γενέτειρά του, Masbaraud Mérignat. Παρέμεινε σεμνός σε όλη τη ζωή του, δεν αρνήθηκε ποτέ την ταπεινή του καταγωγή και όπως είχε πει σε διάφορες συνεντεύξεις του, οι γονείς του, αμφότεροι κτηνοτρόφοι, του είχαν διδάξει την αξία του μόχθου και της δουλειάς.

Απέναντι στα «ιερά τέρατα», Anquetil και Merckx

Γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1936, ο μικρότερος από τέσσερα αδέρφια μιας φτωχής οικογένειας. Πιτσιρίκος, στα χρόνια της κατοχής, μετέφερε χειροβομβίδες με μια βάρκα για τους μαχητές της αντίστασης και μετά την απελευθέρωση δανειζόταν το ποδήλατο της μητέρας του, για να μιμηθεί τους μεγαλύτερους αδερφούς του, που ήδη έπαιρναν μέρος σε αγώνες. Σύντομα τους ξεπέρασε και άρχισε να κερδίζει πρωτιές στην κεντρική Γαλλία, χτίζοντας σιγά-σιγά το δικό του όνομα στον χώρο του αθλήματος.

Υπήρξε ένας αδάμαστος μαχητής πάνω στο ποδήλατο, «ήρωας» μιας άλλης εποχής, όταν δεν υπήρχαν ούτε ενδοεπικοινωνίες, ούτε βατόμετρα. Ο Poulidor έφτιαξε τον δικό του μύθο, στηριζόμενος σε λυσσαλέες μακρινές επιθέσεις και προσφέροντας αφειδώς θέαμα υψηλού επιπέδου. Είχε την «ατυχία» να πέσει πάνω σε δυο «ιερά τέρατα» της ποδηλασίας, τον Anquetil και τον Merckx, παρόλα αυτά όμως είναι ένας από τους ελάχιστους αθλητές που δεν κέρδισαν ποτέ τον Γύρο Γαλλίας, αλλά τον επηρέασαν τόσο πολύ.

18 χρόνια αφοσιωμένος στην Mercier BP Hutchinson

Αγωνίστηκε ως επαγγελματίας από το 1960 μέχρι το 1977 και σε αυτά τα 18 χρόνια φόρεσε τη φανέλα μόνο μιας ομάδας, της Mercier BP Hutchinson, ένα ακόμα δείγμα της αφοσίωσής του. Είναι ο αθλητής με τις περισσότερες παρουσίες στο βάθρο του Tour de France, οκτώ συνολικά. Και για να είμαστε δίκαιοι, μπορεί τα τελευταία χρόνια να είδαμε βετεράνους ποδηλάτες, όπως ο Valverde, ο Porte ή ο Thomas, να ανεβαίνουν σε βάθρα μεγάλων γύρων, όμως εκείνο που πέτυχε ο Poulidor στην εποχή του, να βγει τρίτος στη Γαλλία σε ηλικία 40 ετών, ήταν σχεδόν απίστευτο κατόρθωμα.

Και ήταν πραγματικά μοναδική όσο και συγκινητική η διαχρονική προσπάθεια του κόσμου να τον σπρώξει ψυχολογικά ώστε να πετύχει μια έστω νίκη στην Grande Boucle. Μπορεί τελικά να μην το κατάφερε, αλλά γι’ αυτό ακριβώς έγινε σύμβολο του τί είναι η ζωή και ο αθλητισμός. Και στα δυο μπορεί κάποιος να χάσει πολύ περισσότερα από όσα θα κερδίσει, και είναι ελάχιστοι εκείνοι που όπως ο PouPou, έχασαν τόσα πολλά ευρισκόμενοι τόσο κοντά στον θρίαμβο.

Ένα πλούσιο παλμαρέ με 153 νίκες

Παρά όμως όλες αυτές τις «αστοχίες», ο Γάλλος γέμισε το παλμαρέ του με ατελείωτες και σημαντικές επιτυχίες. Ανάμεσά τους, ξεχωρίζουν η Vuelta του 1964, το Μιλάνο-Σαν Ρέμο (1961), το Fléche Wallonne (1963), το Dauphiné (1966 & 1969), το Παρίσι-Νίκαια (1972 & 1973), το Criterium International (1964, 1966, 1968, 1971 & 1972), τα τέσσερα μετάλλια σε παγκόσμια πρωταθλήματα στην αντοχή (ένα ασημένιο και τρία χάλκινα), μια δεύτερη θέση στον γύρο Ισπανίας (1965), τα επτά κερδισμένα ετάπ στο Tour και τα τέσσερα στη Vuelta (δεν έτρεξε ποτέ στο Giro d’Italia).

Συνολικά συμπλήρωσε 153 νίκες (και 65 δεύτερες θέσεις), αριθμός που δείχνει ανάγλυφα το πόσο μεγάλος αθλητής υπήρξε. Γράψαμε ήδη ότι ποτέ του δε φόρεσε το “maillot jaune”, όπως όμως τόσο χαρακτηριστικά έγραψε ο Γάλλος συγγραφέας και αρθρογράφος της L’Équipe, Antoine Blondin, «περισσότερο από όσο στερήθηκε ο Poulidor τη δόξα ενός Tour, είναι η ίδια η κίτρινη φανέλα εκείνη που στερήθηκε τη δόξα του Poulidor».

48 παρουσίες στον Γύρο Γαλλίας!

Το σίγουρο είναι ότι η ποδηλασία, με τον θάνατο του PouPou πριν από έξι χρόνια, έχασε ένα από τα σημαντικότερα διαχρονικά σημεία αναφοράς της. Σε μια εποχή που το μόνο που ενδιαφέρει είναι η νίκη και η πίεση «πνίγει» τους διεκδικητές, ο Poulidor θα έπρεπε να αποτελεί παράδειγμα αναγνώρισης του αθλητή που τα δίνει όλα, αλλά ακόμα και η υπέρτατη προσπάθεια, δεν αποδεικνύεται αρκετή για να φτάσει στον στόχο του.

Από την άλλη μεριά, το γεγονός ότι έφτασε τόσες πολλές φορές τόσο κοντά στο να κατακτήσει τον Γύρο Γαλλίας, χωρίς να τα καταφέρει, τον μετέτρεψε σε αθλητή-σύμβολο. To 2018, έναν χρόνο πριν τον θάνατό του, συμπλήρωσε 48 παρουσίες στο Tour, 14 ως ποδηλάτης και 34 μέσα στο διαφημιστικό καραβάνι (εκπροσωπώντας την Crédit Lyonnais, χορηγό της κίτρινης φανέλας), με φανερή πάντως την κούραση της ηλικίας στο πρόσωπό του. Δεν εγκατέλειψε ποτέ την ποδηλασία και βρισκόταν πάντα στην επικαιρότητα, ακριβώς εξαιτίας της συνεχούς παρουσίας του, έστω και από το «παρασκήνιο».

Απ’ τον παππού στον εγγονό

Με τη σύζυγό του, Gisèle, απέκτησε δυο κόρες, την Isabelle και την Corinne. Η δεύτερη παντρεύτηκε τον Ολλανδό Adri van der Poel, έναν λαμπρό αθλητή των «κλασικών», με πολλές και σημαντικές νίκες (Tour of Flanders, Liège–Bastogne–Liège, Amstel Gold Race, San Sebastián, 2 ετάπ στο Tour, ασημένιο σε Παγκόσμιο και πολλαπλές διακρίσεις στο Cyclo-cross). Ο εγγονός του PouPou, Mathieu van der Poel, πρωταγωνιστεί σήμερα σε όλα τα τερέν της αγωνιστικής ποδηλασίας (cyclo-cross, mountain bike, gravel και δρόμο), αποτελώντας στα 30 του χρόνια έναν από τους κορυφαίους αθλητές της γενιάς του.

Όσοι παρακολουθείτε ποδηλασία, είμαι σίγουρος ότι δεν έχετε ξεχάσει τα δάκρυα συγκίνησης του Mathieu στις 27 Ιουνίου του 2021, μετά τη νίκη του στο 2ο ετάπ εκείνου του Γύρου Γαλλίας στο Mûr de Bretagne, νίκη που του χάρισε και την κίτρινη φανέλα του πρωτοπόρου της γενικής. Όταν είχε ερωτηθεί από τους δημοσιογράφους, ποιον είχε στο μυαλό του τη στιγμή που περνούσε πρώτος τη γραμμή του τερματισμού, είχε απαντήσει «τον παππού μου φυσικά».

Ο λαϊκός «ήρωας» των Γάλλων

Το 1976, ο παππούς του Mathieu, στα 40 του χρόνια, αποχαιρέτησε τον Γύρο Γαλλίας ως ο μεγαλύτερος σε ηλικία ποδηλάτης που ανέβηκε ποτέ σε βάθρο του συγκεκριμένου αγώνα (τρίτος). 42 χρόνια μετά την ολοκλήρωση της καριέρας του (1977), συνέχισε μέχρι τον θάνατό του να είναι ο λαϊκός «ήρωας», η παρουσία του οποίου ξεσήκωνε θύελλα ενθουσιασμού ανάμεσα στους θεατές. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Γάλλοι φίλοι της ποδηλασίας, τον έψαχναν πάντοτε για μια φωτογραφία ή ένα αυτόγραφο, προσπερνώντας άλλους μεγάλους θρύλους όπως ο Merckx, ο Hinault ή ο Virenque.

Ο PouPou υπήρξε στο θυμικό των Γάλλων, ο αιώνιος μαχητής, η αιώνια ελπίδα τους και τελικά, ο αιώνιος δεύτερος. Όμως η αγάπη τους προς το πρόσωπό του, ήταν εκείνη που γέννησε τον όρο “Poupoularité” (υπεύθυνος και πάλι ο Blondin της L’Équipe), κάνοντας λογοπαίγνιο με τη λέξη popularité (δημοτικότητα), ακριβώς για να καταδείξει το πόσο πολύ ταυτίστηκε το κοινό μαζί του. Ο ίδιος είχε πει «αν είχα κερδίσει το Tour, σήμερα δεν θα με θυμόταν κανένας». Από την άλλη, έχοντας τις μνήμες από την παιδική και την εφηβική του ηλικία, είχε προσθέσει: «Είμαι ο πιο τυχερός άνθρωπος στον κόσμο. Κανένας αγώνας δεν είναι τόσο δύσκολος και τόσο μεγάλος σε διάρκεια, όσο μια ημέρα εργασίας στα χωράφια».

Από το “Pouli” στο “PouPou”

Με την ευκαιρία, να πούμε εδώ ότι το αρχικό παρατσούκλι του Poulidor ήταν “Pouli”. Ο Γάλλος δημοσιογράφος Émile Besson της εφημερίδας L’Humanité, ήταν ο πρώτος που έγραψε το PouPou (από τη γαλλική λέξη poupée που σημαίνει κούκλα και διπλασιάζοντας τη συλλαβή Pou, σύμφωνα με τη συνήθεια των Γάλλων στις λέξεις που αναφέρονται στο γλωσσικό ιδίωμα των μωρών. Η αλήθεια είναι ότι το PouPou δεν άρεσε ποτέ στον Poulidor, αλλά το αποδέχτηκε.

Ο Poulidor πήρε μέρος σε 14 Γύρους Γαλλίας (τερμάτισε τους 11) και σε 15 παγκόσμια Πρωταθλήματα, χωρίς να κερδίσει ποτέ (8 βάθρα στο Tour και 4 στο Παγκόσμιο). Ήταν αυτός που μαζί με τον Jacques Anquetil, δημιούργησαν ένα γαλλικό δίδυμο, αντίστοιχο του ιταλικού Coppi-Bartali. Οι δυο τους κατάφεραν – όπως και οι δυο Ιταλοί στην εποχή τους – να χωρίσουν στα δυο τον φίλαθλο κόσμο της Γαλλίας, αν και το ποσοστό εκείνων που υποστήριζαν τον απλό, «χωριάτη» στην καταγωγή, ευγενικό και ταπεινό PouPou, ήταν πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των φίλων του δανδή, μπουρζουά, πάντα προσεγμένου στην εμφάνισή του και ψυχρού μέσα στον αγώνα Anquetil.

Διαφημίσεις και τράπουλα για τα έξοδα!

Βέβαια, όλα αυτά τα στερεότυπα δεν ανταποκρίνονταν ιδιαίτερα στην πραγματικότητα. Και αυτό διότι ο Poulidor ήταν μεν πολύ πιο προσιτός στους φιλάθλους με την έμφυτη ευγένειά του, όμως η «εικόνα» του ήταν επίσης πολύ προσεγμένη. Οδηγούσε Μερσεντές, έκανε αναρίθμητες διαφημίσεις με καλλυντικά και είδη καλλωπισμού και του άρεσε να επενδύει τα χρήματα που κέρδιζε. Επίσης ήταν δεινός χαρτοπαίκτης και «προκαλούσε» πολύ συχνά τους συναθλητές του σε παρτίδες, όπου σχεδόν πάντοτε κέρδιζε, καλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο τα προσωπικά του έξοδα!

Ήταν αρκετά φιλοχρήματος, τα χρηματικά έπαθλα πάντα του έδιναν έξτρα κίνητρο, όπως στο Παρίσι-Νίκαια του 1972, όπου ένα ετάπ πριν την ολοκλήρωση του αγώνα, ο Eddy Merckx ήταν πρώτος στη γενική. Το βραβείο για τον νικητή της γενικής εκείνη τη χρονιά, ήταν μια βάρκα με εξωλέμβιο. Ο «κανίβαλος» ήταν τόσο σίγουρος για τη νίκη του, ώστε είχε φωτογραφηθεί μια ημέρα νωρίτερα δίπλα στη βάρκα, όμως οι διοργανωτές, για να εξασφαλίσουν θέαμα στο τελευταίο ετάπ, υποσχέθηκαν κρυφά στον Poulidor 10.000 γαλλικά φράγκα σε περίπτωση που νικούσε εκείνος.

Έχοντας τον σεβασμό όλων των αντιπάλων

Πράγματι, ο PouPou (που βρισκόταν 16″ πίσω από τον Merckx στη γενική), ανέβηκε τα 9,5 χιλιόμετρα στη χρονοανάβαση του Col d’Èze σαν δαιμονισμένος, πήρε τη νίκη στο ετάπ, ξεπέρασε τον Merckx για 6″ στη γενική και φυσικά έφυγε από τη Νίκαια πλουσιότερος κατά μια βάρκα και 10.000 φράγκα. Πέρα από τα χρήματα όμως, απολάμβανε και την αγάπη του κόσμου. Το 2015, σε μια συνέντευξή του, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Δεν θα μπορούσα να αντέξω στη σκέψη εκείνης της μέρας που θα περπατάω στο δρόμο και δεν θα με αναγνωρίσουν».

Όλοι οι αθλητές που τον είχαν αντίπαλο, έχουν εκφραστεί με τα καλύτερα λόγια για τον PouPou. Ο Eddy Merckx, πέρα από όσα γράψαμε παραπάνω, έχει δηλώσει ότι «το να είναι ανθρώπινος και προσιτός, το να προβάλλει τις ανθρώπινες αξίες του, ήταν πάντοτε προτεραιότητα για τον Poulidor, γι’ αυτό και αγαπήθηκε τόσο δυνατά από τόσους πολλούς». Ο Ισπανός Federico Bahamontes μίλησε για «έναν ανοιχτόκαρδο άνθρωπο, που κέρδισε με την αξία του την αγάπη των φιλάθλων, έναν μεγάλο πρωταθλητή που σαν προσωπικότητα ήταν πολύ διαφορετικός από τον αρκετές φορές περίεργο Anquetil».

Θεαματικός σε όλα τα τερέν

Από τη μεριά του, ένας άλλος Ισπανός, ο Julio Jiménez, έχει πει ότι «ο PouPou ήταν ένας από τους μεγάλους του αντιπάλους στα βουνά, ότι ήταν πάντοτε καλοί φίλοι και πως ως άνθρωπος ήταν με μια λέξη εξαιρετικός». Ο Poulidor υπήρξε ένας ολοκληρωμένος ποδηλάτης, πολύ καλός σε όλα τα τερέν και άριστος ανηφορίστας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι επτά νίκες του σε ετάπ του Γύρου Γαλλίας μοιράστηκαν ανάμεσα σε τρία χρονόμετρα (Châteaulin 1965, Vals les Bains 1966 & Παρίσι 1967) και σε τέσσερα ετάπ βουνών (Aix les Bains 1962, Louchon 1964, Mont Ventoux 1965 & Pla d’Adet 1974).

Το πόσο καλός χρονομετρίστας ήταν, αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι τα τέσσερα ετάπ που κέρδισε στη Vuelta, ήταν όλα ατομικής χρονομέτρησης (Valladolid 1964, Pajares 1965, San Sebastián 1965 & Vitoria 1967). Ο PouPou ήταν απρόβλεπτος πάνω στο ποδήλατο, μπορούσε να εξαπολύσει μακρινές επιθέσεις πολλών δεκάδων χιλιομέτρων ή να κάνει την κίνησή του σε οποιοδήποτε ανηφορικό σημείο βρισκόταν κοντά στον τερματισμό. Οι σύγχρονοί του μιλάνε για έναν αθλητή που ό,τι και αν έκανε ή όπως και αν το έκανε, πάντοτε πρόσφερε απλόχερα θέαμα στους θεατές. Δεν υπήρξε αντίπαλος στην εποχή εκείνη, που να μη βρέθηκε «στα σκοινιά» από την επιθετικότητα και τη μαχητικότητα του Poulidor.

«Βασιλιάς» χωρίς τις δυο μεγάλες κορώνες

Ο Γάλλος υπήρξε ένας μεγάλος πρωταθλητής, ένας «βασιλιάς» χωρίς τις δυο μεγαλύτερες κορώνες, εκείνες του Tour de France και του Παγκόσμιου πρωταθλητή, αν και αμφότερες τις κυνήγησε με όλο του το είναι. Σημάδεψε με την παρουσία του τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 και το παράδειγμά του θα πρέπει να μείνει ανεξίτηλο στην ιστορία του αθλητικού πνεύματος. Γιατί πολύ απλά, δεν είναι όλα στη ζωή και τον αθλητισμό νίκες. Και αυτό είναι κάτι που πάντα θα μας θυμίζει ο Raymond Poulidor.

* Πηγές: as.com, marca.com, inrng.com, lequipe.fr, velonews.com

* Βίντεο: Στιγμές του Raymond Poulidor στον Γύρο Γαλλίας

* Βίντεο: Η μυθική μονομαχία Anquetil και Poulidor στο Puy de Dôme (Γύρος Γαλλίας, 12/7/1964)

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΑΘΛΗΤΙΚΑ

Tour de France 2025, η μάχη της κίτρινης φανέλας

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Βασίλης Αναστόπουλος: «Όνειρό μου, να κερδίσω έναν Γύρο Γαλλίας»

Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.