Η απογοητευτική εικόνα της διπλοκαμένης Πάρνηθας

«Εκ του τραγικού αποτελέσματος, η φετινή προσπάθεια διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών μπορεί να περιγραφεί με μία λέξη: Αποτυχία!». Με αυτή την ηχηρή δήλωση από τον γενικό διευθυντή της WWF Ελλάς Δημήτρη Καραβέλλα ξεκίνησε η συνέντευξη Τύπου στα γραφεία της οργάνωσης, δίνοντας ένα πρώτο στίγμα για την ανεπανάληπτη καταστροφή που καταγράφηκε αυτή τη σεζόν στη χώρα. Διότι, μπορεί ποσοτικά οι καμένες εκτάσεις να είναι περίπου ίσες με εκείνες του 2007 και του 2021, αλλά ποιοτικά διαφέρουν σε αρκετά σημεία.

Ένα από αυτά είναι το γεγονός ότι πρώτη φορά ξέσπασαν μεγάλες φωτιές σε τόσα πολλά διάσπαρτα σημεία, όπως και ότι πρώτη φορά επηρεάστηκαν τόσες πολλές Προστατευόμενες Περιοχές από τις πυρκαγιές. Για να μιλήσουμε με αριθμούς, πάνω από 100.000 καμένα στρέμματα ανήκουν σε αυτές τις περιοχές και πιο συγκεκριμένα ανήκουν σε περιοχές Natura (18), σε καταφύγια άγριας ζωής (5), σε εθνικά πάρκα (3) και στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας, ο οποίος για πολλοστή φορά έζησε τον εφιάλτη της μαινόμενης πυρκαγιάς, με μόνη ελπίδα να αλλάξει ο άνεμος τελευταία στιγμή.

Το στοίχημα, όπως είχε εξηγήσει τότε σε συνέντευξη στο OneMan ο υπεύθυνο χερσαίου προγράμματος της WWF Νίκος Γεωργιάδης, ήταν να «μη φτάσει η φωτιά στις αναδασώσεις του 2007 και στο ώριμο ελατόδασος πιο ψηλά». Ευτυχώς, κάτι τέτοιο δε συνέβη: η φωτιά άλλαξε πορεία την κρίσιμη στιγμή, όταν έφτασε στο όριο των αναδασωμένων εκτάσεων, και γύρισε προς τα νότια. Αλλά και πάλι, το αποτύπωμα της πυρκαγιάς που ξέσπασε στις 22 Αυγούστου απ’ την ευρύτερη περιοχή της Μονής Κλειστών, είναι αποκαρδιωτικό:

Σύμφωνα με την πρώτη αποτίμηση της πυρκαγιάς από τη WWF, στον πολύπαθο ορεινό όγκο της Πάρνηθας αποτεφρώθηκαν φέτος 61.000 στρέμματα, εκ των οποίων τα 31.230 αφορούν περιοχή Natura και τα 6.000 Καταφύγιο Άγριας Ζωής (μάλιστα, μεγάλο μέρος απ’ τα στρέμματα του καταφυγίου βρίσκεται εντός του Εθνικού Δρυμού). Σημαντικό είναι επίσης το στοιχείο ότι περίπου 7.000 από τα φετινά καμένα στρέμματα έχουν ζημιωθεί ξανά (και ξανά) κατά τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας, ενώ τα 5.000 ταυτίζονται με εκτάσεις που είχαν καταστραφεί το 2007.

Τι σημαίνει αυτό για την επόμενη ημέρα; Ότι επειδή δεν έχουν περάσει αρκετά χρόνια ώστε το δάσος να ανακτήσει την αναπαραγωγική του ικανότητα, οι πιθανότητες της φυσικής αναγέννησης έχουν μειωθεί και «πιθανόν να χρειαστεί ανθρώπινη παρέμβαση», πράγμα το οποίο θα διαπιστωθεί εν καιρώ με την παρακολούθηση του δασικού οικοσυστήματος. Ενός οικοσυστήματος τρομερά πλούσιου και μοναδικού ίσως σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Διότι δύσκολα βρίσκεις ένα τόσο παρθένο δάσος σε απόσταση αναπνοής από μεγαλούπολη. Όπως υπογραμμίζει το report της WWF, «η Πάρνηθα αποτελεί μια νησίδα βιοποικιλότητας ανάμεσα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές». Αποτελεί το σπίτι 1.100 διαφορετικών φυτών (από τα οποία τα 92 είναι ελληνικά ενδημικά και δύο είδη είναι τοπικά ενδημικά της Πάρνηθας), ενώ εκεί διαχειμάζουν, αναπαράγονται και περνούν κατά τη μεταναστευτική περίοδο πάνω από 130 είδη πτηνών. Μάλιστα, το βουνό της Πάρνηθας αποτελούσε το μόνο μέρος όπου μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει όλα τα οπληφόρα της Ελλάδας.

Μένει να δούμε πόσα έχουν μείνει αλώβητα από τη φετινή πυρκαγιά.