Πώς συνάντησε ο Mad Max τον Καραγκιόζη στο θέατρο σκιών;

Όταν ξεφύλλισα πριν λίγο καιρό το φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, το μάτι μου έπεσε αμέσως εκεί, που μάλλον έπεσε των περισσότερων: σε μία παράσταση, που για τίτλο έχει δύο ήρωες διάσημους, αλλά εντελώς αντίθετους και διαφορετικούς. Από τη μία, τον ήρωα της λαϊκής παράδοσης και του θεάτρου σκιών, τον Καραγκιόζη. Από την άλλη, τον Mad Max, τον κινηματογραφικό ήρωα του ομώνυμου και επιτυχημένου μεταποκαλυπτικού franchise του George Miller, που ξεκίνησε το 1979 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Οι δύο ήρωες θα συναντηθούν προσεχώς για τρία βράδια στο κτίριο Β του βιομηχανικού χώρου της Πειραιώς 260 σε μία παράσταση που θα είναι σαν θέατρο σκιών, αλλά δεν θα είναι ακριβώς· σε έναν χωροχρόνο “far away”, που λέει και ένα άλλο διάσημο κινηματογραφικό franchise, αλλά που ίσως και να μην απέχει τελικά τόσο πολύ από το σήμερα: στο Μενίδι της Αυστραλίας, το έτος 6047.

Καθόλου τυχαία, όπως διευκρινίζει ο εικαστικός Σπύρος Αγγελόπουλος, εκ των δημιουργών της παράστασης. «Στο Dune, για παράδειγμα, βρισκόμαστε στο έτος 10085. Τέλεια συνθήκη, δηλαδή, γιατί ούτε καν μπορείς να φανταστείς πώς θα είναι η ζωή τότε. Αυτό δραματουργικά δημιουργεί μία ανοιχτή συνθήκη, μάς δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε ό,τι θέλουμε, να φανταστούμε ό,τι μας έρθει στο κεφάλι». Κι αυτό ακριβώς έκαναν.

Ο Σπύρος Αγγελόπουλος.

«Βλέπουμε λοιπόν τον Mad Max να πέφτει σε μία τρύπα με το αμάξι του και να τρακάρει στην παράγκα του Καραγκιόζη», λέει ο Σπύρος και με εισάγει στην υπόθεση του έργου. «Τον βρίσκουν τα κολλητήρια, τον πηγαίνουν στην παράγκα και τον περιθάλπουν. Εκεί, αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε σε τι κόσμο βρισκόμαστε. Έναν κόσμο χωρίς νερό και καύσιμα. Κι επειδή μέσα σε ένα μεταποκαλυπτικό τοπίο, οι τελευταίοι έσονται πρώτοι, ο μόνος που μπορεί να δώσει καύσιμα στους ανθρώπους είναι ο Καραγκιόζης. Έχει βρει μία πατέντα και φτιάχνει βενζίνη από φασολάδα, διατηρώντας παράνομο βενζινάδικο.

Ο Καραγκιόζης θα προσπαθήσει να κάνει καλά τον Mad Max και να τον στείλει πίσω στον κόσμο του, αφού πρώτα τον βοηθήσει να απελευθερώσουν το νερό και τα καύσιμα, που τα φυλάει ο Πασάς, συγκεκριμένα ο Υπουργός Νερού και Καυσίμων για να τα ξαναδώσουν στον λαό».

Η ιστορία, όπως προαναφέραμε, θα παρουσιαστεί σαν θέατρο σκιών, αλλά δεν θα είναι μία συμβατική παράσταση του είδους. «Θα υπάρχει ο μπερντές (σ.σ. το τεντωμένο άσπρο σεντόνι, που φωτίζεται από πίσω) και οι φιγούρες. Παράλληλα, όμως θα υπάρχει και μία στημένη κάμερα, που θα μεταφέρει τον μπερντέ στο κινηματογραφικό πανί. Θα έχουμε, δηλαδή, δύο οθόνες. Ακούγεται πολύπλοκο και είναι στην πράξη, αλλά είναι και τόσο απλό τελικά μόλις το δεις ως θεατής», εξηγεί ο Σπύρος και στην κουβέντα μπαίνει ο άνθρωπος που θα κινεί τα νήματα· που θα κρατά όλες τις φιγούρες, θα κάνει όλες τις φωνές, θα υποδύεται όλους τους ήρωες.

Ο Άθως Δανέλλης.

Ο Άθως Δανέλλης είναι ένας από τους σημαντικότερους σκιοπαίκτες στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου σκιών, με μία πορεία και εμπειρία, που μετρούν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες στο είδος. Τον ρωτώ πόσο δύσκολο είναι να παίζει όλους τους ρόλους ενός έργου, κινώντας ταυτόχρονα τις φιγούρες. «Όπως για να παίξεις μπάσκετ, θα πρέπει να είσαι από κάποιο ύψος και πάνω, έτσι και για να ασχοληθείς σοβαρά και σωστά με το θέατρο σκιών πρέπει να είσαι πολλαπλά διχασμένος. Είμαστε ειδική κατηγορία οι καραγκιοζοπαίκτες. Πρέπει να έχεις οξυδέρκεια, γρηγοράδα, αφοσίωση, ετοιμότητα, να προσλαμβάνεις οτιδήποτε γίνεται στο περιβάλλον και να το μεταπλάθεις σε θεατρική πράξη.

Στην παράστασή μας βέβαια δεν θα είμαι μόνος. Θα έχω την πολύτιμη βοήθεια και συνδρομή της Αγγελίνας Λυκογιάννη».

Με τον Σπύρο είναι καρδιακοί φίλοι. «Όταν μου επικοινώνησε την ιδέα τη βρήκα υπέροχη. Σίγουρα, ορισμένους θα τους ξενίσει, γιατί ο Mad Max δεν είναι κομμάτι της παράδοσης του Καραγκιόζη. Ωστόσο, αυτό που ξεχνάμε είναι ότι ο Καραγκιόζης είναι πολύ ελεύθερος. Είναι ένα πολύ ανοιχτό θεατρικό είδος χωρίς παρωπίδες και γι’ αυτό κατορθώνει και επιβιώνει μέχρι σήμερα».

Επιστρέφοντας στην ιδέα, ο Σπύρος –υπογράφει την εικαστική επιμέλεια, τα σκηνικά και τη συνσκηνοθεσία με τον Αντώνη Τσιοτσιόπουλο, ο οποίος έγραψε το σενάριο- διευκρινίζει: «Η ιδέα ήταν όλων μας και υπάρχει μία γλυκόπικρη ιστορία από πίσω. Ο λαουτιέρης μας, Δημήτρης Σιδερής, που μαζί με τους Θάνο Καζατζή και Κώστα Νικολόπουλου συνθέτουν την μπάντα των Sinika, στον καιρό της καραντίνας προσπαθούσε να κρατήσει τον πατέρα του ανεβασμένο ψυχολογικά και για να του φτιάχνει το κέφι τον έπαιρνε τηλέφωνο και συζητούσαν για ένα όνειρο που είχε να δει τον Καραγκιόζη Mad Max, να δει μία ταινία του Mad Max να την παίζει ο Καραγκιόζης.

Εγώ, από την άλλη, έκανα μία έκθεση με κινηματογραφικές αφίσες έργων που δεν παίχτηκαν ποτέ. Είχα φτιάξει αφίσες όπως πρωταγωνιστούσε, μεταξύ άλλων, ο Καραγκιόζης με τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, αλλά και ο Καραγκιόζης με τον Mad Max. Τον Δημήτρη τότε δεν τον ήξερα. Είπε την ιδέα του στον Κώστα (Νικολόπουλο), που παίζει κιθάρα και ο οποίος λειτούργησε ως ο συνδετικός κρίκος. “Έχω ένα φίλο που κάνει κάτι περίεργα με τον Καραγκιόζη”, είπε στον Δημήτρη και βρέθηκε κοινός τόπος. Δύο κόσμοι, ο δικός μου και ο δικός του, συναντήθηκαν εντελώς συμπτωματικά.

Ουσιαστικά, δουλέψαμε μία παρέα φίλων -όσοι δεν ήμασταν γίναμε- κι αυτό είναι ό,τι πιο όμορφο. Είναι εκείνο που στο τέλος της ημέρας έχει τη μεγαλύτερη σημασία: να μπορείς να δημιουργήσεις κάτι με ανθρώπους που εκτιμάς, αγαπάς, που μπορούν να καταλάβουν τι έχεις μέσα στο κεφάλι σου χωρίς πολλά λόγια και εξηγήσεις κι αυτό είναι τρομερά ανακουφιστικό».

Οι Sinika.

Κι αν οι δικοί τους κόσμοι συναντήθηκαν χάρη σε μία σύμπτωση, οι ετερόκλητοι κόσμοι των δύο ηρώων πού τέμνονται; «Για μένα, δεν είναι θέμα κόσμου. Είναι θέμα επανατοποθέτησης του Καραγκιόζη, που είναι ο χαμένος κρίκος μεταξύ αρχαίας τραγωδίας και σύγχρονου δυτικού θεάτρου», απαντά ο Σπύρος και συνεχίζει: «Ο Καραγκιόζης μάς έχει κοροϊδέψει και υπογράφει ο Καραγκιόζης φούρναρης, ο Καραγκιόζης γιατρός, αλλά δεν είναι ο τυπικός πρωταγωνιστής μιας ιστορίας. Είναι ο κορυφαίος ενός χορού. Οι φίλοι του είναι αρχέτυπα και κάθε φορά έρχεται ένας ήρωας ο Κατσαντώνης, ο Μέγας Αλέξανδρος, γιατί όχι και ο Mad Max. Κάπως έτσι, για μένα δένει με τον κινηματογραφικό ήρωα του George Miller».

Ο Άθως συμπληρώνει: «Ο Καραγκιόζης και όλοι οι ήρωες του θεάτρου σκιών δεν μπορούν να εκφραστούν, αν δεν φρεσκαριστούν, αν δεν παρουσιαστούν προσαρμοσμένοι στην εκάστοτε εποχή, ώστε να είναι αυτό που λέμε “up to date”.

Το έργο μας άλλωστε, το περιβάλλον και η δράση του, παραλληλίζονται με την εποχή μας. Δείχνει μία ζοφερή εικόνα, που εν πολλοίς ισχύει. Βλέπουμε όλοι τι γίνεται στον κόσμο. Γι’ αυτά μιλάμε κι εμείς: για τη σαθρότητα της εξουσίας, την ψευτιά, την ανώριμη ανθρωπότητα που βαδίζει προς τα πίσω ολοταχώς».

«Ο κόσμος που έρχεται είναι δύσκολος, όπως ήταν δύσκολος σε κάθε εποχής για τους ανθρώπους ζούσαν τότε», λέει ο Σπύρος. «Σκοπός μας δεν ήταν να φτιάξουμε μία σκοτεινή ιστορία, δεν ήταν η δυστοπία για τη δυστοπία δηλαδή, αλλά το να κάνουμε σαμποτάζ στη δυστοπία. Η απάντηση στους σκοτεινούς καιρούς είναι το χιούμορ, η φιλία, οι παρέες που δουλεύουν και δημιουργούν μαζί, ο Καραγκιόζης όχι ως ο τζαναμπέτης, αλλά ως ο άνθρωπος που θα τα βγάλει πέρα ό,τι κι αν έχει να αντιμετωπίσει.

Σε μία εποχή που έχουν γίνει όλα κυριολεκτικά και χάνεται το χιούμορ όλο και περισσότερο, το μόνο πράγμα που εμένα μπορεί να με σώσει από τον φασισμό, από τον Πασά, είναι ο Καραγκιόζης, αυτό το αρχέτυπο του γελωτοποιού, που λέει τα πράγματα με το όνομά τους».

Ο Σπύρος Αγγελόπουλος, ο Άθως Δανέλλης και η Αγγελίνα Λυκογιάννη.

Ο Σπύρος ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τον Καραγκιόζη ως ζωγράφος και εικαστικός το 2016 και μαγεύτηκε. «Είδα τι ισχυρό πράγμα μπορεί να είναι τελικά μία σκιά». Ο Άθως ασχολείται μία ζωή ολόκληρη. Και οι δύο συμφωνούν ότι το Θέατρο Σκιών διανύει σήμερα μία πολύ καλή περίοδο.

«Εδώ και περίπου 20 χρόνια σταδιακά έχουν μπει νέοι σε ηλικία σκιοπαίκτες στον χώρο και ταυτόχρονα, νέοι σε ηλικία θεατές. Ίσως, ξέρεις, κάπου μπουκώσαμε με το ψηφιακό. Είναι τόσο υπέροχο, που ένα παιδί το οποίο έχει πλέον στη διάθεσή του έναν τεράστιο ψηφιακό κόσμο, ο οποίος μπορεί να του κλέψει όλο το ενδιαφέρον, στρέφεται τελικά προς τον Καραγκιόζη», υπογραμμίζει ο Άθως και δίνει τον λόγο στον Σπύρο:

«Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, τα νεότερα παιδιά, η πιτσιρικαρία σήμερα έχει τρομερή σχέση με τον Καραγκιόζη. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να τον ξανασυστήσουμε στη γενιά που έχει gap. Έχει δημιουργηθεί ένα κενό στους 28άρηδες-40άρηδες -βάζω και μένα μέσα- που απορρίψαμε τον Καραγκιόζη σαν να είναι κάτι φολκλόρ, κάτι λαϊκό με την πρόστυχη έννοια. Οι πριν από εμάς και οι μετά από εμάς μια χαρά σχέση έχουν με τον Καραγκιόζη».

***

Καραγκιόζης Mad Max

Εικαστική επιμέλεια-Περφόρμανς: Σπύρος Αγγελόπουλος

Σκηνοθεσία: Σπύρος Αγγελόπουλος, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος

Μουσική: Sinika – Θάνος Καζατζής τύμπανα, electronics, Κώστας Νικολόπουλος ηλεκτρική κιθάρα, μπάσο, synth, sampler, Δημήτρης Σιδερής ηλεκτρικό/ακουστικό λαούτο, pedal effects

Σκιοπαίχτες: Άθως Δανέλλης, Αγγελίνα Λυκογιάννη

Κείμενο: Αντώνης Τσιοτσιόπουλος

Κάμερα-Βίντεο Πάνος Ανδριανός

Σχεδιασμός φωτισμού: Τάσος Παλαιορούτας

Σχεδιασμός ήχου: Νίκος Κόλλιας, Δημήτρης Δημητριάδης

Οργάνωση παραγωγής: Γιάννης Περίδης

Παραγωγή: Celestial Arts & Entertainment Productions

Info: Πειραιώς 260. 30/05-01/06 στις 21.00. Προπώληση εδώ.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ