Ποιο είναι το νέο μουσείο που ετοιμάζεται στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας
Μέσα στο πιο ιστορικό βιομηχανικό συγκρότημα της Ελευσίνας, το νέο Διαχρονικό Μουσείο θα εκθέτει όλο τον αρχαιολογικό πλούτο της περιοχής, ενεργοποιώντας έναν διεθνή πόλο έλξης.
- 20 ΜΑΙ 2025
Ένα συγκρότημα γνώριμο για τους Αθηναίους από το μεγάλο ανοιχτό θέατρο των Αισχύλειων. Ένα ακίνητο πίσω από το πρώτο ελαιουργείο-σαπωνοποιείο της Ελευσίνας όπου έβγαινε το περίφημο σαπούνι Μασσαλίας και το οποίο είχε πρόσφατα ανακαινιστεί εκ βάθρων, στο πλαίσιο της διοργάνωσης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, με απώτερο στόχο αυτό που ανακοινώθηκε μόλις επίσημα από το Υπουργείο Πολιτισμού ότι μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης: να στεγάσει το νέο Διαχρονικό Μουσείο (όπως ονομάζεται τελικά) με τα πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα όλης της περιοχής.
Η Υπουργός Πολιτισμού χαρακτήρισε το έργο ως «οραματικό» για την Ελευσίνα, υπογραμμίζοντας την πολυεπίπεδη –πολιτιστική και αναπτυξιακή– σημασία του για την πόλη με τα περίφημα μυστήρια των αρχαίων χρόνων. Μάλιστα, το νέο αρχαιολογικό μουσείο πρόκειται να συνδεθεί μέσω έργων διαμόρφωσης με τις γειτονικές περιοχές και το παραλιακό μέτωπο, δημιουργώντας έναν ισχυρό πόλο έλξης με πανελλήνια αλλά και διεθνή ακτινοβολία. Πρόκειται δηλαδή για ένα έργο τομής, ένα ορόσημο προς μία νέα εποχή για την παραγνωρισμένη και δυστυχώς επιβαρυμένη από τη ρύπανση πόλη της Ελευσίνας.
«Η Ελευσίνα αποκτά μία ακόμη καθοριστική για τη φυσιογνωμία της υποδομή και συγχρόνως έναν αναπτυξιακό πόρο, που σε συνδυασμό με τις υποδομές που δημιουργήθηκαν για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, δημιουργούν υπεραξία με τεράστια δυναμική», δήλωσε η Λίνα Μενδώνη.
Άλλωστε, είναι ένα αίτημα που κοντεύει μισό αιώνα στον «πάγο».
Πρόθεση υλοποίησης του συγκεκριμένου μουσείου είχε τεθεί πρώτη φορά το 1989. Πολλά χρόνια αργότερα, το κοντινό 2019, η υπόθεση επανέρχεται στο προσκήνιο από το Υπουργείο Πολιτισμού και το 2020 τροποποιείται το ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής Βότρυς-Ελευουργείο. Ακολούθησε η διοργάνωση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.
Όπως είχε εξηγήσει στο OneMan η διευθύντρια κτιριακών εγκαταστάσεων και υποδομών, Χρύσα Μαρτίνη, μέχρι να εγκριθεί η πρόταση και τελικά να αρχίσει η διοργάνωση, τα επίμαχα κτίρια του συγκροτήματος είχαν φτάσει σε σημείο απόλυτης παρακμής, οπότε κρίθηκαν ακατάλληλα προς χρήση για λόγους ασφαλείας.
Χρειάστηκε «γενναία αποκατάσταση για να καταστούν και πάλι λειτουργικές οι εγκαταστάσεις», είχε δηλώσει η ίδια. Συγκεκριμένα, στις εγκαταλελειμμένες από τη δεκαετία του 1960 μονάδες του εργοστασίου χρειάστηκε στατική ενίσχυση του φορέα, μονώσεις, κατασκευή καινούργιας σκεπής για ένα από τα κτίρια (κατά μίμηση του αρχιτεκτονικού τύπου της προηγούμενης), νέα κουφώματα και άλλα. Η όλη διαδικασία επισκευής, παρά την όποια προσπάθεια επίσπευσης από πλευράς των συνεργείων και της διοργάνωσης, διήρκησε τελικά εννιά μήνες και κόστισε περίπου 1.000.000 ευρώ, ποσό το οποίο καλύφθηκε εξ ολοκλήρου μέσω χορηγίας.
Ήταν απαραίτητο όχι απλώς να «αναστηθεί» το βιομηχανικό μνημείο αλλά και να πληροί τις πιο σύγχρονες διεθνείς μουσειακές προδιαγραφές, από τη στιγμή που μελλοντικά θα φιλοξενούσε το μουσείο-κορωνίδα της Ελευσίνας.
Πώς θα διαμορφωθεί το νέο μουσείο στην Ελευσίνα
Λογικά, γνωρίζετε την περίπτωση.
Κατά τη διάρκεια του Πολιτιστικού Έτους, οι αποθήκες του ιστορικού εργοστασίου αποκαλύφθηκαν αποκατεστημένες μέσα από υποβλητικές εκθέσεις όπως τις «στήλες» του Heiner Goebbels και το A Rave Down Below σε επιμέλεια Πάνου Γιαννικόπουλου. Παράλληλα, η κεντρική ευρύχωρη αίθουσα (900 τ.μ.) είχε χρησιμοποιηθεί για παραστάσεις χορού, μουσικές εκδηλώσεις, καλλιτεχνικά και επιστημονικά εργαστήρια. Όταν έκλεισαν τα φώτα της μεγάλης διοργάνωσης, μπήκε σε εφαρμογή η δεύτερη (και τελευταία) φάση του σχεδίου – εκείνη που αφορά την εγκατάσταση του πολυαναμενόμενου μουσείου.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το ΥΠΠΟΑ για το Διαχρονικό Μουσείο, το 2024 εγκρίθηκε η εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης (η οποία χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου). Όσον αφορά τα σχέδια, η προκαταρκτική μελέτη βασίστηκε αφενός στην τυπολογία των παλαιών βιομηχανικών συγκροτημάτων και αφετέρου στην πρόθεση δημιουργίας ενός ζωντανού δημόσιου χώρου περιμετρικά των κτιρίων, με δυνατότητα φιλοξενίας εκδηλώσεων. Ήταν γενικά στόχος η ανάπτυξη ενός νέου κόμβου στην πόλη.
Για να αποκτήσουμε καλύτερη εικόνα της τοποθεσίας, το Νέο Μουσείο χωροθετείται νότια του συγκροτήματος Βότρυς (όλοι το αποκαλούν Ελαιουργία).
Στο συγκρότημα αυτό, με έκταση 26 στρεμ., διασώζονται σήμερα 23 κτηριακές μονάδες, μερικές από τις οποίες διατηρούνται σε πλήρη μορφή, ενώ άλλες, κυρίως στην κεντρική ζώνη, είναι ερειπωμένες. Σε τοποθεσία πιο κοντά στη θάλασσα, τα κτήρια του Παλαιού Ελαιουργείου παρουσιάζουν ποικιλομορφία ως προς τα υλικά και τον τρόπο δόμησης και ανάγονται χρονολογικά στις διάφορες φάσεις της λειτουργίας του εργοστασίου από τα τέλη του 19ου αι., ενώ ο κύριος όγκος του ανάγεται στον Μεσοπόλεμο και τις μεταπολεμικές δεκαετίες.
Το νέο Μουσείο πρόκειται τώρα να συνδέσει το βιομηχανικό μνημείο και με το μακρύ παρελθόν.
Μέσα στις εγκαταστάσεις του Παλαιού Ελαιουργείου (εμβαδόν 3.800 τ.μ.) πρόκειται να συγκεντρωθούν και να παρουσιάζονται με σύγχρονη μουσειολογική μελέτη όλα τα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως στην περιοχή, τόσο από τις ανασκαφές του Ιερού της Δήμητρας και της Κόρης (σημερινός αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας), όσο και από τις σωστικές ανασκαφές που διενεργούνται αδιάλειπτα στην πόλη. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ευρήματος που όντας εκτεθειμένα στο σύνολό τους θα αποκαλύψουν την τεράστια αξία της ελευσίνιας παρακαταθήκης.
Μέχρι στιγμής, δεν έχει ανακοινωθεί ο ορίζοντας ολοκλήρωσης των έργων για τα εγκαίνια του νέου μουσείου.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
