Τι αλλάζει στα ενοίκια από τις αρχές του νέου έτους

Έπεσε στα αλήθεια κάποιος από τα σύννεφα με τις περιπτώσεις των κραυγαλέα χαμηλά δηλωμένων ενοικίων (τύπου 20-30 €) που εντόπισε η ΑΑΔΕ κατά τη διαδικασία για την κρατική επιστροφή ενοικίου, σε μια εποχή που έχει κορυφωθεί η στεγαστική κρίση και οι υποψήφιοι ενοικιαστές αναγκάζονται να συμφωνήσουν σε ό,τι τους ζητηθεί προκειμένου να υπογράψουν το συμβόλαιο;

Όπως το να δίνουν ένα μέρος του μισθώματος «κάτω από το τραπέζι», εξυπηρετώντας έτσι τη φορολογική ελάφρυνση του εκμισθωτή.

Ακόμη πιο ενδεικτικό για το φαινόμενο των πλασματικών ενοικίων στη χώρα είναι ο μέσος όρος του ποσού που πιστώθηκε από το κράτος για την επιστροφή ενοικίου στους δικαιούχους, βάσει πάντα των ενοικίων που έχουν δηλωθεί στην εφορία: σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία αναγράφονται στις φορολογικές δηλώσεις του 2024, η μέση μηνιαία δαπάνη για ενοίκιο κύριας κατοικίας στην Ελλάδα ανέρχεται στα 255 € – από πότε είναι αυτή η εφημερίδα;

Η απόκλιση από τις πραγματικές τιμές αγοράς είναι χαοτική, όπως θα επιβεβαιώσει όποιος τα τελευταία χρόνια έχει ζήσει την περιπέτεια της αναζήτησης ενός αξιοπρεπούς ενοικίου, ειδικά στην πρωτεύουσα. Δύσκολα εντοπίζεις αγγελία κάτω των 450 € – κι αν όντως βρεις μια τέτοια ευκαιρία, μάλλον θα πρέπει να υποψιαστείς ότι συνοδεύεται από δυσάρεστες εκπλήξεις. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις (που κρίνονται σίγουρα πιο βάσιμες από τα επίσημα στοιχεία σε αυτή την περίπτωση), 1 στους 6 ενοικιαστές ξοδεύει το 50 % του εισοδήματός του για το ενοίκιο – δείκτης που βρίσκει σταθερά τη χώρα στη χειρότερη θέση της Ευρώπης.

Ενοίκια υποχρεωτικά μέσω τραπέζης

Για τον περιορισμό των «μαύρων» μισθώσεων και την είσπραξη των ανάλογων φόρων από τα κρατικά ταμεία, η κυβέρνηση στρέφεται στις δυνατότητες διασταύρωσης και ελέγχου που εγγυώνται οι ψηφιακές διαδικασίες.

Το πρώτο ουσιαστικό βήμα αφορά τον τρόπο καταβολής του ενοικίου. Στον Ν. 5222/2025 που δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι, περιλαμβάνεται η υποχρέωση καταβολής όλων των ενοικίων στη χώρα (κύριας κατοικίας, φοιτητικής, εξοχικής ή επαγγελματικής) αποκλειστικά και μόνο μέσω τραπεζικού λογαριασμού. Όπως επεξηγείται στη διάταξη, τυχόν χρήματα τα οποία καταβάλλονται σε μετρητά δεν θα προσμετρούνται στα κριτήρια επιδομάτων από το κράτος, κάτι το οποίο ωθεί τους ενοικιαστές να επιμένουν στην πληρωμή όλου του ποσού μέσω τραπέζης, για δικό τους οικονομικό όφελος.

Στα νέα ή ανανεωμένα μισθωτήρια συμβόλαια (από αρχές του έτους) συνίσταται να περιλαμβάνεται ρητή ρήτρα σε σχέση με το παραπάνω, ορίζοντας με ακρίβεια και την περίοδο του μήνα που γίνεται η καταβολή του ενοικίου (π.χ. Πρώτες πέντε μέρες του μήνα).

Είναι αρκετό αυτό για να εξαφανίσει το μαύρο χρήμα που κινείται πίσω από τα μισθωτήρια; Δύσκολο.

Η ΑΑΔΕ δεσμεύεται να προχωρήσει σε σαρωτικούς ελέγχους όπου εντοπίζει ύποπτες ασυνέπειες, προβαίνοντας σε διασταύρωση στοιχείων από διαφορετικές (ηλεκτρονικές) πηγές.

Σε αυτό τον στόχο, καταλυτικό ρόλο θα παίξει το Ενιαίο Ψηφιακό Μητρώο Ακινήτων το οποίο αναμένεται να έχει λανσαριστεί μέχρι τα μέσα του νέου έτους: μία ενιαία βάση δεδομένων, στην οποία κάθε ακίνητο θα αντιπροσωπεύεται από έναν Μοναδικό Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (Μ.Α.Τ.Α.) και θα παρέχει συγκεντρωμένα όλα τα στοιχεία του, όπως τα κτηματολογικά, τα φορολογικά και τα πολεοδομικά δεδομένα ή τυχόν εκκρεμότητες.

Με αυτόν τον τρόπο, θα διασταυρώνονται όλα τα επιμέρους στοιχεία για κάθε ακίνητο, κάνοντας πολύ πιο εύκολο (και αυτοματοποιημένο) τον εντοπισμό πιθανών αποκλίσεων – π.χ. η κατανάλωση των ΔΕΚΟ σε σπίτια που φαίνονται κενά, αποκλίσεις στις φορολογικές δηλώσεις των εκμισθωτών σε σχέση με τις καταθέσεις ενοικίων μέσω τραπέζης κ.ο.κ.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ