Είναι ο ζεστός Απρίλιος ένα σημάδι για όσα θα ζήσουμε το καλοκαίρι;
Ρωτήσαμε τον Θοδωρή Κολυδά, διευθυντή της ΕΜΥ, όσα θέλεις να μάθεις για τον καιρό στην Ελλάδα. Ναι, τον ρωτήσαμε και για το καλοκαίρι.
- 19 ΑΠΡ 2024
«Τι ζέστη είναι αυτή;» και «αφρικανική σκόνη». Αν δεν έχεις χρησιμοποιήσει έστω μία από τις δύο αυτές προτάσεις από τις αρχές του Απριλίου, τότε είτε ετοιμάζεις πυρετωδώς το καταφύγιό σου και δεν έχεις καμία επαφή με τον έξω κόσμο είτε ζεις σε άλλη χώρα και δεν έχεις καμία διάθεση να μάθεις τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό, ο καθένας με τις επιλογές του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ελλάδα, ωστόσο, εκτίθενται καθημερινά σε διάφορες ειδήσεις που σχετίζονται με τον καιρό. Για παράδειγμα, τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, τουλάχιστον οκτώ στο ανανεωμένο feed μας υποστηρίζουν ότι αναμένουμε πτώση της θερμοκρασίας και βροχές μέσα στις επόμενες μέρες.
Οι αντιδράσεις κάτω από αυτές τις ειδήσεις είναι επίσης πολλές, κάτι μου μαρτυρά το πόσο μας ενδιαφέρουν οι εξελίξεις γύρω από τον καιρό. Και είναι λογικό, ένα μεγάλο μέρος του προγράμματός μας βασίζεται στις καιρικές συνθήκες. Ποιος θέλει να συναντήσει βροχές στο κατά τα άλλα ειδυλλιακό προορισμό που ενδέχεται να επισκεφτεί σε μία εβδομάδα από τώρα;
Παράλληλα, όμως, οι εκάστοτε προγνώσεις συνοδεύονται και από υπερβολές καθώς ο φόβος, ως γνωστόν, ανεβάζει τις πιθανότητες κάποιος να δώσει το κλικ του ή να παρατείνει το χρόνο του μπροστά από την τηλεόραση. Αν κάνουμε στην άκρη τις υπερβολές, τον «λευκό κλοιό», τους «πολικούς αεροχείμαρρους», τις «αλλαγές σκηνικού» και τις «ραγδαίες μεταβολές» που ακούμε και διαβάζουμε αρκετά συχνά, το ερώτημα, ειδικά μετά τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στη χώρα, είναι ένα: Τι συμβαίνει με τον καιρό στην Ελλάδα και τι θα συμβεί το καλοκαίρι;
Για αρχή να ξεκαθαρίσουμε πως δεν υπάρχουν γυάλινες σφαίρες που να προβλέπουν τις μελλοντικές νεφώσεις και θερμοκρασίες στο 100%. Δεν το λέμε εμείς, αλλά ο Θοδωρής Κολυδάς, ο διευθυντής της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) ο οποίος απάντησε στις ερωτήσεις μας. Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή πριν περάσουμε στο καλοκαίρι. Άλλωστε έχουμε και ένα Πάσχα μπροστά μας.
Τι συμβαίνει αυτό το διάστημα με τον καιρό στην Ελλάδα; Έχουμε κάπως μπερδευτεί.
«Καμιά φορά μας εκπλήσσει και η κανονικότητα. Το ότι πέφτει η θερμοκρασία συνολικά, σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες κατά δέκα περίπου βαθμούς είναι ένα σημαντικό στοιχείο. Είχαμε συνηθίσει όμως για ένα πάρα πολύ μεγάλο διάστημα να βρισκόμαστε σε θερμοκρασίες πολύ πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Η θερμοκρασία πέφτει και επανερχόμαστε σε μια κανονικότητα και αυτή η κανονικότητα μας εκπλήσσει γιατί έχουμε συνηθίσει σε κάτι το οποίο δεν ήταν και πολύ φυσιολογικό. Θα ανέβει βέβαια πάλι, αλλά όχι σε τόσο υψηλά επίπεδα».
Φαίνεται να οδεύουμε προς μια κανονικότητα και προς το Πάσχα με θερμοκρασίες λίγο πάνω από τις κανονικές, αλλά ας τις πούμε καλές. Δεν θα μας δυσκολέψει ο καιρός όπως φαίνεται. Κάποιες αξιόλογες βροχές από Παρασκευή (19/4) προς Σάββατο και μετά την ερχόμενη Τρίτη. Από εκεί μετά, ειδικά για την Αθήνα, δεν φαίνεται να μας απασχολεί το θέμα των βροχών.
Η απότομη μετάβαση από τις υψηλές θερμοκρασίες στις πιο χαμηλές είναι φυσιολογική;
Η μετάβαση ναι, είναι απότομη και είναι απότομη γιατί στην ατμόσφαιρα δεν είναι όλα ομαλά. Λέμε ότι στο κλίμα «είναι κατά μέσο όρο η θερμοκρασία τόση», το κλίμα μάς δείχνει τον μέσο καιρό, αλλά στη ζωή μας δεν είναι όλα η μέση κατάσταση, όπως λέμε «αυτός ο άνθρωπος είναι φτωχός ή είναι πλούσιος». Με τον καιρό, τη μία μέρα είσαι στα χαμηλά, την άλλη μέρα είσαι στα ψηλά και το αντίστροφο.
Το τελευταίο διάστημα όλοι μιλούν για την αφρικανική σκόνη. Πώς επηρεάζει τη θερμοκρασία;
Η σημερινή μέρα μοιάζει με διεθνή μέρα σκόνης έγραψα πριν από μερικές μέρες. Πολλά τέτοια επεισόδια σε πολλές χρονιές ή όταν η επαναφορά στην κανονικότητα εκπλήσσει. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αφρικανική σκόνη στην Ελλάδα, κάτι θα έρθει την επόμενη εβδομάδα από τα νότια. Οι υψηλές θερμοκρασίες πάντως έρχονται συνήθως μαζί με την αφρικανική σκόνη, έρχονται θερμές αέριες μάζες από την Αφρική. Συνήθως έχουμε νοτιάδες ή νοτιοδυτικούς ανέμους όχι μόνο στην κατώτερη ατμόσφαιρα, αλλά και στις ανώτερες στάθμες με αποτέλεσμα να έρχεται η σκόνη μαζί με τη ζέστη.
Βέβαια κυκλοφόρησαν και διάφορα το προηγούμενο διάστημα που μιλούσαν για αφρικανική σκόνη και είχαμε μελτέμι, 8 μποφόρ στο Αιγαίο και έλεγαν για σκόνη. Στα περισσότερα media αυτό έγραψαν, ήταν παράλογο.
Οι υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή είναι αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης;
Κατά την προσωπική μου άποψη αυτά πάντοτε συνέβαιναν και θα συμβαίνουν. Και φέρνω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: αυτό που είπαμε για τη σκόνη. Πάντοτε, ειδικά για τη ζέστη και τις απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας έχουμε ιστορικά στοιχεία, απλώς ο καιρός μας εκπλήσσει. Θυμάμαι, για παράδειγμα, στις 16 Απριλίου του 1988, στην Αθήνα, στην Πάρνηθα και την Πεντέλη χιόνιζε. Το ίδιο είχε συμβεί τη δεκαετία του ’90 στη Φλώρινα, τον Μάιο.
Γιατί το λέω αυτό; Γιατί την Παρασκευή και το Σάββατο περιμένουμε και κάποια χιόνια στα βουνά, στις κορυφές. Αυτό μας οδηγεί και στις παροιμίες του λαού: «Και στου Απριλίου στις 18 η πέρδικα ψόφησε στο αβγό». Αυτό θέλει να μας πει ότι ακόμα και τον Απρίλιο τα παλιά χρόνια, κάποιες φορές χιόνιζε. Άρα δεν το αποδίδω στην κλιματική κρίση.
Η κλιματική αλλαγή και κρίση έχει γίνει μια καραμέλα για πολλούς. Είναι ένα πράγμα το οποίο βολεύει. Γιατί έχουμε μπερδευτεί, δεν σκεφτόμαστε πότε παίζουν ρόλο οι δικές μας παρεμβάσεις. Φταίει ο Θεός, φταίει η κλιματική κρίση και δεν φταίμε εμείς που πλημμυρίζει η τάδε περιοχή επειδή έχουμε μπαζώσει το ρέμα ή έχουμε κάψει τα δάση. Φταίει κλιματική αλλαγή. Όχι, δεν είναι έτσι τα πράγματα.
Η κλιματική αλλαγή υπήρχε στο παρελθόν, υπάρχει τώρα και θα υπάρχει και στο μέλλον. «Τα πάντα αλλάζουν και θα συνεχίζουν να αλλάζουν» είχε πει ο Ηράκλειτος. Στη μετεωρολογία, στο κλίμα, ισχύει ένας απαράβατος νόμος, το δεύτερο θεώρημα της θερμοδυναμικής όπου το βέλος του χρόνου μας οδηγεί πάντοτε μπροστά. Δεν υπάρχουν αναστρέψιμες διαδικασίες.
Είναι οι υψηλές θερμοκρασίες του Απριλίου ένα σημάδι για το τι πρόκειται να ζήσουμε το καλοκαίρι;
Για αρχή υπάρχει αυτή η σελίδα: το Copernicus. Υπάρχουν μηνιαίες και εποχικές προγνώσεις. Το Μάιο θα έχουμε μερικές θερμοκρασίες οι οποίες θα είναι λίγο πιο πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Γενικότερα παίρνεις μια εικόνα, αλλά οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις δεν μπορεί να είναι σίγουρες, ειδικά για επιχειρησιακούς σκοπούς.
Δεν σημαίνει ότι αν έχουμε ζεστό καιρό την άνοιξη, θα έχουμε ζεστό και το καλοκαίρι. Μετά την κακοκαιρία Daniel και Elias τον Σεπτέμβρη έγραφαν πολλοί πως θα έχουμε έναν βαρύ χειμώνα. Είδατε εσείς βαρύ χειμώνα; Οπότε καλό θα ήταν, οι επιστήμονες, εμείς, να είμαστε πιο προσεκτικοί και λιγάκι φειδωλοί στις ανακοινώσεις μας. Και να μιλάμε σε ανθρώπους που ξέρουμε ότι θα περάσουν σωστά στο μήνυμα και δεν θα βάλουν υπερβολικούς τίτλους.
Να ξέρεις όμως πως όταν κάνει κρύο στη βορειοδυτική Ευρώπη, στην Αγγλία, σε μας κάνει ζέστη. Είναι αντίθετοι οι καιροί.
