Η 16χρονη από την Κυψέλη οδηγείται στη φυλακή. Ρωτήσαμε μια δικηγόρο τι ακολουθεί
Η δικηγόρος Χρυσάνθη Χατζηδημητρίου μιλάει στο OneMan για την υπόθεση της Κυψέλης, για το αφήγημα «νόμος και τάξη» και διερωτάται πώς γίνεται το σύστημα να φορτώνει σε ένα παιδί με ψυχικά προβλήματα, ακόμη ένα τραύμα και να το σπρώχνει στον γκρεμό.
- 19 ΔΕΚ 2025
Σε περίπτωση που συνδεθήκατε μόλις στους δέκτες σας, να αναφέρουμε ότι από το πρωί της Τετάρτης, το 16χρονο κορίτσι που επιτέθηκε με μαχαίρι και τραυμάτισε 14χρονη συμμαθήτρια του, σε σχολείο της Κυψέλης, βρίσκεται στη φυλακή.
Στα δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων, τη συνόδευσε δικηγόρος που διορίστηκε αυτεπάγγελτα. Η ανήλικη κατηγορούμενη αναζητούσε τη μητέρα της, η οποία δεν ήρθε ποτέ. Την ίδια ώρα, το σχολείο της, τελούσε υπό κατάληψη.
Ανήλικοι καταληψίες έβαλαν λουκέτο στις τάξεις, με ένα και μόνο αίτημα. Να μην επιστρέψει στο σχολείο, το 16χρονο ανήλικο κορίτσι. Το υπουργείο Παιδείας φρόντισε να στείλει ψυχολόγο στο σχολείο.
Τι γίνεται όμως με την ανήλικη κατηγορούμενη και τι συμβαίνει μέσα από τα συρματοπλέγματα;
Η δικηγόρος Χρυσάνθη Χατζηδημητρίου απαντά στα ερωτήματά μας και μιλάει στο OneMan για την υπόθεση της Κυψέλης και για το αφήγημα «νόμος και τάξη».
Η κουβέντα ξεκινάει από τον υποχρεωτικό διορισμό συνηγόρου υπεράσπισης, με παροχή νομικής βοήθειας από το κράτος.
«Κατά τη διάρκεια της κύριας ανάκρισης, οι ανήλικοι συνήθως δεν παρίστανται με τους γονείς τους. Υπάρχει ειδικός νόμος, ο 4689/2020 που θεσπίστηκε για να ενσωματώσει Οδηγίες της ΕΕ για την προστασία της ανηλικότητας, που ορίζει ότι πρέπει να υπάρχει παρουσία κηδεμόνα σε όλα τα δικονομικά στάδια της ποινικής διαδικασίας, όμως δεν εφαρμόζεται ευρέως στην Ελλάδα. Έτσι, ανήλικα παιδιά οδηγούνται σε Ανακριτές χωρίς την παρουσία των γονέων τους, όπως εν προκειμένω, όπου η ανήλικη κατηγορούμενη έλεγε ότι αναζητά τη μητέρα της, φράση που συγκίνησε όλη την κοινωνία.
Έχω καταγγείλει δημόσια περίπτωση όπου δεν επέτρεπαν στους γονείς ανήλικων κρατουμένων 15 χρονών να εισέλθουν στη ΓΑΔΑ εν μεσώ κορονοϊού, σε πλήρη αντίθεση με Διεθνείς Συμβάσεις που κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των παιδιών», αναφέρει η κα Χατζηδημητρίου.
Το 16χρονο κορίτσι έγινε μπαλάκι από σχολείο, σε σχολείο. Δεν υπήρξε καμία πρόβλεψη για εκείνη, κανένας άνθρωπος να πάρει την ευθύνη.
«Το πραγματικό πρόβλημα είναι η έλλειψη κοινωνικών δομών και η απουσία ένταξης αυτών των παιδιών σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο. Αυτό που παρατήρησα ήταν ότι τα σχολεία επέβαλλαν συνεχόμενα και αλλεπάλληλα την πειθαρχική ποινή της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος, δηλαδή το ένα σχολείο την απέβαλε και την έστελνε στο άλλο, μεταθέτοντας απλώς το πρόβλημα χωρίς καμία ουσιαστική στήριξη.
Σε σχολείο που εργαζόταν συγγενικό μου πρόσωπο, γνωρίζω ότι οι καθηγητές έφταναν στο σημείο να επισκέπτονται μέχρι και τα σπίτια των παιδιών, για να δουν πώς μπορούν να βοηθήσουν. Δεν είναι δυνατόν να πετάς ένα παιδί σαν σκουπίδι από το ένα σχολείο στο άλλο, χωρίς πλαίσιο και υποστήριξη, με μέτρα αποκλεισμού. Όταν δεν υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, η εξέλιξη θα είναι αυτή».
«Οι φυλακές είναι εκκολαπτήριο νέων παραβατικών συμπεριφορών»
Για το κράτος, η φυλακή μοιάζει με «αναγκαία λύση», εξηγεί η κα Χατζηδημητρίου.
«Όταν η επιλογή είναι, ξανά και ξανά, αντί για θεραπεία και προγράμματα στήριξης, ο εγκλεισμός, τότε η φυλακή παρίσταται ως “μονόδρομος” και ως “αναγκαία λύση”, για τη δήθεν προστασία του κοινωνικού συνόλου. Με την παντελή απουσία δομών, η κοινωνία οδηγεί τα παιδιά της στον εγκλεισμό. Είναι ζήτημα βαθιά πολιτικό και κοινωνικό. Εντωμεταξύ, στις φυλακές Κορυδαλλού υπάρχουν αυτή τη χρονική στιγμή για περίπου δύο χιλιάδες (2.000) κρατούμενους, μόλις δύο (2) ψυχολόγοι! Πώς περιμένουμε να επιτευχθεί ο σωφρονισμός υπό αυτές τις συνθήκες;
Από τη δική μου έρευνα, μπαίνοντας και βγαίνοντας σε φυλακές, παρατηρείται το φαινόμενο τα ανήλικα παιδιά που μπαίνουν στη φυλακή να συνεχίζουν την παραβατική συμπεριφορά και μετά την ενηλικίωσή τους. Με αυτά που βλέπουν και βιώνουν, αναπαράγεται η παραβατικότητα.
Όταν ως κοινωνία και ως πολιτική ηγεσία δεν επιλέγεις να συγκροτήσεις κοινωνικές δομές και δεν λαμβάνεις μέτρα πρόληψης, για τη διαχείριση του θυμού, για τις εξαρτήσεις, για ψυχιατρικά ζητήματα, για κάθε κοινωνική κατηγορία που δυσκολεύεται να ενσωματωθεί, τότε χωρίς στήριξη, αυτοί οι άνθρωποι οδηγούνται στη φυλακή.
Οι φυλακές είναι εκκολαπτήριο νέων παραβατικών συμπεριφορών. Οι υπεύθυνοι το γνωρίζουν, αλλά χρειάζονται πάντα ένα ποσοστό ανθρώπων για να δείχνουν με το δάχτυλο, το γνωστό ως “περιθώριο”. Έτσι ενεργοποιείται ο κοινωνικός αυτοματισμός, με τρανταχτό και λυπηρό παράδειγμα τους συμμαθητές της 16χρονης που προέβησαν σε κατάληψη του σχολείου για να μη γυρίσει εκεί η συμμαθήτριά τους! Βγάζουμε το μάτι του διπλανού μας, χωρίς να ενστερνιζόμαστε το πρόβλημα, με πλήρη απουσία ενσυναίσθησης.
Πολιτικοί μιλούν για “αύξηση των ποινών”. Σε καμία χώρα, όμως, ιστορικά, η αύξηση των ποινών δεν οδήγησε στη μείωση της εγκληματικότητας.
Έτσι επιβάλλεται το αφήγημα “νόμος και τάξη” και η αυστηροποίηση των ποινών. Με τις πρόσφατες τροποποιήσεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, αυξήθηκε το ανώτατο όριο της προσωρινής κράτησης στους ανηλίκους. Το δόγμα είναι «περισσότερη φυλακή, φυλακή για όλους».
EUROKINISSI
Οι συνθήκες κράτησης στη Θήβα, είναι απάνθρωπες. Αόρατα δεσμά για τις κρατούμενες, η παντελής αδιαφορία του κράτους για την ουσιαστική επανένταξη τους. Εγκλωβισμένες στον εγκλεισμό.
«Οι φυλακές αυτή τη στιγμή είναι ασφυχτικά γεμάτες, αφού κανείς καταλήγει εκεί ακόμα και για ήσσονος σημασίας αδικήματα. Ως προς τις ανήλικες κρατούμενες, σημειωτέον ότι δεν υπάρχει ειδική πτέρυγα πουθενά. Στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλό βρίσκονται έγκλειστες προσωρινά κρατούμενες σε υποδικία, που περιμένουν να δικαστούν. Στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελαιώνα Θηβών κρατούνται οι “μωρομάνες” που έχουν μαζί τα παιδιά τους και τα μεγαλώνουν εκεί, μέχρι την ηλικία των τριών (3) ετών, οπότε και τα αποχωρίζονται βίαια, κρατούμενες που έχουν καταδικαστεί ήδη από το Πρωτοβάθμιο ή και το Δευτεροβάθμιο Δικαστήριο και σε διαφορετικό χώρο κρατούνται τοξικοεξαρτημένες κρατούμενες που παρακολουθούν πρόγραμμα απεξάρτησης.
Το κορίτσι κατά πάσα πιθανότητα θα εγκλειστεί στη Θήβα, μαζί με τις μητέρες που μεγαλώνουν τα δικά τους παιδιά. Οι συνθήκες κράτησης είναι τόσο άσχημες που η χώρα μας καταδικάζεται διαρκώς από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Πριν λίγους μήνες κρατούμενες του Ελαιώνα Θηβών προέβησαν σε διαμαρτυρίες για τις συνθήκες κράτησης εκεί, για τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετώπιζαν και έθεταν σε επικινδυνότητα τις ίδιες και τα ανήλικα παιδιά τους, όπως τα γυμνά καλώδια, οι σκουριασμένες πρόκες στις κούνιες όπου παίζουν τα παιδιά τους, οι ξεχαρβαλωμένες πρίζες, οι νεροχύτες που πλημμυρίζουν και ως απάντηση έλαβαν Πειθαρχικές Ποινές από το Συμβούλιο της φυλακής, γεγονός που θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την αποφυλάκισή τους».
EUROKINISSI
Η Χρυσάνθη Χατζηδημητρίου διερωτάται πώς γίνεται ένα παιδί με ψυχικά προβλήματα να το φορτώνεις με ακόμη ένα τραύμα και να το σπρώχνεις στον γκρεμό.
«Υπάρχει μια ρητορική ότι αυξάνεται η βία στους ανηλίκους, για την trap κουλτούρα και τα πρότυπα. Αυτό το αφήγημα καλλιεργείται. Φωτίζουν και υπερτονίζουν μεμονωμένα περιστατικά βίας και αντιμετωπίζουν τους ανήλικους ως εν δυνάμει εγκληματίες.
Μαθητές 14–15 ετών οδηγούνται σε εξακρίβωση στοιχείων, απλώς και μόνο γιατί τους είδαν αστυνομικοί να περπατούν όλους μαζί. Όταν αντιμετωπίζεις τους εφήβους ως “εν δυνάμει εγκληματίες” και ως κοινωνική απειλή, τους ωθείς σε αυτή τη συνθήκη.
Στο περσινό συνέδριο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων αφιερώθηκε ενότητα στο ζήτημα της παραβατικότητας των ανηλίκων. Αυτά δεν πρέπει να μένουν μέσα στους τοίχους των συνεδρίων. Πρέπει να δούμε τι γίνεται στο εξωτερικό και να αναζητήσουμε άλλες λύσεις», καταλήγει.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.