ORIGINALS

Πώς ήταν να μεγαλώνεις με φωτογραφική που έπαιρνε φιλμ

Τράβα την κουρτίνα, μην πάρει φως το φιλμ και καεί.

Προτού αφήσεις, με βάση τον τίτλο του κειμένου, τη φαντασία σου να οργιάσει, θέλω να σου καταστήσω σαφές πως στα 90’s δεν βγάζαμε φωτογραφίες ακριβώς με αυτό τον τρόπο:

αλλά ούτε και με αυτόν:

Υπήρξε μια μεταβατική χρονική περίοδος στην οποία δεν είχαμε ψηφιακές μηχανές ή κινητά με κάμερα, αλλά μόνο αναλογικές μηχανές οι οποίες έπαιρναν φιλμ. Εκτός από φιλμ, υπήρχαν φωτογραφεία στα οποία έδινες τα φιλμ σου για να τα εμφανίσουν, ενώ υπήρχαν και άλμπουμ στα οποία καταχωρούσες τις φωτογραφίες μετά την εμφάνισή τους. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.

Το φιλμ

Κυκλοφορούσε σε 12άρι, 24άρι και 36άρι. Ήταν συσκευασμένο μέσα σε μικρά ορθογώνια κουτάκια (κάποιες μηχανές έπαιρναν φιλμ σε σχήμα σταθερού τηλεφώνου) και το έβρισκες σε φωτογραφεία, περίπτερα, ψιλικατζίδικα και μαγαζιά με τουριστικά είδη. Αφού άνοιγες το κουτί ερχόσουν αντιμέτωπος, συνήθως, με ένα μαύρο κύλινδρο με γκρι καπάκι, μέσα στον οποίο βρισκόταν το πολυπόθητο φιλμ. Το κουτάκι, όμως, το ανοίγαμε με ιδιαίτερη προσοχή, γιατί δεν θέλαμε με τίποτα να ακούσουμε λίγες μέρες αργότερα από το φωτογράφο την ατάκα:

“Το φιλμ πήρε φως και κάηκε”

Όταν ανοίγαμε το κουτάκι βρισκόμασταν σε ένα σχετικά σκοτεινό δωμάτιο, χωρίς αναμμένο φως και με τραβηγμένες τις κουρτίνες. Υπερβολή; Ίσως. Κανείς, όμως, δεν μας είχε ξεκαθαρίσει πόσα ‘κιλά’ φως άντεχε το φιλμ.

Οι τρόποι να καεί ένα φιλμ δεν περιορίζονταν εκεί. Μπορούσε να καεί, αν άρχιζες να το μαζεύεις*, πριν βγάλεις όλες τις φωτογραφίες για τις οποίες ήταν κατασκευασμένο, μπορούσε να καεί χωρίς κανένα προφανή λόγο, αλλά και να στο κάψει ο ίδιος ο φωτογράφος, ο οποίος σε αυτή την περίπτωση σου το έλεγε με ύφος γιατρού που ανακοίνωνε θάνατο ασθενή στους συγγενείς του.

*Το ‘μάζεμα’ του φιλμ

Στην πάνω πλευρά της φωτογραφικής υπήρχε ένα μικρό καντράν που έγραφε τον αριθμό των φωτογραφιών που είχαν τραβηχθεί από το συγκεκριμένο φιλμ. Αυτός ο αριθμός σε έκανε πιο φειδωλό στη χρήση της φωτογραφικής από όσο οι ομάδες του Φερνάντο Σάντος στη χρήση επιθετικών συστημάτων. Αν ήσουν για σαφάρι στην Τανζανία και το καντράν έγραφε ’33’, αν και θα έμενες ακόμα πέντε μέρες εκεί, θα τραβούσες φωτογραφία όχι αν έβλεπες ένα λιοντάρι να τρώει μια κατσίκα, αλλά μόνο αν η κατσίκα έτρωγε το λιοντάρι. Πέρα από τις 12/24/36 φωτογραφίες του φιλμ υπήρχαν και 1-2 μπόνους.

Οι αναλογικές μηχανές διέθεταν ένα κουμπί ή μια μανιβέλα για το μάζεμα του φιλμ. Οι πιο προηγμένες τεχνολογικά το έκαναν αυτόματα με το που έβγαινε η τελευταία φωτογραφία. Τότε η μηχανή έκανε ένα ρομποτικό ήχο που κρατούσε κάμποσα δευτερόλεπτα. Όταν ο ήχος σταματούσε, βγάζαμε προσεκτικά το φιλμ για να μην πάρει φως και βάζαμε το επόμενο. Προσοχή, όμως, δεν χρειαζόταν μόνο το φιλμ, αφού και

Τη φωτογραφική την προσέχαμε σαν τα μάτια μας

Κάθε σπίτι είχε το πολύ μία φωτογραφική, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που δανειζόμασταν από κάποιον τρίτο ενόψει διακοπών ή κάποιου event. Στα 90’s η φωτογραφία ήταν χόμπι μόνο όσων πραγματικά το είχαν μεράκι και όχι, όπως σήμερα, κάθε απίστευτου τύπου που έχει λογαριασμό στο Instagram.

Το πόσο πολύτιμη ήταν η μηχανή φαινόταν και από το γεγονός πως της είχαμε περάσει λουράκι και την κρεμούσαμε από το λαιμό μας σαν Γιαπωνέζοι στις διακοπές. Δεν ήταν λίγες οι φορές που όσο δεν την χρησιμοποιούσαμε τη βάζαμε μέσα στη θήκη της, ενώ στο σπίτι ήταν τοποθετημένη σε κάποιο ασφαλές συρτάρι του γραφείου ή του κομοδίνου.

*Ενός λεπτού σιγή για εκείνο το τριήμερο στην Αίγινα, το οποίο δεν θυμάται πλέον κανείς, γιατί είχαμε ξεχάσει να πάρουμε μαζί μας φωτογραφική ή γιατί κάηκε το φιλμ*

Πώς βγάζαμε φωτογραφίες

Δεν ήμασταν πολύ προσεκτικοί μόνο ως προς την ποσότητα των φωτογραφιών που τραβούσαμε, αλλά και ως προς την ποιότητα. Πριν από κάθε λήψη έπρεπε να είμαστε 100% σίγουροι ότι είχαμε πάρει την κατάλληλη πόζα. Δεν μπορούσαμε να τη τραβήξουμε 19 φορές και να διαλέξουμε την καλύτερη.

Άσε που και δύο φορές να θέλαμε να μας τραβήξουν στην ίδια πόζα, έπρεπε να περιμένουμε λίγο, καθώς πριν βγουν οι αυτόματες μηχανές, μετά από κάθε λήψη ο φωτογράφος έπρεπε να γυρίζει ένα μαραφετάκι σε σχήμα μπούμερανγκ, πραγματοποιώντας ένα άτυπο όπλισμα για να είναι έτοιμη η φωτογραφική για την επόμενη λήψη.

Όσο και να είχαμε προσέξει την ποσότητα και την ποιότητα των λήψεων μας, πάντα είχαμε αγωνία σχετικά με το πόσες φωτογραφίες θα εμφανίζονταν πριν αφήσουμε το φιλμ

Στο φωτογραφείο

 

Κάποτε, σχεδόν κάθε τετράγωνο είχε το φωτογραφείο του. Έμπαινες με τα φιλμ παραμάσχαλα και περίμενες στην ουρά, αφού κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα και καλοκαίρι που το επισκεπτόσουν, το επισκεπτόταν μαζί σου και η υπόλοιπη γειτονιά.  

Αφού παρέδιδες τα φιλμ, άφηνες ένα όνομα και ένα τηλέφωνο στον φωτογράφο, ο οποίος σου έλεγε πότε να περάσεις για να πάρεις τις φωτογραφίες. Οι μέρες μέχρι την εμφάνιση της φωτογραφίας κυλούσαν πιο αργά από τη μπάλα της ρουλέτας στο καζίνο όταν είχες παίξει όλη σου την περιουσία στο κόκκινο.

*Τελικά σε σκοτεινό θάλαμο με ανεπαίσθητο κόκκινο φως και βρεγμένες φωτογραφίες κρεμασμένες σε σχοινί με μανταλάκια έχει μπει κανείς εκτός από φωτογράφο;*

Η εμφάνιση των φωτογραφιών

Όταν έφτανε η μεγάλη μέρα, πηγαίναμε στο φωτογραφείο για την παραλαβή. Μας έδιναν ένα φάκελο, ο οποίος επάνω έγραψε τον αριθμό των φωτογραφιών που κατάφεραν να εμφανιστούν, αλλά και εκείνων που είχαν καεί. Συχνά η παραλαβή του φακέλου συνοδευόταν από 1-2 εκπλήξεις. Η πρώτη αφορούσε κάποια προσφορά του φωτογραφείου που σου έδινε τη δυνατότητα να διαλέξεις μία φωτογραφεία και να σου τη βγάλουν σε μεγέθυνση.

Η δεύτερη ήταν πιο spooky. Μεταξύ των φωτογραφιών, βρίσκονταν μερικές που δεν είχαν καμία σχέση με το μέρος που είχες πάει διακοπές ή το event που είχες φωτογραφήσει. Μπορεί ακόμα και να έβρισκες φωτογραφίες που περιλάμβαναν άτομα, τα οποία ούτε καν γνώριζες. Η παρεξήγηση λυνόταν όταν γυρνούσες στο σπίτι και ο αδερφός σου, σου έλεγε πως είχε δανείσει τη φωτογραφική σε μια φίλη. Αυτή προφανώς είχε βγάλει 5-6 ακόμα φωτογραφίες από το νέο φιλμ, το οποίο δεν έβγαλε ποτέ από τη φωτογραφική σου.

Πέρα από τις παραπάνω εκπλήξεις, ο συγκεκριμένος φάκελος περιείχε και

Τα αρνητικά

Το “θέλω κι εγώ τα αρνητικά για να εμφανίσω τις φωτογραφίες”, θα μπορούσε άνετα να είναι το 21ο μπούλετ στο κείμενο με τις ατάκες που λέμε και ας ξέρουμε ότι είναι ψέμματα, αφού ο μέσος άνθρωπος έχει χρησιμοποιήσει τα αρνητικά ενός φιλμ λιγότερες φορές και από όσες ένα μοιρογνωμόνιο στην μαθητική του καριέρα.

Παρόλα αυτά, τα αρνητικά παρέμεναν στο φάκελο με τις φωτογραφίες περιμένοντας καρτερικά να αξιοποιηθούν. Συνήθως, κατέληγαν στα σκουπίδια, τη στιγμή που αποφασίζαμε να περάσουμε τις φωτογραφίες σ’

Το άλμπουμ

Το σωστό το άλμπουμ είχε πάνω του ένα δάχτυλο σκόνη, η προστατευτική ζελατίνα πάνω από τις φωτογραφίες είχε τσαλακωθεί σε αρκετά σημεία, ενώ το χαρτί είχε κιτρινίσει. Απαραίτητο αξεσουάρ κάθε άλμπουμ ήταν ένα φάκελος με φωτογραφίες ανάμεσα στις σελίδες του, που είτε δεν φιλοτιμήθηκε κανείς να ταξινομήσει είτε εν τω μεταξύ η οικογένεια είχε αγοράσει ψηφιακή μηχανή.

Για τη γεμάτη κάρτα μνήμης της ψηφιακής που έπρεπε να αποφασίσεις μέσα σε χρόνο dt ποιες φωτογραφίες θα σβήσεις για να αποθηκεύσεις τις επόμενες, θα μιλήσουμε μια άλλη φορά.