Τελικά θα μας πάρει το ChatGPT τις δουλειές;

Αμέσως μετά τον εκκωφαντικό κρότο που προκάλεσε στο μυαλό όλων η πρώτη επαφή με το ChatGPT στην οθόνη, διαμορφώθηκαν χονδρικά δύο κατηγορίες ανθρώπων: από τη μία ήταν εκείνοι που από αμηχανία κράτησαν απόσταση ή και περιφρόνησαν το πολυπράγμον μηχάνημα, δηλώνοντας απροθυμία να ασχοληθούν με «μια μόδα που σύντομα θα ξεφουσκώσει»· και από την άλλη ήταν εκείνοι που βούτηξαν με μανία στον θαυμαστό καινούργιο κόσμο του AI, βιώνοντας ανάμεικτα συναισθήματα, μέσα στα οποία και ακραίο άγχος για το κοντινό μέλλον – θα μπορούσαν τα εργαλεία αυτά, άραγε, τόσο αποδοτικά που είναι, να αποτελέσουν απειλή για εμένα και τη δουλειά μου;

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ενός νέου report από το ευρωπαϊκό κέντρο δεδομένων Sortlist Data Hub, το θέμα είναι γενεακό. Σε όλους τους τομείς, η γενιά των millennials είναι 43% πιο ανήσυχη για την περικοπή θέσεων εργασίας στον κλάδο της, αλλά ιδιαίτερο φόβο εκφράζει για τις θέσεις που σχετίζονται με copywriting διαφημιστικού περιεχομένου, προγραμματισμό κώδικα και εξυπηρέτηση πελατών.

Μια γενιά, δηλαδή, που ζει καθημερινά μέσα στα social media, έχει μεγαλώσει με το ίντερνετ και είναι πλήρως εξοικειωμένη με τις ευκολίες της τεχνολογίας, εμφανίζεται περισσότερο σκεπτική και καχύποπτη για τις επιπτώσεις αυτής της προόδου. Την ίδια αίσθηση αποκομίσαμε και εμείς από τις συνεντεύξεις για το ρεπορτάζ που ακολουθεί.

Το παράδοξο αυτό, τουλάχιστον για την Ελλάδα, θα μπορούσε να αποδοθεί κοινωνιολογικά στη γενικότερη επισφάλεια που νιώθουν τα άτομα 25-35 ετών, έχοντας ζήσει ένα σερί απανωτών Κρίσεων. Οι ρηξικέλευθοι generators της τεχνητής νοημοσύνης ίσως φέρουν την επόμενη. Ωστόσο, η απαισιοδοξία δεν συνοδεύεται από πανικό, αλλά την πικρή συνειδητοποίηση ότι οι καιροί απαιτούν και πάλι εγρήγορση, προσαρμοστικότητα, παραπάνω γνώσεις. Δεν τίθεται θέμα επιλογής· πρέπει να μάθεις να χειρίζεσαι το ChatGPT και τους συγγενείς του, πριν μείνεις πίσω.

Αυτό είναι και το μοναδικό συμπέρασμα που εκφράζεται προς το παρόν με βεβαιότητα. Κατά τα άλλα, λείπουν ακόμη βασικές πληροφορίες: είναι αμφίβολο εάν οι διάδοχοι αυτών των εργαλείων θα παραμείνουν δωρεάν (και πόσο ακριβά θα πλήρωναν οι επιχειρηματίες για αυτά), δεν γνωρίζουμε εάν θα εξελιχθούν σε σημείο που να μην χρειάζονται ανθρώπινα μάτια να ελέγχουν τα λάθη τους, ούτε εάν το περιεχόμενο του επόμενου chatbox θα συνοδεύεται από ένα ευδιάκριτο watermark με το μήνυμα «Δεν γράφτηκα από άνθρωπο».

Σε κάθε περίπτωση, το ChatGPT είναι εδώ και δοκιμάζεται από εταιρείες. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες στις οποίες φαίνεται να αποδίδει καλύτερα και ποιες αδυνατεί να φέρει εις πέρας; Τι σημαίνει αυτό για την επόμενη ημέρα στο εργασιακό τοπίο; Από προγραμματιστές μέχρι copywriters και graphic designers, επαγγελματίες καταθέτουν την εμπειρία τους με το επαναστατικό μηχάνημα.

«Το ChatGPT δεν είναι αντικαταστάτης. Είναι βοηθός» – Αργυρώ, copywriter

Jakub Porzycki/NurPhoto via Getty Images/Ideal Images

Από τη μέρα που η OpenAI λάνσαρε το ChatGPT, όλο το γραφείο άλλαξε. Ξεκινήσαμε με μανία να το τεστάρουμε και σε κάποια φάση ακούστηκε η φωνή του founder της εταιρείας να λέει κατενθουσιασμένος: «Δεν έχει μόνο σημασία τι ρωτάς, αλλά πώς το ρωτάς». Και είχε δίκιο. Κάπως έτσι περάσαμε όλες τις γιορτές των Χριστουγέννων, παίζοντας με το «μηχάνημα» για να βρούμε τη σωστή ερώτηση που θα δώσει τη σωστή απάντηση. Όσο πειραματίζεσαι, τόσο περισσότερο ανακαλύπτεις τις δυνατότητές του: από μικροκείμενα και σλόγκαν σε ατελείωτες εναλλακτικές, μέχρι ολόκληρο marketing plan.

Στην αρχή, η αλήθεια είναι ότι τρόμαξα με το πόσο γρήγορα δίνει την απάντηση για κάτι που εμένα θα μου έπαιρνε ώρες να το σκεφτώ, να το δομήσω και τελικά να το γράψω. Σκέφτηκα: αν υπάρχει ένα εργαλείο που θα παράγει κείμενα με τόση ευκολία, τη στιγμή που εγώ πληρώνομαι για να καλύψω αυτή την ανάγκη, τι χρησιμότητα θα έχω στο άμεσο μέλλον; Από την άλλη, ο μόνος τρόπος για να διατηρήσω τη χρησιμότητά μου είναι να μην μείνω κολλημένη σε ένα σύστημα εργασίας, που σύντομα θα είναι αναχρονιστικό. Άρα έπρεπε να μάθω να το χειρίζομαι.

Επιμένω όσο σε τίποτα στην αξία της προσωπικής γραφής, της ατομικής αυτονομίας και της κριτικής, δημιουργικής σκέψης. Όμως, ποτέ δεν έβλαψε λίγη βοήθεια. Το ChatGPT δεν είναι αντικαταστάτης – είναι βοηθός. Ένα αυτοματοποιημένο εργαλείο γραφής που σου λύνει τα χέρια εκεί που κολλάει το μυαλό, εκεί που πλησιάζει το deadline και πιέζει ο χρόνος, εκεί που έχεις άλλα σημαντικότερα πράγματα να ασχοληθείς.

Γι’ αυτό, με τη μορφή που έχουν προς το παρόν τουλάχιστον τα γλωσσικά μοντέλα όπως το ChatGPT, δε θεωρώ ότι απειλούνται θέσεις εργασίας. Αλλά σε λίγο καιρό, θα απειλούνται εκείνων οι θέσεις που αρνήθηκαν να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες;, κατ΄ αναλογία με εκείνους που κάποτε αρνιόντουσαν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία του διαδικτύου, λέγοντας ότι «αυτά είναι πράγματα του διαβόλου».

* Η Αργυρώ Σαμιώτη είναι copywriter και content manager σε digital marketing performance εταιρεία στην Αθήνα.

«Είναι ακόμη ένα εργαλείο στα χέρια των δημιουργών» – Νικήτας, illustrator

Προσωπικά, έχω ασχοληθεί λίγο με τα μοντέλα παραγωγής εικόνων μέσω AI, χωρίς ακόμη να έχω βρει έναν καλό λόγο να τα εντάξω στη ροή εργασίας που ακολουθώ ως εικονογράφος. Περισσότερες περιπτώσεις δοκιμών έχω ακούσει για το ChatGPT από ανθρώπους διαφορετικών κλάδων, που χρειάζονται κατά περίπτωση μια μικρή βοήθεια στον γραπτό λόγο, πχ να παρουσιάσουν ένα σωστά δομημένο βιογραφικό ή ακόμη και να πάρουν ιδέες για στίχους. Είναι ένα πολύ φρέσκο πράγμα, για το οποίο είναι νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα.

Κάθε τεχνολογία έχει δύο όψεις: τα AI μοντέλα από τη μία δίνουν τη δυνατότητα σε ανθρώπους με λιγότερα τεχνικά/καλλιτεχνικά skills να δημιουργήσουν οπτικό υλικό, ακόμη και ένα 3D μοντέλο για το οποίο κανονικά θα χρειαζόντουσαν ώρες εργασίας, από την άλλη έχουν διασπείρει τον φόβο ότι ήρθαν για να κλέψουν τη δουλειά των δημιουργών. Θεωρώ πως κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί. Τα AI μοντέλα παραγωγής εικόνων αποτελούν ένα επιπλέον εργαλείο που προστίθεται στα χέρια μας, για να φέρουμε εις πέρας αυτό που επιδιώκουμε. Αλλάζει ο τρόπος εργασίας, αλλά το πώς ακριβώς μένει να φανεί τα επόμενα (λίγα) χρόνια.

* Ο Bassment Rats (κατά κόσμον Νικήτας) εργάζεται ως freelancer illustrator στην Αθήνα από το 2010, έχοντας εμπειρία από πρότζεκτ εντός και εκτός Ελλάδας.

«Αυξάνει κατά πολύ την παραγωγικότητα αλλά κάνει λάθη» – Μάριος, software engineer

Στην εταιρεία που εργάζομαι ως software engineer, χρησιμοποιούμε το ChatGPT περίπου από τη στιγμή του preview launch, δηλαδή γύρω στους δύο μήνες. Αποδίδει αρκετά καλά σε μια ποικιλία από tasks όπως στη συγγραφή κώδικα, στη βοήθεια κατανόησης υπάρχοντος κώδικα καθώς και στη σύνταξη εντολών με αντίστοιχες παραμέτρους για προγράμματα γραμμής εντολών με μεγάλο και δυσνόητο documentation. Επίσης, εάν του δώσεις δύο-τρεις πιθανές λύσεις για ένα πρόβλημα, μπορεί να επιχειρηματολογήσει υπέρ ή κατά της κάθε μίας ξεχωριστά.

Στην πρώτη μου επαφή ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα και ίσως τρόμαξα από τις δυνατότητες του. Αλλά από τις δοκιμές που κάναμε στη συνέχεια, είδαμε ότι αρκετές φορές κάνει λάθη, τα οποία διορθώνει συνήθως μετά από υπόδειξη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχεις την κατάλληλη εμπειρία για να κρίνεις το αποτέλεσμα που δίνει, αφού και σφάλματα να υπάρχουν εκείνο θα απαντήσει με απόλυτη αυτοπεποίθηση. Αυξάνει, πάντως, κατά πολύ μεγάλο βαθμό την παραγωγικότητα, ειδικά αν το ενσωματώσεις με σωστό τρόπο στη ροή εργασίας.

Όσον αφορά τώρα το ερώτημα του εάν αποτελεί απειλή για θέσεις εργασίας στον κλάδο του προγραμματισμό, σε κάποιο βαθμό ενδέχεται και να ισχύει, άμα το ChatGPT φτάσει σε σημείο που δε χρειάζεται έλεγχο για λάθη και η δική του παραγωγικότητα μεταφραστεί σε ανάγκη για λιγότερα χέρια. Πάντως, πριν από έξι μήνες, αν κάποιος με ρωτούσε αν αξίζει να ασχοληθεί με το αντικείμενο, θα έδινα διαφορετική απάντηση. Τώρα πιστεύω πως εάν σκοπός σου είναι αποκλειστικά η επαγγελματική αποκατάσταση και το αντικείμενο δε σε ενδιαφέρει, καλύτερα να το ξανασκεφτείς. Η εξέλιξη των μοντέλων είναι δεδομένη και η χρήση αυτών κρίνεται απαραίτητη, διότι σε αντίθετη περίπτωση το άτομο και η εταιρεία θα βρεθούν σίγουρα σε ανταγωνιστικό μειονέκτημα.

* Ο Μάριος Μ. είναι μηχανικός λογισμικού, εργαζόμενος σε εταιρεία παροχής λύσεων λογισμικού στην Αθήνα.

«Πρέπει να αναγνωριστούν τα δικαιώματα των καλλιτεχνών» – Δημήτρης, εικονογράφος

Προς το παρόν, χρησιμοποιείται κυρίως σαν πρωτότυπο παιχνίδι από τον κόσμο. Έχω δει κάποια πειραματικά έργα που παρήχθησαν από μοντέλα AI, ένας φίλος animator επίσης χρησιμοποιεί το ChatGPT για τις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα της διαφημιστικής όπου εργάζεται. Γράφει τη λεζάντα και ύστερα βάζει τον αλγόριθμο να την αναδιατυπώσει με πιο πιασάρικο τρόπο. Έχω την αίσθηση ότι ακόμη και οι φανατικοί οπαδοί της τεχνολογίας περισσότερο με την υπόσχεση της AI επανάστασης έχουν ενθουσιαστεί, παρά με την τωρινή εφαρμογή της.

Το ενδιαφέρον με την αυτοματοποίηση της εικονογράφησης είναι ότι κανείς εικαστικός δεν τη ζήτησε. Η ζωγραφική δεν είναι σκάψιμο, είναι μια ευχάριστη, δημιουργική ενασχόληση. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να μη ζωγραφίζει – μου αρέσει σαν διαδικασία ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Αυτός είναι εν μέρει και ο λόγος που τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα απαξιώνονται. «Αφού σ’ αρέσει να ζωγραφίζεις ούτως ή άλλως, θες και λεφτά;». Κάπως έτσι, από καλλιτέχνες καταντήσαμε «δημιουργοί περιεχομένου», δωρεάν περιεχομένου, για να γεμίζει το timeline και να σκρολάρει ο χρήστης αιωνίως. Η εν λόγω τεχνολογία είναι προϊόν αυτής της τάσης και θα την εντείνει ακόμη περισσότερο.

Για την εκπαίδευση των generative AI χρησιμοποιήθηκαν δισεκατομμύρια έργα χωρίς τη συναίνεση των δημιουργών τους. Ας πούμε, το Laion-5b είναι μια ψηφιακή συλλογή 5,8 δις εικόνων (και των αντίστοιχων λεκτικών περιγραφών) που ενώ προορίζονταν αποκλειστικά για ερευνητικούς σκοπούς, οι μεγάλες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης τις χρησιμοποίησαν για να ταΐσουν τους αλγόριθμους.

Ανεξάρτητα από το πόσο θα επηρεάσει τον κλάδο των καλλιτεχνών στο μέλλον, αυτή η τεχνολογία ήδη τους απαξιώνει. Πρέπει να αναγνωριστούν και να προστατευτούν τα δικαιώματά των καλλιτεχνών, στις πλάτες των οποίων χτίστηκαν τα εργαλεία αυτά. Ειδάλλως, αντί να κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη ή να δώσουν σε ακόμη περισσότερα άτομα τη δυνατότητα να εκφραστούν, απλά θα φουσκώσουν λίγο παραπάνω τις τσέπες 10 πολυεθνικών.

* Ο Δημήτρης Δούκογλου ασχολείται επαγγελματικά με την εικονογράφηση, το stand up comedy και την επικοινωνία της επιστήμης. Είναι πτυχιούχος του ΕΜΠ από το τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών.

«Ένα εργαλείο που δίνει λύσεις, αλλά αυξάνει τον όγκο δουλειάς» – Αντώνης, visual designer

Την τελευταία δεκαετία που εργάζομαι στον τομέα των εφαρμοσμένων τεχνών στην Αθήνα, έχω συνειδητοποιήσει ότι είναι ένα πεδίο το οποίο δεν επιτρέπει να μείνεις στάσιμος. Για παράδειγμα, πριν μερικά χρόνια, για έναν μέσο επαγγελματία του χώρου αρκούσε να γνωρίζει προγράμματα ψηφιακής επεξεργασίας διανυσματικών γραφικών (πχ το Illustrator από τη σουίτα της Adobe). Μετά, με την επικράτηση των social media, άλλαξε ο τρόπος κατανάλωσης του περιεχομένου, επικράτησαν τα κινούμενα γραφιστικά, οπότε εάν ήθελες να παραμείνεις ανταγωνιστικός στον κλάδο, έπρεπε να μάθεις να χειρίζεσαι τα αντίστοιχα εργαλεία. Αυξήθηκαν οι απαιτήσεις, αυξήθηκε και ο απαιτούμενος χρόνος σε κάθε πρότζεκτ.

Κάτι αντίστοιχο πιστεύω ότι συμβαίνει με την έλευση του AI τώρα. Πριν από ενάμιση χρόνο περίπου χρησιμοποιήσαμε στην εταιρεία μας πρώτη φορά ένα τέτοιο εργαλείο: χρειαζόμασταν μια γυναίκα ηθοποιό να κάνει ένα σπικάζ στα αγγλικά αλλά δυσκολευόμασταν να το κανονίσουμε έγκαιρα. Τελικά μας έλυσε τα χέρια μια ιστοσελίδα που προσέφερε επί πληρωμή avatar-ηθοποιούς με AI Voice Generator – διαλέγεις τον χαρακτήρα, τον τόνο της φωνής και μετά εκείνο διαβάζει το κείμενο που του δίνεις. Ήταν μια λύση έκτακτης ανάγκης, με άμεσο και άρτιο αποτέλεσμα.

Γι’ αυτό αρνούμαι να ταυτιστώ με το αίσθημα φόβου που έχει απλωθεί πάνω από το ζήτημα. Ναι, θα χρειαστεί να προσαρμοστούμε, και αυτό σημαίνει παραπάνω εκπαίδευση, αλλά αυτό μελλοντικά θα σε ανταμείψει καθώς η τεχνολογία φτιάχνεται για να λύνει προβλήματα και να προσφέρει νέες δυνατότητες. Εκείνο που είναι πραγματικά αξιοσημείωτο σε αυτή τη συγκυρία είναι ότι γιγαντώνεται το χάσμα των γενεών ακόμα και μέσα στην ίδια εταιρεία, σε σημείο που ένας millennial και ένας υπάλληλος 50+ αδυνατούν να συνεννοηθούν.

* Ο Αντώνης Ξενάκης είναι founder και creative director στην εταιρεία The explainers (explainers.gr) που ασχολείται με την επεξηγηματική επικοινωνία.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

LIFE