ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Πέθανε ο George Romero, ο πατέρας των ζόμπι

Υπάρχουν οι καινοτόμοι, υπάρχουν και οι αρχιτέκτονες.

Έχουν υπάρξει σκηνοθέτες που, αρχικά σε δημιουργικό επίπεδο και σε δεύτερη φάση στη συνείδηση του κοινού, άλλαξαν το είδος τους για πάντα. Το “απλοϊκό” διάστημα έπεισε για τη δυνατότητά του να φιλοξενήσει υπόγεια νοήματα που δεν απευθύνονταν, σύμφωνα με μια δύσκαμπτη βιομηχανία, μονάχα σε εφήβους με το ‘2001: A Space Odyssey’ του Stanley Kubrick. Ο πόλεμος θα αποφοιτούσε από έδαφος για πομπώδεις περιπέτειες σε έδαφος γεμάτο νάρκες μαζικής απώλειας και απόλυτης τρέλας με το ‘Apocalypse Now’ του Francis Ford Coppola.

Ο George Romero, όμως, δεν άλλαξε το είδος του. Στην πραγματικότητα έφτιαξε το δικό του.

(AP Photo/Andrew Medichini)

Πριν το 1968 και το ‘Night of the Living Dead’, τα ζόμπι ήταν νεκροί άνθρωποι που ζωντάνευαν κακιασμένοι επιστήμονες για να τα έχουν για σκλάβους ή ζωντανοί άνθρωποι που οι κακοί της υπόθεσης είχαν υπό τον έλεγχό τους με μαύρη μαγεία. Τα ζόμπι του Romero ήταν μια αλληγορία για τη σύγχρονή του πραγματικότητα που ρωτούσε πώς μπορεί ένας θεατής να αποκτήσει ουσιαστική σύνδεση με ένα άψυχο κουφάρι και, κυρίως, πώς μπορούν οι άνθρωποι να συνδεθούν ξανά λίγο πριν το τέλος του κόσμου. Τόσο φρέσκια και με τέτοια απήχηση ήταν η δική του εκδοχή, που αποδείχθηκε ένα από τα πιο διαχρονικά μεγέθη στην ποπ κουλτούρα. Ή όπως θα το χαρακτήριζε και ο ίδιος αργότερα, μια επανάσταση:

“Πίστευα ότι [η ιστορία] ήταν για μια επανάσταση. Ήμασταν άνθρωποι των ‘60s και είχαμε τσαντιστεί που η επανάστασή μας είχε αποτύχει. Η ειρήνη και η αγάπη δεν κατάφεραν να λύσουν τίποτα τελικά. Για την ακρίβεια, η κατάσταση έμοιαζε ακόμη χειρότερη. Και είπα, ποιο θα ήταν αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός που θα έφερνε την επανάσταση και ο κόσμος δε θα μπορούσε να αγνοήσει; Οι νεκροί σταματούν να είναι νεκροί. Α, και κάτι ακόμα: Τους αρέσει να τρώνε τους ζωντανούς!”.

O θυμός του 28χρονου Romero ήταν έκδηλος πριν καν καλά-καλά ξεκινήσει η ταινία. Μέχρι να ακουστεί το “They’re coming to get you, Barbara!”, ο πρώτος απέθαντος του φιλμ χτυπούσε το τζάμι του αμαξιού της. Ερχόταν κι ερχόταν κι ερχόταν καταπάνω στη Barbara μέχρι να κλείσει την πόρτα ενός σπιτιού πίσω της, στο δέκατο μόλις λεπτό της ταινίας. Στις ταινίες τεράτων που είχαν προηγηθεί του “Night of the Living Dead’ υπήρχε σχεδόν πάντα μια λογική πίσω από την εμφάνιση του τέρατος. Σίγουρα, πάντως, υπήρχε build-up μέχρι την επίθεση. Εδώ το τέρας εμφανίζεται εξαρχής στα κόκκινα, καταστρέφοντας όχι μόνο τον κόσμο γύρω του, αλλά και την ασφάλεια του θεατή που δεν έχει συνηθίσει σε τέτοιες αδυσώπητες εισαγωγές.

Δεν είχε, επίσης, συνηθίσει να βλέπει μαύρους πρωταγωνιστές όπως ο Duane Jones, χωρίς το χρώμα τους να έχει άμεση σχέση με τους σκοπούς της αφήγησης. Η φυλή του Jones δεν αναφέρεται από κανέναν στην ταινία.

Στο τοποθετημένο σε ένα εμπορικό κέντρο σίκουελ ‘Dawn of the Dead’, η αλληγορία τα βάζει με τον καταναλωτισμό. “They’re us” δηλώνει ένας χαρακτήρας, με λεπτότητα που κόβει κεφάλια με ματσέτα. Αυτή η συνειδητότητα του Romero, όμως, είναι τόσο ακαταμάχητη όσο είναι και σαφής. Στο τρίτο σίκουελ ‘Day of the Dead’ η πραγματική απειλή είναι η υπερβολική δόση τεστοστερόνης και η κατάχρηση δύναμης από την εξουσία.

Από τότε μέχρι το 2005 που επέστρεψε στις ρίζες του με το ‘Land of the Dead’ (που γέννησε και τα ‘Diary of the Dead’ και ‘Survival of the Dead’), ο Romero είχε συνεχίσει με θρίλερ όπως το ‘The Crazies’, το ‘Martin’, το ‘Monkey Shines’, το ‘Creepshow’ και το ‘Dark Half’, αφήνοντας τα ζόμπι στην ησυχία τους και το Χόλιγουντ να τον προφτάσει. Τη στιβαρή του κληρονομιά τη βρίσκεις από το ‘28 Days Later’ και το ‘Shaun of the Dead’, μέχρι το ‘World War Z’ και το ‘Walking Dead’, και σε όλους τους δημιουργούς που επηρέασε.

Ο George Romero έφυγε από καρκίνο του πνεύμονα στα 77 του χρόνια, περιτριγυρισμένος από την οικογένειά του και ακούγοντας το μουσικό σκορ από την αγαπημένη του ταινία ‘The Quiet Man’.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:

Φεστιβάλ Βενετίας, Μέρα 3: Η μέρα των ζωντανών νεκρών