Photo by Andy Kropa/Invision/AP
ΣΙΝΕΜΑ

Η Desiree Akhavan ξέρει τι κάνει μια ερωτική σκηνή πραγματικά σέξι

Μιλήσαμε με τη σκηνοθέτιδα του 'Miseducation of Cameron Post' για το πώς έφτιαξε μία ταινία για κλινικές 'θεραπείας' ομοφυλοφίλων στην Αμερική του Trump, την ανώμαλη προσγείωσή της μετά το μεγάλο βραβείο του Φεστιβάλ Sundance, και το κλειδί για μια αυθεντική, λεσβιακή ερωτική σκηνή.

Η Desiree Akhavan έγραψε το ‘Miseducation of Cameron Post’ στον καναπέ της κολλητής της. Από εκεί μέχρι το ακριβοθώρητο Grand Prize του Φεστιβάλ Sundance η απόσταση είναι μεγάλη, αλλά η σκηνοθέτιδα/ηθοποιός είχε ήδη διανύσει τη μισή με το ‘Appropriate Behavior’ το 2014. Ένα indie spin στη ρομαντική κομεντί της Νέας Υόρκης με φανταστικές κριτικές, πολύ κοντά στις πραγματικές εμπειρίες της δημιουργού του. Εκεί η bisexual ηρωίδα της προσπαθούσε μάταια να ισορροπήσει όλες της τις ταυτότητες – της τέλειας Ιρανής κόρης, του ενημερωμένου μέλους της LGBTQI κοινότητας, της μοδάτης κατοίκου του Μπρούκλιν.

Στη νέα της ταινία προτίμησε να μείνει πίσω από την κάμερα και να τη στρέψει σε μια πολύ διαφορετική, πολύ σίγουρη Chloë Moretz, εστιάζοντας τον φακό στην καθημερινότητα εντός μιας κλινικής ‘θεραπείας’ ομοφυλόφιλων ατόμων, την ίδια στιγμή που ο Αντιπρόεδρος της Αμερικής είναι γνωστός υπέρμαχός τους – ο Mike Pence. Οι επιρροές της ταινίας από τη φιλμογραφία του John Hughes είναι εμφανείς και τις συζητήσαμε παρακάτω, μαζί με την άγαρμπη προσγείωσή της στην πραγματικότητα μετά το Sundance και το μεγάλο πρόβλημα του λεσβιακού σινεμά.

Η ταινία νομίζω ότι ξεκινά εκεί που άλλες ταινίες θα τελείωναν.

Ενδιαφέρον.

Συνήθως το πρόσωπο εξερευνά τη σεξουαλικότητά του και μέχρι το τέλος της ταινίας έχει κάποια δραματική εμπειρία που ρίχνει φως στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κοινότητα. Εδώ ξεκινά αφού η ηρωίδα έχει πάει στη θεραπευτική κλινική. Προφανώς είναι κακά νέα γι’ αυτήν, αλλά τελικά κάνει φιλίες.

Ναι, κατά κάποιον αλλόκοτο τρόπο είναι ένας ωφέλιμος χώρος γι’ αυτήν, παρότι την ίδια στιγμή είναι και αρνητικός.

Δίνει ένα πιο ανάλαφρο άγγιγμα στην ταινία χωρίς να αφαιρεί το βάρος της εμπειρίας της. Ήταν αυτή η προσέγγιση συνειδητή;

Εννοείται! Και ήταν έτσι και το βιβλίο (The Miseducation of Cameron Post, Emily M. Danfroth, 2012). Μου το έστειλε μια φίλη – λεσβία προφανώς, come on [γέλια]. Και το έδωσα στη σύντροφό μου και εκείνη ήταν που μου είπε ότι πρέπει να το κάνω ταινία. Μιλάμε για το 2012 – δεν είχαν κάνει καν την πρώτη μου ταινία και σκεφτόμουν ‘σιγά που θα είμαι τόσο τυχερή’. Και τελικά όταν ταξίδευα σε διάφορα φεστιβάλ με την πρώτη μου ταινία ανάφερα το βιβλίο στην παραγωγό μου. Το διάβασε και μου είπε αμέσως ότι θα πάρει τα δικαιώματα και θα κάνουμε αυτό μετά. Δηλαδή εκείνη το αποφάσισε, εγώ σκεφτόμουν ίσως να είναι η τρίτη μου ταινία, ή η τέταρτη, βλέπουμε. Και το κάναμε!

Μετακόμισα στο διαμέρισμά της – έμενα στη Νέα Υόρκη τότε και πήγα στον καναπέ της Cecilia [Frugiuele] στο Λονδίνο και συγγράψαμε μαζί το σενάριο. Αυτό που λατρέψαμε στο βιβλίο ήταν πόσο υπέροχη αναπαράσταση για τη σημασία της εφηβείας. Που σημαίνει ένα μπερδεμένο γαμήσι – από την πρώτη γεύση ελευθερίας, τον σπαραγμό της απόρριψης, την ανάγκη να ταιριάξεις και να μοιάσεις με τους υπόλοιπους, μέχρι την αντίθεση της δικής σου προσωπικής αίσθησης για τον εαυτό σου που μπορεί να είναι πολύ αόριστη και το πόσο σέξι είναι να σε αγγίζουν για πρώτη φορά. Και όλα αυτά θαμμένα κάτω από την αίσθηση ότι νοσείς. Πως ό,τι σε κάνει διαφορετικό από τους άλλους – δεν χρειάζεται καν να είναι η σεξουαλικότητά σου – το νιώθεις σαν αρρώστια.

Για μένα η κλινική αποκατάστασης της ομοφυλοφιλίας ήταν η τέλεια μεταφορά για το πώς είναι να είσαι έφηβος. Νιώθαμε ότι θα μπορούσε να βγει μια ταινία σαν αυτές του John Hughes και τις αγαπάμε τόσο πολύ αυτές τις ταινίες.

Είναι πράγματι Hughsian η ταινία!

Ναι! Προφανώς με μεγαλύτερους κινδύνους. Είναι μία John Hughes ταινία για ένα κορίτσι – και από την οπτική γωνία ενός κοριτσιού – που έμοιαζε επιτακτική και σημαντική.

Υπήρχε κάποια προσωπική σύνδεση με την ταινία πέρα από τη σεξουαλικότητα; Γιατί φαίνεται πολύ προσωπικό φιλμ.

Είναι πολύ προσωπικό και σ’ ευχαριστώ που ρωτάς. Έχω υπάρξει σε κέντρο αποκατάστασης για διατροφική διαταραχή. Οπότε γνώριζα αυτά τα δωμάτια, γνώριζα την ομαδική θεραπεία, γνώριζα τι σημαίνει να τραβιέσαι με όλους αυτούς τους ανθρώπους που δεν θα διάλεγες ποτέ να έχεις στη ζωή σου και όλοι μαζί να κυνηγάτε τη βελτίωση, χωρίς να είσαι καν σίγουρος για το πώς μπορεί να μοιάζει κάτι τέτοιο. Βάζεις την ελπίδα σου, την πίστη σου και το σώμα σου στα χέρια ανθρώπων που εμπιστεύεσαι, για καλό και για κακό, στα τυφλά. Για μένα ήταν καλή η εμπειρία, αλλά τόσο έντονη συναισθηματικά και ισχυρή που ήθελα πάντα να τη διοχετεύσω σε κάποια ταινία. Αυτό έγινε το ‘Miseducation of Cameron Post’.

Ανέφερες το πόσο συναρπαστικό είναι να σε αγγίζουν για πρώτη φορά. Με πας στο πόσο μου άρεσαν οι ερωτικές σκηνές της ταινίας. Συνήθως, ειδικά όταν οι χαρακτήρες είναι λεσβίες, είναι έντονη η αντρική ματιά πάνω σε τέτοιες σκηνές.

Γιατί πάντα τις φτιάχνουν άντρες.

Ναι και φαίνεται. Μίλησέ μου λίγο για τη διαδικασία σου σ’ αυτό. Υπήρχαν λάθη που είχες δει και δεν ήθελες να κάνεις κι εσύ;

Δεν χρειαζόταν να σκεφτώ τι δεν θα ήθελα να κάνω. Απλά έπρεπε να είμαι ειλικρινής στην αφήγηση και την απεικόνισή μου. Κι αυτό είναι που με τσαντίζει όταν βλέπω αυτές τις ερωτικές σκηνές που ανέφερες. Προφανώς και δεν είναι καλές. Δεν έχουν αληθινές λεσβίες! Όλο αυτό έρχεται από ένα μέρος προκαταλήψεων και φόβου. Το μόνο που είχα να κάνω ήταν να συντονιστώ με τη σκηνή.

Είχα ένα πλάνο αρχικά για το πώς θα τη γυρίσω – τη σκηνή στο αυτοκίνητο σκέφτομαι συγκεκριμένα. Ήταν στο τέλος της πρώτης εβδομάδας γυρισμάτων και γνωριζόμουν ακόμη με την Chloë [Moretz] και αισθανόμουν ότι δεν ήθελε απλά να καθοδηγηθεί – είχε μια ιδέα γι’ αυτό που ήθελε να κάνει κι έτσι την άφησα να κάνει μόνη της πρόβες με την άλλη ηθοποιό. Δεν είδα καν τις πρόβες, απλά τις έβαλα στο αμάξι και κρυφτήκαμε όλοι.

Μεγάλο περιθώριο για πρωτοβουλίες. Πρέπει να της ήταν πρωτόγνωρο όταν έχει κάνει τόσα μπλοκμπάστερ στο Χόλιγουντ.

Εννοείται. Απλά ένιωσα ότι έτσι θα δώσει τον εαυτό της σ’ αυτό και ήξερα ότι γνωρίζει τι κάνει. Έτσι ήλπιζα τουλάχιστον. Και σκέφτηκα ok, θα δω την πρώτη λήψη και αν είναι κακή τότε θα επέμβω. Αλλά τελικά ήταν η πιο συναρπαστική μου στιγμή μπροστά σε ένα μόνιτορ. Ήταν μαγεία. Και η πρώτη λήψη ήταν απλά τέλεια και όλες οι επόμενες ήταν τέλειες, υπέροχες, καταπληκτικές. Ένιωθες ότι κάτι εκκολαπτόταν μπροστά μας. Ήταν τόσο ειλικρινές, ευάλωτο και αληθινό. Και επίσης σέξι!

Αυτό είναι που με ενοχλεί – η ανδρική ματιά δεν ισοδυναμεί με σέξι ματιά. Η ειλικρίνεια μπορεί να είναι σέξι. Όταν νιώθεις πως κάτι είναι αυθεντικό τότε νιώθεις ότι είναι και σέξι. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι βλέπουν ερασιτεχνικό πορνό περισσότερο κι από το επαγγελματικό. Γιατί αισθάνεσαι την επιθυμία.

Άφησα αυτά τα κορίτσια να ηγηθούν της εμπειρίας τους και ήταν καλύτερο απ’ ό,τι είχα σκεφτεί. Έπρεπε να τις αφήσω να έχουν τον έλεγχο της σκηνής και των κορμιών τους.

[Η Chloë] έχει μιλήσει ανοιχτά για τη διαφορά μεταξύ της δικής σας ταινίας και, ας πούμε, το επίσης φετινό ‘Boy Erased’ που κι αυτό σχετίζεται με gay conversion therapy. Είχα γράψει για το Φεστιβάλ Sundance και όταν πήρατε το μεγαλύτερο βραβείο περίμενα ότι θα είχατε πολλές προσφορές από διανομείς. Και δεν συνέβη.

Όχι…

AP

Αντίθετα το ‘Boy Erased’ που δεν έχω δει και μπορεί να είναι φανταστική ταινία, είχε μεγάλο διανομέα εξαρχής και κάνει καμπάνια και για τα Όσκαρ. Γιατί πιστεύεις συμβαίνει αυτό; Ήταν το boys’ club; Ήταν απλά θέμα timing;

Νομίζω ήταν αναμφίβολα το γεγονός ότι οι δυνάμεις της βιομηχανίας φοβούνται τις ιστορίες γυναικείας σεξουαλικότητας. Όταν βλέπεις τις ιστορίες που τα πηγαίνουν καλά – και μιλάω και για ταινίες που αγαπάω όπως το ‘Moonlight’ ή το ‘Call Me By Your Name’ – είναι ιστορίες που μιλούν για αγόρια. Υπάρχει μια άνεση στις αντρικές ιστορίες.

Και τις φτιάχνουν άντρες.

Και τις φτιάχνουν άντρες. Υπάρχει άνεση με την αντρική σεξουαλική ωρίμανση. Είναι τέλειο που υπάρχουν queer ιστορίες που ακούγονται και φτιάχνονται, με κάνει πολύ χαρούμενη αυτό και δεν θέλω να ρίξω κανέναν, αλλά αυτή μου η εμπειρία σίγουρα, σίγουρα μου άνοιξε τα μάτια. Νομίζω ότι οι άνθρωποι φοβούνται τις ισχυρές γυναίκες. Η σεξουαλικότητα και η σεξουαλική επιθυμία έχουν συνάφεια με τη δύναμη και έτσι μπορούν να γίνουν τρομακτικές στο κοινό. Δηλαδή δες την καμπάνια της Hillary Clinton. Η πιο έμπειρη υποψήφια στην ιστορία έχασε απέναντι στον λιγότερο έμπειρο υποψήφιο στην ιστορία εξαιτίας του φύλου της. Αν συνοψίσεις ό,τι έγινε, ναι, το ένα έφερε το άλλο και το άλλο και το άλλο, αλλά στην τελική ανάλυση υπάρχει ένας βαθύς φόβος για τις γυναίκες με εξουσία.

Το αναγνωρίζω πια όλο και περισσότερο. Το σεξ είναι δύναμη και οι γυναίκες υποτίθεται ότι πρέπει να είναι αντικείμενα του σεξ. Δεν πρέπει να είναι στη θέση του οδηγού της σεξουαλικότητάς τους. Ο τρόπος που βλέπεις μια γυναίκα να την εκφράζει πρέπει να ακολουθεί ένα πολύ συγκεκριμένο σενάριο.

Δεν νομίζω ότι το κοινό το νιώθει αυτό παρεμπιπτόντως, νομίζω ότι είναι οι δυνάμεις της βιοηχανίας που φοβούνται το κοινό.

Όταν έγιναν οι εκλογές η ταινία ήταν ακόμα στη διάρκεια γυρισμάτων και οι πεποιθήσεις του Mike Pence για τέτοιου είδους κέντρα είναι γνωστές. Οπότε πώς ήταν η επόμενη μέρα για σας;

Ήταν απαίσια. Και σουρεάλ.

Δώσε μου μια εικόνα.

Μου θύμισε πολύ τη μέρα μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Μεγάλωσα στη Νέα Υόρκη και εκείνη η μέρα ήταν ένα μετα-αποκαλυπτικό σοκ. Ήταν τρόμος και μούδιασμα. Έτσι ήταν και στο σετ. Γυρίσαμε την πιο χαρούμενη στιγμή του φιλμ που είναι όταν η Cameron πηδά στο τραπέζι και αρχίζει να τραγουδά.

Είναι πολύ ωραία σκηνή.

Είναι υπέροχη σκηνή αλλά είχε το χειρότερο timing γιατί όλοι, όλοι έκλαιγαν. Κάναμε ένα διάλειμμα στη μέση της για να δούμε τον λόγο της Hillary Clinton και ήμασταν όλοι χάλια. Ενώ ήταν θλιβερό όμως, έφερε το καστ και το συνεργείο πάρα πολύ κοντά. Ζούσαμε εκεί που κάναμε γυρίσματα οπότε ήμασταν όλοι μαζί και με έκανε να νιώσω – πιστεύω και πολλούς άλλους – ότι ήμασταν εκεί που έπρεπε να είμαστε τη δεδομένη στιγμή. Ότι τουλάχιστον ήμασταν παρέα φτιάχνοντας ένα φιλμ που ήταν ευθεία απάντηση στη διακυβέρνηση που θα είχαμε.

Άλλαξε καθόλου την ταινία το αποτέλεσμα;

Όχι. Μόνο στο τέλος υπάρχει ένα αυτοκόλλητο με τον Clinton/Gore στο φορτηγάκι της τελευταίας σκηνής. Τοποθετήθηκε ως νεύμα στη Hillary.

Αυτόν τον καιρό ετοιμάζεσαι για τηλεοπτική σειρά, το ‘Bisexual’. Νιώθεις ότι η τηλεόραση ως μέσο, αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, είναι πιο ανοιχτή σε κόνσεπτ σαν του ‘Cameron Post’; Λεσβιακές ιστορίες κτλ;

Έτσι νομίζω. Επειδή κάνω ανεξάρτητες ταινίες έχω περισσότερο χώρο. Τα μπάτζετ μου είναι μικρά και μπορεί να μην υπάρχει εγγύηση διανομής, αλλά έχω τον έλεγχο του τελευταίου cut. Κανείς δεν κοιτάει πάνω από τον ώμο μου. Με την τηλεόραση πληρώνεσαι καλά και έχεις ένα κάποιο δεδομένο κοινό, αλλά υπάρχουν άνθρωποι που συνεχώς τσεκάρουν τι γίνεται και εκπροσωπούν το δίκτυό τους. Έχεις όμως την ασφάλεια ότι κάποιος θα το δει που δεν την έχεις στο σινεμά. Νομίζω ότι η άνεση αυτή που έχει κάθε δίκτυο τους κάνει πιο έτοιμους να πάρουν ρίσκο.

Παίρνουμε ρίσκα και στις ταινίες, νιώθω ότι αυτό κάναμε με το ‘Cameron Post’, αλλά δεν καταφέραμε να το πουλήσουμε και δεν υπήρχε εγγυημένο κοινό γιατί δεν προέκυψε διανομέας. Ήταν πολύ απογοητευτικό. Με τη σειρά ένιωσα πως είχα την ευκαιρία και το ρίσκο να πάρω και σπίτι να της βρω.

Την πούλησες πιο εύκολα στην Ευρώπη;

Ήταν πολύ πιο εύκολο. Έγραψα τον πιλότο όταν ζούσα στη Νέα Υόρκη και το παρουσίασα σε όλα τα δίκτυα στο Λος Άντζελες και το απέρριψαν παντού. Έναν χρόνο μετά ήμουν ήδη στο Λονδίνο και έγραφα το ‘Cameron Post’. Παρουσίασα το ίδιο σενάριο στα δίκτυα εκεί και κατέληξα σε μια σειρά επιλογών για την τελική μου απόφαση.

– official still από το ‘The Bisexual’ (Channel 4)-

Οπότε είναι αμερικανικό το πρόβλημα;

Ναι. Η Αμερική επενδύει τα περισσότερα χρήματα στις σειρές της και έχει το μεγαλύτερο κοινό. Στο Ηνωμένο Βασίλειο τα μπάτζετ είναι πιο περιορισμένα και στη χειρότερη περίπτωση απευθύνονται μονάχα στη χώρα αυτή. Είναι πολύ καλό που έχουμε δώσει τη σειρά και σε άλλες ξένες χώρες και εύχομαι να τους αρέσει, αλλά στο τέλος της μέρας πρέπει να ικανοποιήσει το βρετανικό κοινό.

Η αμερικανική τηλεόραση έχει την πίεση της παγκόσμιας ηγεσίας στον χώρο και την επικοινωνία των σειρών της σε μια τεράστια χώρα, οπότε δεν παίρνουν τα ίδια ρίσκα. Δεν πιστεύω ότι είναι σωστό αυτό προφανώς, νομίζω ότι μπορούν να πάρουν ρίσκα, αλλά είναι ένα διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο. Αυτό που θέλω να πω δηλαδή είναι ότι ναι, οι Αμερικανοί κάνουν βλακείες, αλλά καταλαβαίνω γιατί.

Θα ήθελες να σκηνοθετήσεις κάτι μεγαλύτερο; Μια υπερηρωική ταινία, ας πούμε;

Φυσικά! Είναι το όνειρό μου, 100%. Θέλω να κάνω Disney, θέλω να κάνω Marvel, θέλω να κάνω ταινίες που θα βλέπουν οι άνθρωποι.

***

* Το ‘Miseducation of Cameron Post’ θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες στις 25 Νοεμβρίου από τη Weird Wave.