Πώς οι άνθρωποι απέφευγαν το ηλιακό έγκαυμα πριν το αντηλιακό

Από την εμφάνιση πανάδων (οι καφέ λεκέδες που δημιουργούνται στην επιδερμίδα και θυμίζουν φακίδες) και ρυτίδων, μέχρι εγκαυμάτων και μελανώματος (ο καρκίνος του δέρματος).

Η καταστροφική επίδραση που μπορεί να έχει ο ήλιος, όχι μόνο το καλοκαίρι, αλλά ολόκληρο τον χρόνο στο πρόσωπο και το σώμα μας προκαλείται όταν η υπεριώδης ακτινοβολία έρχεται σε επαφή με το γυμνό δέρμα -που δεν προστατεύεται από ύφασμα ή αντιηλιακό προϊόν- και διεισδύει σε αυτό με αποτέλεσμα την οξεία βλάβη του. Οι ακτίνες αρχικά προσβάλλουν την επιφάνεια και όσο το δέρμα εκτίθεται, η ακτινοβολία διεισδύει στα βαθύτερα στρώματα.

Με απλά λόγια, αυτό είναι το ηλιακό έγκαυμα και η βλάβη ή κάκωση του δέρματος που αυτό προκαλεί.

Το εντυπωσιακό είναι ότι μόλις στο 1800 οι επιστήμονες άρχισαν να κατανοούν πόσο βλαβερή είναι η UV ακτινοβολία, παρά το γεγονός ότι ο άνθρωπος πάντα προσπαθούσε να αποφύγει το επικίνδυνο χάδι του ήλιου. Πώς όμως, δεδομένου ότι τα πρώτα αντηλιακά εμφανίστηκαν στην αγορά τον 20ό αιώνα;

Ρούχα και Σκιά

Όπως διαβάζουμε στο historyfacts, από την προϊστορική εποχή, οι άνθρωποι κάλυπταν το σώμα τους -για ζεστασιά και προστασία από τον ήλιο- με δέρματα ζώων, φυτικές ίνες και υφάσματα. Από το 3000 π.Χ., εμφανίζονται και τα πρώτα αντικείμενα σκίασης, όπως ομπρέλες. Στην αρχαία Αίγυπτο, κατασκευάζονταν από φοίνικες ή φτερά και συνδυάζονταν με λινά, φαρδιά ρούχα και καλύμματα κεφαλής.

Στην αρχαία Ελλάδα, καπέλα όπως ο «πέτασος» προστάτευαν από τον ήλιο το πρόσωπο και τον λαιμό.

Πάστες και Έλαια

Παράλληλα, χρησιμοποιούσαν φυσικά υλικά ως αντηλιακό. Η κόκκινη ώχρα, αναμεμειγμένη με νερό, λειτουργούσε ως προστατευτική επάλειψη. Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν πίτουρο ρυζιού (απορροφά UV), γιασεμί (θεραπευτικό) και λούπινο (φωτίζει το δέρμα), ενώ οι αρχαίοι Έλληνες, το ελαιόλαδο -με φυσικό δείκτη SPF περίπου 8.

Σε άλλες περιοχές:

Στην Ινδία χρησιμοποιούσαν οξείδιο του ψευδαργύρου από το 500 π.Χ.
Στη Νοτιοανατολική Ασία, οι Sama-Bajau παρασκεύαζαν αντηλιακά από καλάμια και μπαχαρικά.
Στη Μιανμάρ, το thanaka (μείγμα φλοιού και νερού) εφαρμόζεται εδώ και πάνω από 2.000 χρόνια.
Στην Αμερική, ιθαγενείς πληθυσμοί χρησιμοποιούσαν ηλιέλαιο, φλοιό και ρετσίνι δέντρων, αλλά και ζωικά λίπη.

Μάσκες

Σε κοινωνίες όπως της Αιγύπτου, της Ευρώπης και της Ασίας, η λευκή επιδερμίδα έγινε σύμβολο κοινωνικού κύρους, ένδειξη ότι κάποιος δεν εργαζόταν στον ήλιο.

Στην Ευρώπη του 16ου αιώνα, οι γυναίκες φορούσαν μάσκες βισάρδου, φτιαγμένες από μαύρο βελούδο. Οι μάσκες δεν είχαν ιμάντες και συγκρατούνταν στο πρόσωπο με ένα κουμπί που κρατούσαν ανάμεσα στα δόντια, καθιστώντας αδύνατη την ομιλία.

Αργότερα, τις χρησιμοποιούσαν ακόμα και ιερόδουλες για να κινούνται διακριτικά σε δημόσιους χώρους, μέχρι που απαγορεύτηκαν το 1704 από τη Βασίλισσα Άννα.

Από τα πειράματα στις κρέμες με SPF

Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι επιστήμονες άρχισαν να πειραματίζονται με ουσίες που θα προστάτευαν από την υπεριώδη ακτινοβολία:

Το 1878, προτάθηκαν οι τανίνες, αλλά είχαν παρενέργειες.
Το 1891, μια πρώτη απόπειρα χημικού αντηλιακού έγινε με βάση την κινίνη.
Αρχές του 1900, ο Paul Unna χρησιμοποίησε εκχύλισμα κάστανου, αλλά η εφαρμογή ήταν δύσκολη.

Το σημείο καμπής ήρθε τελικά το 1942, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο αμερικανικός στρατός ζήτησε λύση για τα ηλιακά εγκαύματα των στρατιωτών. Δημιουργήθηκε έτσι μια κόκκινη, παχύρρευστη κτηνιατρική αλοιφή και δύο χρόνια αργότερα, το 1944, ο φαρμακοποιός Benjamin Green εμπλούτισε τη συγκεκριμένη σύνθεση με βούτυρο κακάο και λάδι καρύδας, φτιάχνοντας το πρώτο αντηλιακό, την πρώιμη εκδοχή του αντηλιακού της εταιρείας Coppertone.

Από τη δεκαετία του 1950 και έπειτα, τα αντηλιακά εξελίχθηκαν: καλύτερη υφή, μεγαλύτερη προστασία από UVA (εισχωρούν στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος και προκαλούν την πρόωρη γήρανση) και UVB (ευθύνονται για το έγκαυμα) και ευρεία κυκλοφορία.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ