Ο Δημήτρης Σωτάκης συνεχίζει να δραπετεύει από την πραγματικότητα
Μια συζήτηση με τον πολυμεταφρασμένο συγγραφέα Δημήτρη Σωτάκη, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο, Πικρή Αλήθεια.
- 17 ΙΟΥΝ 2025
Είναι ένας από τους πιο πολυμεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς, με τα βιβλία του – έντεκα στο σύνολο – να έχουν μεταφραστεί από τα τουρκικά έως τα κινεζικά. Η πιο πρόσφατη μεγάλη διάκριση, όμως, ήρθε από τη Γαλλία.
Ο Δημήτρης Σωτάκης έλαβε πριν λίγο καιρό το «Βραβείο Μεσόγειος- Ξένης Λογοτεχνίας» (Prix Méditerranée Étranger) 2025 για το μυθιστόρημα Μισή Καρδιά, που στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
Για να καταλάβετε καλύτερα τη σημαντικότητα του συγκεκριμένου βραβείου, το οποίο απονέμεται σε μεταφρασμένα στα γαλλικά έργα που αντικατοπτρίζουν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Μεσογείου, να μοιραστούμε μαζί σας ότι κατά το παρελθόν, το έλαβαν λογοτέχνες όπως οι Amos Oz και Umberto Eco.
Στη συζήτηση αυτή, βέβαια, εστιάσαμε στην τελευταία του κυκλοφορία, την Πικρή Αλήθεια (εκδ. Κέδρος), ένα βιβλίο με την ιστορία μιας τετραμελής οικογένειας που, ενώ τα τελευταία χρόνια επισκέπτεται το ίδιο ξενοδοχείο για τις διακοπές της, για κάποιο λόγο, κανείς από το προσωπικό ή τους υπόλοιπους τακτικούς επισκέπτες δεν τους αναγνωρίζει.
Για αρχή μια ερώτηση που, όσο και να θέλω, δεν μπορώ να αποφύγω. Ποια ήταν και πότε έγινε η πρώτη σκέψη για την Πικρή Αλήθεια;
Η Πικρή Αλήθεια ανήκει στα βιβλία που βρίσκονταν για πολλά χρόνια στο μυαλό μου, αλλά δεν είχε έρθει η κατάλληλη ώρα να αποκτήσουν “σάρκα και οστά”. Μου άρεσε η ιδέα, τη θεωρούσα ελκυστική, ωστόσο δεν είχα ακόμα δημιουργήσει έναν ισχυρό ιστό γύρω από την ιστορία. Όταν αυτό συνέβη-δηλαδή πριν από δύο περίπου χρόνια-άρχισα να δουλεύω συστηματικά.
Άλλαξαν πράγματα κατά τη συγγραφή ή μείνατε πιστός στην αρχική ιδέα; To ρωτάω αυτό γιατί από την αρχή του βιβλίου προκύπτουν διάφορα ερωτήματα, πράγμα που μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε άλλο μονοπάτι από την αρχική.
Κατά κάποιο τρόπο, ένα βιβλίο γράφεται πρώτα μέσα στο κεφάλι μου και ύστερα περνάω στο χαρτί. Σαφώς και κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου αλλάζουν κάποια πράγματα, είναι μοιραία αυτή η παρέκκλιση από την αρχική ιδέα, όμως οι κύριες παράμετροι καθώς και όλη η ατμόσφαιρα του κειμένου δεν αλλοιώνονται.
Σας άρεσε η ιδέα ότι μια φαινομενικά τέλεια οικογένεια αποδομείται ή, για να το πω πιο κομψά, περνάει διάφορες δυσκολίες;
Έχω την εντύπωση ότι όλοι περνάμε δυσκολίες. Η ανθρώπινη φύση δεν μπορεί να παραμείνει για πολύ γαλήνια, ατάραχη, σχεδόν πάντα θα μπαίνει σε μια διαδικασία αυτοακύρωσης, θα αναζητά κάτι που θα τη βάζει σε έναν μηχανισμό αναζήτησης και απόδρασης.
Το ζήτημα είναι να μην βουλιάξουμε κατά τη διάρκεια αυτής της αναζήτησης. Στην Πικρή Αλήθεια, η οικογένεια πράγματι αποδομείται, θα έλεγα μάλιστα ότι αυτό είναι το λιγότερο οδυνηρό που της συμβαίνει, αφού σταδιακά οι ήρωες δεν είναι βέβαιοι ακόμα και για τη φυσική τους υπόσταση.
Είναι Η Πικρή Αλήθεια ένα ψυχολογικό θρίλερ; Καταλαβαίνω ότι σας απασχολεί κυρίως το ζήτημα της ύπαρξης και χρησιμοποιείτε τον ρυθμό και την πλοκή ενός ψυχολογικού θρίλερ ως όχημα.
Πολύ σωστά το περιγράφετε, αυτό ακριβώς κάνω. Θα μπορούσε να βαφτιστεί ψυχολογικό θρίλερ, ναι, διότι συνειδητά έχω επιλέξει να τοποθετήσω την πλοκή της ιστορίας σε ένα πλαίσιο με τα στοιχεία ενός θρίλερ, κάτι που θεωρώ ότι βοήθησε την ανάπτυξη του όλου εγχειρήματος.
Τι είναι για εσάς πιο σκληρό, να μην μας αναγνωρίζουν οι άνθρωποι που έχουμε περάσει μαζί, ας πούμε, κάποια καλοκαίρια ή να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να μην αναγνωρίζουμε το άτομο που βλέπουμε μπροστά μας;
Το πρώτο. Θέλω να είμαι ορατός, όχι για λόγους υπογράμμισης του εγώ μου, αλλά για να μπορώ να έχω επαφή με τους ανθρώπους. Αν δε με αναγνώριζα στον καθρέφτη μπορεί ενίοτε να ήταν και κάπως ανακουφιστικό, αφού συχνά δεν αντέχω τον εαυτό μου. Ένα διάλειμμα θα έκανε καλό.
Από ένα σημείο και μετά, εφόσον έχουμε ήδη περάσει πολλά, συνηθίζουμε το παράλογο ή το περίεργο; Γινόμαστε, ας πούμε, ο Γιόζεφ Κ της Δίκης ή το ζευγάρι στην Πικρή Αλήθεια;
Όταν έχουμε καταπλακωθεί από έναν καταιγισμό υπαρξιακών ανησυχιών, όταν έχουμε υποφέρει από μια τέτοια συνθήκη, τότε το παράλογο δεν είναι μια μεταφυσική σφαίρα, είναι μια κανονικότητα. Το ζευγάρι στην Πικρή Αλήθεια έρχεται αντιμέτωπο με τον μεγαλύτερο τρόμο, τον τρόμο της ύπαρξης του και πασχίζει να αποδείξει στον εαυτό του αλλά στους άλλους ότι θέλει και οφείλει να υπάρχει.
Μπορείτε να μου πείτε μία (ή και περισσότερες) πικρή αλήθεια για την Ελλάδα του 2025;
Είναι βέβαιο ότι θα μπορούσε κανείς να μιλάει ώρες για αυτή την ατελείωτη λίστα με τις πικρές ελληνικές αλήθειες. Θα έλεγα κάτι που με αφορά, ότι η Τέχνη είναι ένα σπορ που δεν ενδιαφέρει και δεν απασχολεί την επίσημη πολιτεία.
Το πρώτο σας βιβλίο κυκλοφόρησε το 1997, το τελευταίο το 2025. Πόσο έχει αλλάξει ο συγγραφέας Δημήτρης Σωτάκης στο ενδιάμεσο; Μαζί με εμάς δεν αλλάζει και ο τρόπος που γράφουμε;
Έχει αλλάξει πολύ. Άπειρα στοιχεία στον τρόπο που διαχειρίζομαι τα γραπτά μου, ο τρόπος που βλέπω τη δουλειά μου συνολικά. Όμως θα έλεγα ότι ο πυρήνας παραμένει ο ίδιος, δηλαδή η λαχτάρα για τη δραπέτευση από την πραγματικότητα, η δημιουργία νέων κόσμων μέσω της λογοτεχνίας.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που διαβάσατε τον τελευταίο καιρό και να σας έκανε θετική εντύπωση;
Διάβασα το Λάθος κεφάλι της Λίνας Ρόκου, ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Μου έκανε θετική εντύπωση ο πρωτότυπος τρόπος που επέλεξε η συγγραφέας να κατευθύνει την ιστορία της.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
