Ο Γιάννης Χατζής παραμένει ένα πιστό γρανάζι του συστήματος

Μιλήσαμε μαζί του για την εποχή και πόσο θέλει ή δεν θέλει το folk rock του, την ιδιαίτερη φωνή του και τη Θήβα των ’90s, το μέρος που μεγάλωσε και έμαθε μουσική. Αλλά κυρίως μιλήσαμε για τις πολύ σπουδαίες μελωδίες του, που αν και είναι χτισμένες με τα υλικά που δεκαετίες τώρα χρησιμοποιούν οι Έλληνες τραγουδοποιοί, καταφέρνουν να αποπνέουν έναν αέρα ανανέωσης.

Μέσα σε πόσα χρόνια ολοκλήρωσες αυτόν τον κύκλο τραγουδιών που τελικά αποτέλεσαν το πρώτο σου άλμπουμ;

Μακρά και επίπονη διαδικασία -επειδή αγαπώ τα κλισέ! Τα τραγούδια είναι ξεστάχυασμα από τραγούδια που κρατώ χρόνια στο συρτάρι. Για παράδειγμα το ‘Αγάπη σα βροχή’ το έγραψα ένα απόγευμα της εφηβείας μου, που περπατούσα στη βροχή, πριν δηλαδή 20 χρόνια (ω mon dieu, πόσο χρονών είμαι;), όταν ακόμα αγωνιούσα να νιώσω τι θα πει έρωτας. Από τη στιγμή που πείστηκα να προχωρήσω σε ηχογραφήσεις για δίσκο και να βγει προς τα έξω, το όλον κράτησε περίπου 3 χρόνια, που δεν είναι λίγο. Ο καιρός της προετοιμασίας ήταν δύσκολος προσωπικά. Ζώντας στην επαρχία και εργαζόμενος με εξαιρετικά απαιτητικό πρόγραμμα, αναγκάστηκα να βάλω τις καλλιτεχνικές μου ανησυχίες σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, τόσο που το όλο εγχείρημα ουσιαστικά έτρεχε επιλεγμένα Σαββατοκύριακα.

Σε κάποιον που σε μαθαίνει τώρα για πρώτη φορά, ποιο τραγούδι σου θα του πρότεινες να ακούσει πρώτο;

Το παίρνω πάνω μου: Φίλε μου υποψήφιε ακροατή, απευθύνομαι σε εσένα που το σκέφτεσαι. Δεν ξέρω ποιο τραγούδι να σου πω να ακούσεις, γιατί δεν ξεχωρίζω κάποιο. Όλα εισέπραξαν μια κάποια συμπάθεια, ωστόσο για να μη μπαίνεις σε δυσκολία, ξεκίνησε από το πρώτο (‘Απολυτήκιον του Αχρείου Ιωάννη’) και αν σου αρέσει αυτό που ακούς, συνέχισε με το δεύτερο (‘Αγιούντα πορ φαβόρ’) ως το ένατο (‘Στη σφαίρα της φαντασίας’) αν είσαι θαρραλέος και το τολμάς και που να ήξερες τι σε περιμένει!

Είσαι απ’ αυτούς που πρώτα γράφουν τους στίχους και μετά τη μουσική ή το αντίθετο; 

Έχω πειραματιστεί και με τους δύο τρόπους και έχουν δουλέψει. Αν έχω μια όμορφη μελωδία και ένα μουσικό ύφος στο μυαλό μου, τότε θα δοκιμάσω να μιλήσω για κάτι το οποίο με απασχολεί όπως για παράδειγμα έγινε με το ‘Απολυτήκιον’. Το ανάποδο επίσης έχει κατά καιρούς αποδώσει, όταν για παράδειγμα μπορεί να είχα μια ατάκα ή κάτι που με απασχολεί να μιλήσω και έπειτα να ψάχνω τη μελωδία να το ντύσω όπως συνέβη με το ‘Στη σφαίρα της φαντασίας’ όπου ξέροντας γιατί ήθελα να μιλήσω, έψαχνα την κατάλληλη μελωδία να το συνοδέψει. Μην ξεχάσω να αναφέρω ωστόσο ότι και πάμπολλες απόπειρες κατέληξαν στον μόνιμο αγαπημένο, τον κάλαθο των αχρήστων.

Η συνεργασία με τον Μανώλη Φάμελλο πώς προέκυψε;

Ο Μανώλης ήταν ανέκαθεν από τους αγαπημένους μου καλλιτέχνες. Με χαμηλό προφίλ, μια ανίκητη μελαγχολία και έναν έξυπνο, καθαρτήριο αυτοσαρκασμό στο λόγο του. Είχα προετοιμαστεί καλά όταν σε ένα live σε ένα μπαράκι στη Λιβαδειά, τον πλησίασα και του έδωσα ένα CD με πρόχειρο-ηχογραφημένα τα τραγούδια μου. Με κάλεσε σύντομα και κανονίσαμε να βρεθούμε και να μιλήσουμε για το όνειρο. Με βοήθησε πάρα πολύ, με ενθάρρυνε και μου άνοιξε όλες τις κατάλληλες πόρτες, με σύστησε στον Βαγγέλη Μαρκαντώνη και μαζί μπήκαμε στο στούντιο όπου ανέλαβε την παραγωγή και έπαιξε ακόμα και μουσική σε αρκετά κομμάτια. Μια εμπειρία εντελώς πρωτόγνωρη και ανεπανάληπτη.

Υπάρχει χώρος για αυτό το μπαλαντοειδές rock με λίγο folk σήμερα; Νιώθεις λίγο ότι σε αδικεί η εποχή;

Όλοι καταλαμβάνουμε έναν χώρο που είτε μας παραχωρείται, είτε απομένει από όσο διεκδικήσουμε και δεν κατελήφθη από άλλους. Δεν υπάρχει καμία αδικία, έτσι έχουν τα πράγματα, αποδοχή και πάμε παρακάτω. Το κοινό είναι όντως μικρό αλλά είναι κάτι που δέχομαι και δεν παραπονιέμαι. Εξάλλου ο στόχος μου ήταν να κατορθώσω να αφήσω τα τραγούδια μου να πάρουν ολοκληρωμένη μορφή και να ταξιδέψουν, να φύγουν από εμένα. Και ας είναι το ταξίδι όσο μικρό ή όσο μεγάλο θέλει. Το όνομα του δίσκου είναι ‘τράνζιτ’ και κατά μία έννοια σημαίνει και αυτό το πέρασμα, την τροχιά που θα γράψουν αυτά τα τραγούδια. Είμαι ευτυχής για το αποτέλεσμα και ελπίζω να πάρουν το δρόμο τους και τα τόσα τραγούδια μου που ακόμα περιμένουν διαμαρτυρόμενα στα συρτάρια.

Αν και η indie folk την τελευταία δεκαετία απέκτησε μεγάλο ακροατήριο στο εξωτερικό, εδώ δεν συνέβη το ίδιο. Γιατί πιστεύεις;

Δεν μπορώ να είμαι σίγουρος και ίσως αξίζει μελέτης το φαινόμενο. Νομίζω ότι ίσως παίζει ρόλο το περίεργο γεωγραφικά σταυροδρόμι στο οποίο βρισκόμαστε. Η ανατολή με τη δύση μέσα μας, άλλοτε μάχονται και άλλοτε τα βρίσκουν και συνυπάρχουν αρμονικά.  Η συγκυρία μας καλεί να τα ζήσουμε όλα με υπερβολή στην έκφραση, με τα γκάζια και το volume στο τέρμα. Αναφέρομαι στον νταλκά μας, στο γλέντι μας, στο ντέρτι μας, στην καψούρα μας, στη στεναχώρια μας και δεν ξέρω αν και πόσο το μουσικό ύφος που υπηρετώ (όρισε το όπως θες) μπορεί να πάει χέρι χέρι με αυτό.

Μεγάλωσες στη Θήβα των 90s. Τι ευκαιρίες είχε εκεί ένα παιδί για να μάθει μουσική; Και να παίζει και να ακούει.

Λένε πως αν πας γυρεύοντας τότε θα βρεις το μπελά που ψάχνεις. Σε μια επαρχιακή πόλη υπάρχουν όντως οι περιορισμοί, είτε αυτοί αφορούν πρακτικούς περιορισμούς, είτε αντιλήψεις και προκαταλήψεις. Αλλά ακόμα και εκεί βρήκα τα δικά μου ερεθίσματα που μου άνοιξαν ένα δρόμο. Δεν θες πολλά. Ένας καλός ραδιοφωνικός σταθμός (9.65), τα δώρα του πατέρα (ένα μοντέρνο ραδιοκασετόφωνο με CD και μια κιθάρα) κάποιοι φωτεινοί δάσκαλοι (ο Θοδωρής Μιχαλογλου που με έμαθε να τραγουδώ και να παίζω στη κιθάρα Λοΐζο και Χατζηδάκι και ο Γιάννης Κοιλής που έμαθε να βάζω τις σκέψεις στο κεφάλι μου σε σειρά). Πάντα και παντού υπάρχουν κάποιοι με ανοιχτούς ορίζοντες και βλέμμα που κοιτάει μακριά. Όλα αυτά, αλλά και οι συγκυρίες με τις καλοτυχίες και τα στραπάτσα με έκαναν αυτόν που είμαι σήμερα -όποιος είναι αυτός. Αλήθεια ποιος;

Κάποιος που ζει και εργάζεται στο εξωτερικό και στην Ολλανδία πώς μπορεί να προωθήσει τον δίσκο του στην Ελλάδα;

Δε μπορεί εύκολα ή τουλάχιστον ας περιοριστώ να πω ότι εγώ δυσκολεύομαι να τα καταφέρω. Δεν άφησα τον εαυτό μου ποτέ να αποκοπεί από την πραγματικότητα και να κυνηγήσει το όνειρο (ή την παγίδα κατά άλλους) της καλλιτεχνικής καταξίωσης. Παραμένω πιστό γρανάζι του συστήματος, απόλυτα συμβιβασμένο προλετάριο. Η μουσική είναι για μένα απλά η λυτρωτική διέξοδος και όχι ο αυτοσκοπός, πόσο μάλλον ο τρόπος να βιοποριστώ. Δεν τρέφω αυταπάτες. Από την άλλη και στην Ελλάδα αν βρισκόμουν δεν ξέρω αν θα τα κατάφερνα καλύτερα.

Δεν σου μπήκε ποτέ η ιδέα, μιας και ζεις έξω, να γράψεις στα αγγλικά τον στίχο σου και να κυνηγήσεις εκεί την τύχη σου;

Η αγγλική είναι μια εύπλαστη γλώσσα με ευκολοχείριστους ήχους αν θες να γράψεις στίχους που κάνουν ρίμα. Ωστόσο, αν φτάσω να πεθαίνω από τη δίψα τότε ακόμα θα ψελλίσω “νερό” και όχι “water” και αν βάλω τα κλάματα από το φόβο θα φωνάξω “μαμά” και όχι “mummy”. Έτσι και η ανάγκη να εκφράσω και να μιλήσω για ό,τι συμβαίνει μέσα μου, γεννιέται ακόμα στην ελληνική for sure.

Στην Ολλανδία έχεις παίξει κάπου; Υπάρχει ελληνική παροικία αρκετά δυνατή ώστε να στηρίξει έναν Έλληνα καλλιτέχνη, έστω για μια σειρά από μερικά μικρά live;

Όχι, στην πόλη που ζω δεν υπάρχει ελληνική κοινότητα, παρά λίγοι Έλληνες που αναζητούν την τύχη τους όπως κι εγώ. Συντηρώ παράλληλα δύο προφίλ, τελείως αντιφατικά μεταξύ τους ως τώρα και αποφεύγω επιτυχώς ακόμα τον εγκλεισμό ή τη νοσηλεία. Δηλώνω επιτυχημένος (wannabe) και σοβαρός μηχανικός και σε έναν άλλο κόσμο παριστάνω τον μουσικό με φοβερή απήχηση τουλάχιστον σε λιγοστούς φίλους και συγγενείς.

Θα μου κάνει εντύπωση αν με αυτή τη φωνή δεν σε έχουν ψάξει/ζητήσει συνθέτες για ερμηνευτή σε δικά τους έργα.

Χαμογελώ και ευχαριστώ για τα καλά λόγια. Δε πίστεψα ποτέ ότι το δυνατό μου σημείο είναι η φωνή. Έβλεπα τη φωνή μου σαν το μέσο για τη μετάδοση ενός μηνύματος, του προσωπικού μου μηνύματος. Δεν με έχουν αναζητήσει όντως κάποιοι. Παιδιά, εδώ είμαι. Θα πρόσθετα ωστόσο, ότι αν βλέπω κάποιο πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν πάρα πολλές καλές φωνές εκεί έξω αλλά λείπει μήνυμα προς μετάδοση ή σωστότερα λείπει ο δίαυλος. Οι συνθέτες και οι στιχουργοί είναι λίγοι και ο δρόμος για να προχωρήσει το έργο τους είναι δύσκολος.

Πόσο εύκολο είναι σήμερα για κάποιον να βγάλει τον πρώτο του δίσκο;

Ωμά και ρεαλιστικά απαιτείται ένας συνδυασμός παραγόντων όπως ταλέντο, τύχη, τόλμη, διασυνδέσεις και πόροι όπως χρήματα και χρόνος, σε όποιο βαθμό μπορεί να τα έχει κανείς. Δε θα έλεγα πως είναι εύκολο. Οι συστάσεις του Μανώλη Φάμελλου και του Βαγγέλη Μαρκαντωνη έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να μου ανοίξει η πόρτα στο ‘Όγδοο’ και οι καλοί φίλοι εκεί να αφιερώσουν χρόνο στην παρουσίαση της δουλειάς στο κοινό.

Νιώθεις ότι συνεχίζεις μια παράδοση Ελλήνων καλλιτεχνών (Βαγγέλης Γερμανός πχ) όπου με πρωταγωνίστρια μια ηλεκτρακουστική κιθάρα χτυπάς τον ακροατή κατακέφαλα με έναν πολύ προσωπικό και άμεσο στίχο;

Ακούγεται πολύ τιμητικό αυτό και θα ήταν ένα όμορφο ψέμα να ισχυριστώ κάτι τέτοιο. Ναι, ακολουθώ τα πατήματα τους, σαν έναν φωτεινό μπούσουλα, αλλά βλέπεις τα δικά τους πατήματα μένουν ευτυχώς ανεξίτηλα, ενώ τα δικά μου δεν ξέρω πόσο ακόμα θα συνεχίσουν να φαίνονται. Αν καταφέρω με ένα στίχο μου και μια μελωδία να αγγίξω έστω και μια ψυχούλα (…αγάπες μου όμορφες) εκεί έξω τότε ίσως ο στόχος μου να επετεύχθη.

Ποιο είναι το πιο σκληρό (ή αστείο) και ποιο το πιο ωραίο σχόλιο που έχεις δεχτεί ποτέ online;

Ένα κάπως αποκαρδιωτικό σχόλιο, αν και ίσως αδικώ τις προθέσεις, θυμάμαι από την εποχή που ανέβαζα τα τραγούδια μου στο YouTube με μια κιθάρα και εμένα φάτσα φόρα. Τότε κάποιος είπε “Ωραία, παίζει και αυτός τα τραγουδάκια του σαν τον τάδε”, όπου τάδε εννοούσε έναν νέο λαϊκό, δημοφιλή και επιτυχημένο τραγουδιστή που μας άφησε πρόωρα, με τον οποίο νόμιζα ότι η μουσική μου δεν έχει καμία σύνδεση. Προς Θεού δε κρίνω τι είναι καλύτερο ή χειρότερο βέβαια, αλλά στα αυτιά μου ήταν τελείως ασύνδετο.
Τα όμορφα σχόλια είναι αυτά που με ενθαρρύνουν και καλούν να υπάρξει συνέχεια και να μη μείνουμε εδώ.

FB Page: Giannis Chatzis/Γιάννης Χατζής

YouTube Channel: Giannis Chatzis