Ο Νίκος Κυρίτσης πρώτα υπέγραψε σύμφωνο συμβίωσης. Μετά, ξεκίνησε σχέση από απόσταση με τον σύντροφό του.
Ο 36χρονος σκηνοθέτης και σεναριογράφος μας άνοιξε το σπίτι και την καρδιά του με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας. Πόσο δύσκολο είναι τελικά να χτίσεις μία διαφορετική, εναλλακτική οικογένεια κόντρα σε όλα τα κοινωνικά ταμπού, τις παγιωμένες αντιλήψεις και τον ρατσισμό;
- 15 ΜΑΙ 2022
Ο 36χρονος σκηνοθέτης και σεναριογράφος μας άνοιξε το σπίτι και την καρδιά του με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οικογένειας. Πόσο δύσκολο είναι τελικά να χτίσεις μία διαφορετική, εναλλακτική οικογένεια κόντρα σε όλα τα κοινωνικά ταμπού, τις παγιωμένες αντιλήψεις και τον ρατσισμό;
«Έχω κουραστεί να με ρωτούν πώς είναι να ζεις μακριά από τον άνθρωπο σου και αν σκεφτόμαστε κάποια στιγμή να αποκτήσουμε παιδιά» μού λέει ο Νίκος Κυρίτσης, κοιτώντας προς το παράθυρο και ανασηκώνοντας ελαφρά τους ώμους. Ο 36χρονος σκηνοθέτης και σεναριογράφος ζει σε ένα καλόγουστο μικρό loft κοντά στην Ομόνοια, όταν βέβαια δε βρίσκεται σε κάποιο ελληνικό νησί για λογαριασμό κάποιας ξένης παραγωγής. Ο σύντροφός του, Έμπεν, βρίσκεται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, στο Άμστερνταμ. Έτσι, το ζευγάρι έρχεται αντιμέτωπο καθημερινά με τρία τρομερά διαδεδομένα ταμπού: είναι ομοφυλόφιλοι, έχουν ενώσει τις ζωές του με σύμφωνο συμβίωσης και διατηρούν σχέση από απόσταση.
Με άλλα λόγια δεν πέρασαν το κατώφλι καμίας εκκλησίας (δε θα μπορούσαν άλλωστε), έχουν έναν σεξουαλικό προσανατολισμό που μόνο εύκολα δεν κάνει τα πράγματα για εκείνους στην Ελλάδα και πολύ συχνά κάνουν αρκετό καιρό να δουν ο ένας τον άλλο. Σπάνε δηλαδή όλους τους άγραφους κανόνες για το τι ακριβώς θεωρείται οικογένεια στο μέσο ελληνικό μυαλό. Για πάρα πολύ κόσμο εκεί έξω, δεν έχουν καμία θέση σε ένα αφιέρωμα για την Παγκόσμια Ημέρας Οικογένειας. Τα ταμπού όμως υπάρχον για να καταρρίπτονται, ώστε να μπορέσουμε επιτέλους μία μέρα να είμαστε λιγάκι πιο ελεύθεροι ως κοινωνία.
Μάλιστα, ακόμη και το ότι -όπως όλα δείχνουν- δεν τους ενδιαφέρει το θέμα «παιδί», τους κατατάσσει αυτόματα σε μία σιωπηρή μειοψηφία που συνήθως δεν τολμά να εκφράσει αυτό που έχει αποφασίσει.
Ο Νίκος Κυρίτσης ζει στην Αθήνα, μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, κατάγεται από τη Μήλο και μας άνοιξε την πόρτα του σπιτιού του ώστε να μιλήσουμε ακριβώς για αυτό: για το πόσο δύσκολο είναι να χτίζεις μία διαφορετική, εναλλακτική οικογένεια ενάντια σε παγιωμένες και οπισθοδρομικές αντιλήψεις. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν μέχρι πριν λίγο καιρό ζούσες στο Βιετνάμ.
Πώς και γιατί βρέθηκες στο Βιετνάμ;
Γενικά, έχω μείνει κάποια χρόνια έξω. Ένα εξάμηνο στο Παρίσι, ενάμιση χρόνο στο Βερολίνο, ένα χρόνο στο Βιετνάμ και την Κίνα.
Τα χρόνια της Ελληνικής Κρίσης, όταν και η κατάσταση είχε βαλτώσει, αποφασίσαμε με τον σύντροφό μου τον Έμπεν, ο οποίος είναι από τη Νότια Αφρική, να μετακομίσουμε στην Άπω Ανατολή. Εκείνος, δηλαδή, με παρέσυρε σε αυτήν την απόφαση, αφού έχει μεγάλη ευκολία με το ταξίδι και γενικά τις μετακινήσεις.
Βρήκαμε δουλειά και οι δύο ως καθηγητές Αγγλικών στη Χο Τσι Μινχ Σίτι. Μάλιστα, όσο ήμασταν εκεί, έπιασε δουλειά ως καθηγητής σινεμά σε κάποια κινεζικά πανεπιστήμια. Έτσι, πηγαινοερχόμουν.
Πηγαινοερχόσουν Βιετνάμ-Κίνα;
Ναι. Και μετά γύρισα στην Ελλάδα και πηγαινοερχόμουν Αθήνα-Κίνα. (γέλια).
Πόσο καιρό ήσασταν ζευγάρι με τον Έμπεν όταν αποφασίσατε να μετακομίσετε;
Περίπου 2,5 χρόνια τότε. Γνωριστήκαμε σε ένα επαγγελματικό μου ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη τελείως τυχαία και αρχίσαμε να κάνουμε παρέα. Όταν εγώ γύρισα στην Ελλάδα ήρθε και με βρήκε. Στη συνέχεια γύρισε στη Νότια Αφρική, κρατήσαμε όμως επαφή, και κάποια στιγμή εκείνος επέστρεψε στην Αθήνα. Και έμεινε.
Στην πραγματικότητα, από πάρα πολύ νωρίς στη σχέση ξεκινήσαμε να μένουμε μαζί – σε μικρά σπίτια, συνέχεια ο ένας δίπλα στον άλλον, με όλες τις εντάσεις, την τριβή και τα καθημερινά προβλήματα της δουλειάς. Είχε αυτό το παράδοξο η σχέση μας.
Το πρώτο μισό το έχουμε περάσει σε «τύπου» συγκατοίκηση, το δεύτερο μισό σε απόσταση: εγώ ήμουν Ελλάδα, εκείνος Βιέννη και τώρα βρίσκεται στην Ολλανδία. Τώρα που το σκέφτομαι, σε 7,5 χρόνια σχέσης έχουμε περάσει τα 3,5 τελευταία από απόσταση και με πάρα πολύ ταξίδι.
Πόσο συχνά ταξιδεύετε για να δείτε ο ένας τον άλλον;
Πριν τον κορονοϊό, που ήμουν και εγώ πιο χαλαρός, υπήρχε σίγουρα ταξίδι μία φορά στις 30 μέρες. Εγώ, μάλιστα, λόγω δουλειάς μπορούσα πηγαίνω και να κάθομαι έναν ολόκληρο μήνα. Από το πρώτο lockdown και μετά, υπήρξαν διαστήματα που είχαμε (αναγκαστικά) να βρεθούμε 3 ή ακόμα και 4 μήνες.
Η σχέση από απόσταση αποτελεί ταμπού για την ελληνική κοινωνία;
Προσωπικά θεωρώ ότι κανείς δεν την αποδέχεται. Όλοι έχουν στο μυαλό τους πως αυτό είναι ένα μεταβατικό στάδιο το οποίο θα καταλήξει σε χωρισμό γιατί η σχέση από απόσταση δε λειτουργεί.
Είναι μία πεποίθηση που τη συναντώ και σε συνομήλικους φίλους μου, σε ανθρώπους ανοιχτόμυαλους και καθόλου συντηρητικούς. Το καταλαβαίνω από τον τρόπο που μου μιλούν ή με ρωτούν πράγματα. Τους φαίνεται τελείως απρόσμενο (το ότι έχει κρατήσει δηλαδή ο δεσμός μας) και ίσως να θεωρούν πως δεν είναι, τελικά, μία «αληθινή-κανονική» σχέση.
Την αντιμετωπίζουν ως έναν συμβιβασμό που δέχεσαι επειδή μάλλον φοβάσαι να χωρίσεις. Εγώ πάλι την έχω ζήσει αυτή τη σχέση και σε μικροσκοπικά διαμερίσματα και από απόσταση. Οι δύο συνθήκες έχουν και τα αρνητικά και τα θετικά τους.
Σίγουρα, έχουν υπάρξει πολλές δύσκολες στιγμές που έχω αισθανθεί μοναξιά. Μεγαλώνοντας και μαθαίνοντας να είσαι καλύτερα με τον εαυτό σου, βρίσκεις τελικά τον τρόπο να το κάνεις να λειτουργεί.
Σίγουρα πάντως, είναι τελείως υποκειμενικό αν μπορείς ή όχι να αντέξεις μία σχέση από απόσταση.
Πότε προχωρήσατε στο σύμφωνο συμβίωσης;
Λίγους μήνες αφότου νομιμοποιήθηκε. Αλλά ας το πάρουμε από λίγο πιο πριν: μεγαλώνοντας ως gay σε αυτήν την κοινωνία -η οποία σου πηγαίνει κόντρα σε όλα- βιώνεις μία αντίδραση απέναντι σε οποιαδήποτε ετεροφυλοφιλική κανονικότητα.
«Εγώ δε θα παντρευτώ, αυτά είναι για τους straight». Αυτό σκέφτονται οι περισσότεροι – και εγώ έτσι σκεφτόμουν. Μάλιστα, όταν άρχισε να συζητιέται το σύμφωνο συμβίωσης έλεγα ότι ήταν κάτι το οποίο εμένα δε με αφορά, δε με ενδιαφέρει μία συμβατική σχέση που κάνουν οι straight άνθρωποι. Δεν είχα καταλάβει τα οφέλη.
Τελικά, θα θέλατε να γίνετε γονείς;
Κοίτα, δεν έχουμε βάλει και υπογραφές. (γέλια). Πάντως, δε βλέπω να είναι κάτι που μας απασχολεί ή μας αφορά.
Τι μπορεί να κάνει ένα gay ζευγάρι αν θέλει να αποκτήσει παιδί στην Ελλάδα;
Η διαδικασία υιοθεσίας στην Ελλάδα δεν είναι κάτι εύκολο, πόσο μάλλον για ένα gay ζευγάρι, αφού σε καμία περίπτωση δεν αντιμετωπίζεται από την κοινωνία αλλά και από τις υπηρεσίες του κράτους όπως ένα ζευγάρι ετεροφυλοφίλων. Τα πράγματα είναι από δύσκολα έως αδύνατα, το νομικό πλαίσιο επί της ουσίας απουσιάζει.
Στην πραγματικότητα, το σύμφωνο δεν το κάναμε με καμία ρομαντική διάθεση. Ο Έμπεν είναι από τη Νότιο Αφρική, δεν είναι Ευρωπαίος πολίτης για να έχει free pass. Ήμασταν πολύ τυχεροί που πέρασε εκείνη την εποχή το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Σε διαφορετική περίπτωση -και παρότι ήμασταν στα ντουζένια μας τότε από έρωτα- θα είχαμε χωρίσει.
Για ποιον λόγο;
Διότι ο Έμπεν απλά θα έπρεπε να φύγει από τη χώρα και θα μπορούσε να επιστρέψει σε αυτήν μόνο ύστερα από 6 μήνες. Τόσο απλό.
Coming out στον εαυτό σου πότε έκανες;
Γύρω στα 17. Το είπα σε μένα, το είπα στους φίλους μου και μετά πήρε αρκετά χρόνια για να εμπεδωθεί.
Πώς αντιμετωπίζει τη σχέση σου με τον Έμπεν η οικογένειά σου;
Οι γονείς μου επί της ουσίας δεν το γνωρίζουν. Έκανα πρώτα οut στον αδερφό μου πριν από 4 χρόνια, έκανα out στη μάνα μου πριν από 2 χρόνια, ο πατέρας μου ακόμα δεν ξέρει ότι είμαι gay.
Αντίστοιχα, η μητέρα μου δε γνωρίζει ότι έχω κάνει σύμφωνο συμβίωσης. Και αυτό επειδή στη διαδικασία του outing εκείνη επέλεξε πως δε θέλει να ξέρει περισσότερες λεπτομέρειες. Έθεσε δηλαδή κάποια όρια δικά της: «μην το πεις στον πατέρα σου», «δε φαντάζομαι να παντρευτείς και να κάνεις παιδιά» και τα λοιπά, και τα λοιπά…
Και το θέμα παιδί;
Δε μας προβλημάτισε ποτέ για να κάνουμε συζητήσεις επί των συζητήσεων, ούτε και να πάρουμε αποφάσεις με βάση αυτό. Νομίζω ότι αν το θέλαμε θα βρίσκαμε έναν τρόπο να το κάναμε – παρότι στην Ελλάδα η υιοθεσία από ομοφυλόφιλα ζευγάρια δεν υποστηρίζεται.
Στη δική μας περίπτωση, ποτέ δεν ένιωσα αυτήν την ανάγκη. Προφανώς, ο τρόπος που μεγαλώνουμε παίζει μεγάλο ρόλο σε αυτό, αφού με θυμάμαι από πολύ μικρή ηλικία να σκέφτομαι ότι δε με ενδιαφέρει αυτό το πράγμα.
Εννοείται πως μεγαλώνοντας αλλάζουν τα πράγματα: οι φίλοι σου κάνουν παιδιά, αλλάζεις παραστάσεις, συγκινείσαι, δημιουργείς εικόνες, αναρωτιέσαι πώς θα ήσουν σαν πατέρας. Στην πραγματικότητα, όμως, ποτέ δεν πέρασε από τη σφαίρα του φαντασιακού σε αυτήν της πραγματικής επιθυμίας.
Η αλήθεια είναι ότι ως gay άντρας έχω «φάει» πολύ λιγότερη κοινωνική πίεση από ότι κάποιος σε μια ετεροφυλόφιλη σχέση. Δεν ακούω από τους γονείς μου, αυτό που μπορεί να ακούς εσύ: «Πότε θα παντρευτείτε; Πότε θα μας φέρετε εγγονάκια».
Πώς είναι η καθημερινότητα για τους ανθρώπους της gay κοινότητας στην Αθήνα;
Στο day to day, η Αθήνα είναι μία πόλη που προσφέρει μία αρκετά ελεύθερη και ανοιχτή ζωή – ανάλογα με το που μένεις βέβαια. Θα χαρακτήριζα αρκετά ελεύθερη και άνετη την αθηναϊκή μου καθημερινότητα ως προς το κομμάτι της σεξουαλικότητάς μου.
Φυσικά, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως πάντα είχα τάσεις φυγής από την πόλη που μεγάλωσα (Θεσσαλονίκη) ή τον τόπο καταγωγής μου (Μήλο). Σε αυτά τα μέρη ένιωσα σε μικρή ηλικία την έντονη καταπίεση του να θέλει το σώμα μου να εξερευνήσει όσα νιώθει και παράλληλα το μυαλό σου να σε γεμίζει με χιλιάδες ενοχές. Από τη μία να ξέρεις τι θες και από την άλλη η κοινωνία να σε έχει προγραμματίσει έτσι ώστε να νιώθεις σαν ανώμαλος.
Ναι, μου αρέσει να είμαι στην Αθήνα και να κάνω ό,τι θέλω. Στη Θεσσαλονίκη που μπορώ να πέσω πάνω σε δεκάδες γνωστούς δεν είναι το ίδιο για μένα. Έτσι, έχω ρίξει μαύρη πέτρα πίσω μου.
Κλείνοντας πρέπει να ρωτήσω: ποιον θεωρείς οικογένεια σου σήμερα;
Εμένα, τον σύντροφό μου τον Έμπεν και τους κοντινούς μου φίλους – όσους ανθρώπους έχω επιλέξει δηλαδή. Προφανώς, θα είμαι πάντα κοντά στη βιολογική μου οικογένεια για οτιδήποτε χρειαστούν. Άλλωστε, έχω εκτιμήσει και συγκινηθεί πάρα πολύ με τους γονείς μου που παρότι δε γνωρίζουν όλη την αλήθεια, τα τελευταία χρόνια μου λένε πάντα πόσο πολύ με αγαπούν.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα πιο σημαντικό, αυτό που συνηθίζει πια να μου λέει στο τηλέφωνο ο πατέρας μου: «κάνε ό,τι θες για να είσαι ευτυχισμένος». Δεν ξέρω πώς το εννοεί ακριβώς αλλά κάτι εννοεί. Δημιουργεί ένα πεδίο δυνατοτήτων για μεγαλύτερη επικοινωνία, η οποία σε πάρα πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις που γνωρίζω δεν υπάρχει δυστυχώς.
Τελικά, αυτό που ρώτησες νομίζω ότι με απασχολεί πάρα πολύ. Σε μία ταινία που ετοιμάζω, όπου έχω γράψει και το σενάριο, το βασικό θέμα είναι ακριβώς αυτό: το πώς τρεις έφηβοι (ένα ετεροφυλόφιλο ζευγάρι και ένα τρανς κορίτσι) βρίσκονται με ένα μωρό στην αγκαλιά και πρέπει να τα βγάλουν πέρα.
Το concept οικογένεια δεν είναι κάτι ρομαντικό, είναι ανάγκη – μέσα από αυτή καλύπτεις μεγάλο μέρος από όσα χρειάζεσαι.
