Βίσονες, καουμπόηδες, ινδιάνικοι τάφοι: Ο Γιώργος Βουρδαμής γύρισε ένα γουέστερν στο θέατρο
Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη που σε λίγες ημέρες ετοιμάζεται να παρουσιάσει τη Νοχαβελάνδη, ένα γουέστερν δωματίου, στη σκηνή του Θεάτρου 104.
- 5 ΝΟΕ 2025
Ένας τζογαδόρος, μια κόρη γερουσιαστή, ένας τραπεζίτης από την Κίνα και μία Ελληνίδα οικονόμος μπαίνουν σε ένα ράντσο εκτροφής βισόνων στην Ντακότα. Δεν είναι ανέκδοτο. Θα μπορούσε όμως. Ίσως και να είναι.
Το θεατρικό ανέκδοτο που έγραψε ο Γιάννης Αποσκίτης και θα μας παρουσιάσει ο Γιώργος Βουρδαμής· το δικό τους ανέκδοτο για να κλάψουμε από τα γέλια με τα χάλια μας· ο δικός τους τρόπος για να μιλήσουν για «το ανικανοποίητο, την αδηφάγο μας φύση, την εμπορευματοποίηση της ζωής στον βωμό του κέρδους, για όλα αυτά που παραμένουν αναλλοίωτα είτε βρισκόμαστε σε ένα δωμάτιο στη σύγχρονη Ευρώπη, είτε στην Άγρια Δύση», αναφέρει ο Γιώργος Βουρδαμής (κεντρική φωτογραφία).
Στην πρώτη του καθαρόαιμη σκηνοθεσία στο θέατρο (τον χειμώνα του 2023, σκηνοθέτησε τους Γείτονες στο Πλαγκτόν, την πρώτη του μουσική παράσταση), ο 38χρονος ψήθηκε να κάνει ένα γουέστερν (σκηνοθετεί και παίζει): τη Νοχαβελάνδη, που κάνει πρεμιέρα στις 10 Νοεμβρίου στη σκηνή του Θεάτρου 104.
Παράλληλα, πρωταγωνιστεί στην παράσταση Η δεξιά, η αριστερά και ο κυρ-Παντελής σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, που επαναλαμβάνεται στο Μικρό Παλλάς, ενώ δουλεύει ήδη την επόμενη θεατρική του δουλειά που θα βασίζεται στα διηγήματα του Χρήστου Οικονόμου Κάτι θα γίνει, θα δεις σε συνσκηνοθεσία με τον Χρήστο Κοντογεώργη και σε μουσική του Βάιου Πράπα, με τον οποίο ξεκίνησαν μαζί την πορεία τους στο θέατρο.
Ήρθε ο Γιάννης Αποσκίτης σε σένα με το έργο; Πώς προέκυψε η Νοχαβελάνδη και κατ’ επέκταση, η συνεργασία σας;
Γνωριζόμασταν σχετικά λίγο με τον Γιάννη, αλλά νομίζω ότι και οι δύο τρέφαμε εκτίμηση ο ένας για τον άλλον, οπότε μια συνεργασία έμοιαζε εφικτή. Έψαχνα τι θα κάνω, έψαχνα κείμενο για την πρώτη μου σκηνοθεσία και έτρεχα να προλάβω ταυτόχρονα τη διορία για τις επιχορηγήσεις του ΥΠΠΟ. «Ψάχνω κείμενο”, του είπα. «Σε ψήνει να κάνουμε κάτι μαζί;». Μου έστειλε να διαβάσω ένα κείμενό του -προσχέδιο- και του απάντησα ότι «δεν είμαι εκεί» και ότι «ας το αφήσουμε σ’ αυτήν τη φάση, θα το βρούμε άλλη στιγμή».
Όμως, οι μέρες περνούσαν και εγώ δεν έβρισκα κάτι από τα διαβάσματά μου. Μια μέρα ξύπνησα με την ιδέα των καουμπόηδων, έγραψα μια παράγραφο και του την έστειλα. Μου είπε «Εδώ είμαστε. Ψήθηκα!» και κάπως έτσι, ξεκίνησε η περιπέτεια μας.
Ο Γιάννης έγραψε κάτι από την αρχή. Με πήρε τρεις μέρες μετά και μου λέει έχω τον τίτλο: Νοχαβελάνδη. Είδε έναν πρώιμο αυτοσχεδιασμό της ομάδας πολύ πριν ξεκινήσουν οι πρόβες και έγραψε σχεδόν πάνω μας το έργο. Μετά μου το έδωσε και του άλλαξα τα φώτα.
Τι είναι αυτό που σου αρέσει στη γραφή και στη θεατρική ματιά του Γιάννη;
Το ότι γράφει γρήγορα, απλά, με ειρωνεία και αυτοσαρκασμό και με αρκετά στιβαρή δραματουργία. Έχει φρεσκάδα η ματιά του. Μοιάζει να πυροβολεί στο σύμπαν. Η γραφή του μοιάζει σαν ένα παιδί, λίγο πληγωμένο, λίγο θυμωμένο που χαμογελά μπροστά στην καταστροφή.
Νοχαβελάνδη λοιπόν τι σημαίνει;
Κυριολεκτικά, είναι ένα επενδυτικό σχέδιο οικονομικής εκμετάλλευσης της σφαγής μιας φανταστικής φυλής Ινδιάνων πριν δύο αιώνες – των Νοχάβε.
Μεταφορικά, η Νοχαβελάνδη είναι ο τόπος των επιθυμιών· είναι η καταστροφή και η ελπίδα μαζί· είναι η εκδίκηση των Νοχάβε, αυτών που δεν έχουν και που ποτέ δεν είχαν, των πάντα εκμεταλλευομένων από δυνατούς, κυρίαρχους, οικονομικά ισχυρότερους και αποίκους.
Είναι επίσης η ερημιά. Ένα κομμάτι από Λας Βέγκας στη μέση της ερήμου. Η Νοχαβελάνδη είναι η ερημιά και το κενό στην ψυχή και στα σωθικά μας. Είναι το αδιέξοδο της σύγχρονης πραγματικότητας.
Ποιοι κατοικούν στην ερημιά της Νοχαβελάνδης;
Ένας τζογαδόρος, αποτυχημένος επενδυτής. Μια κόρη γερουσιαστή, πρώην πορνοσταρ για τη χαρά του φαίνεσθαι. Ένας πιστός τραπεζίτης από την Κίνα και μια Ελληνίδα οικονόμος που μιλάει με φαντάσματα.
Ετερόκλητο παρεάκι.
Ναι, αλλά παρά τις ετερόκλητες ταυτότητές τους και τα διαφορετικά τους κίνητρα, μοιάζουν με ανόητα ζωάκια κλεισμένα σε κλουβί. Μοιάζουν να είναι μέλη/μέρη μια πραγματικότητας που τους καταπίνει, ανεξάρτητα από τις προθέσεις τους.
Ποια είναι η ιστορία στην οποία συναντιούνται;
Ένα ζευγάρι αστών με υπέρογκα χρέη από τυχερά παιχνίδια και αποτυχημένες επενδύσεις του άντρα -γαμπρού ενός γερουσιαστή της Ντακότα- ζει σε ένα ράντζο εκτροφής βισόνων και διστάζει να εκποιήσει την προγονική φάρμα της γυναίκας σε μια κινεζική επενδυτική τράπεζα. Δεν θέλουν να μαθευτεί το μυστικό αυτής της γης: στα έγκατά της υπάρχει ένας μαζικός ινδιάνικος τάφος της χαμένης φυλής των Νοχάβε, που σφαγιάστηκαν από τους προγόνους τους.
Η μόνη εναλλακτική που μοιάζει δυνατή είναι να μετατραπεί όλο το ράντζο σε ένα θεματικό πάρκο: τη “Νοχαβελάνδη”, με θέμα τη γενοκτονία των Νοχάβε, αντί για μια περιοχή πετρελαϊκής εξόρυξης. Οι βίσονες σφαγιάζονται, η φάρμα μένει να μεταβιβαστεί, αλλά τα σχέδια τους καταστρέφονται, μαζί με τους ίδιους.
Θα δούμε όντως καουμπόηδες, Άγρια Δύση, Ινδιάνους, όλα όσα με έναν κλισέ τρόπο έχουμε στο μυαλό μας;
Φυσικά, αλλά ελπίζω με έναν αναπάντεχο και διαφορετικό τρόπο από ό,τι τα έχουμε στο μυαλό μας – κοινότυπα, αναμενόμενα και αυτοσαρκαστικά.
Δεδομένου ότι πρόκειται για γουέστερν, πώς αντιμετώπισες σκηνοθετικά το έργο;
Μακάρι να ήξερα. Είχα τόσο προβλήματα σε διάφορα επίπεδα που δεν είμαι σίγουρος τελικά, ποιες είναι οι βασικές μου επιλογές. Είδα πολλές ταινίες γουέστερν και διάβασα αρκετά πολύ. Ελπίζω ότι έχω συνομιλήσει με τη σημειολογία του είδους. Ερημιά, μονομαχίες, ηθικά διλήμματα και αγελαδάρηδες μέσα σε ένα σύγχρονο, παράλογο σαλόνι της Άγριας Δύσης.
Το ότι η παράσταση χαρακτηρίζεται ως γουέστερν δωματίου λειτουργεί αβανταδόρικα; Μιας και έχουμε συνηθίσει να τα βλέπουμε στο σινεμά, στην τηλεόραση, στην οθόνη τέλος πάντων και όχι στο θέατρο.
Λειτούργησε θετικά, αρχικά στο δικό μου μυαλό η ενασχόληση με ένα γουέστερν εντός θεάτρου. Σίγουρα ακούγεται γοητευτικό, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο είναι αβανταδόρικο. Μπορεί να είναι και παγίδα.
Αγαπημένο σου γουέστερν στο σινεμά;
My darling Clementine του John Ford. Παρόλο που αγαπώ τα σπαγγέτι γουέστερν για πολλούς λόγους, θεωρώ τις ταινίες του Ford πάρα πολύ ωραίες.
«…αυτός ο κόσμος χτίστηκε στο αίμα – αλλά τώρα μπορεί να αγοράσει το αίμα πίσω και να το πουλήσει ξανά…». Το quote που αναγράφεται στο σημείωμα της παράστασης είναι ατάκα από το έργο;
Είναι ατάκα του Τζον, του αποτυχημένου επενδυτή-τζογαδόρου που λέει στον επενδυτή που προσπαθεί να πείσει να του δώσει μεγάλο επενδυτικό δάνειο για τη Νοχαβελάνδη. Αυτό που λέει στο έργο ουσιαστικά είναι ότι φτάνει πια με το παρελθόν, με την κατάρα και το φορτίο όλων όσων έχουν συμβεί. Είναι καιρός πλέον και τα μεγαλύτερα εγκλήματα της ανθρωπότητας να βρεθεί τρόπος να αξιοποιηθούν οικονομικά. Ήρθε ο καιρός να κάνουμε μπίζνες με την καταστροφή.
Οι μπίζνες δηλαδή που βλέπουμε να γίνονται σήμερα, στην πραγματική ζωή.
Μα για την πραγματική ζωή θέλουμε να μιλήσουμε με τη Νοχαβελάνδη… Για το ανικανοποίητο, την αδηφάγο μας φύση, την εμπορευματοποίηση της ζωής στον βωμό του κέρδους, για όλα αυτά που παραμένουν αναλλοίωτα είτε βρισκόμαστε σε ένα δωμάτιο στη σύγχρονη Ευρώπη, είτε στην Άγρια Δύση. Για την ερημιά του σύγχρονου πολιτισμού.
Υποκείμενα εξαντλημένα σε έναν αγώνα επιδόσεων, αλληλοσπαράσσονται ενώ κυνηγούν έναν θησαυρό ανύπαρκτο.
Δουλεύοντας το έργο, κατέληξα να έχω ως βασική μου προβληματική την κενότητα. Σε έναν ταχύτατο κόσμο πληροφοριών, επιλογών και δυνατοτήτων μένουμε άδειοι, ανίκανοι να μεταβολίσουμε αυτό που μας συμβαίνει. Καλπάζουμε, μέχρι τελικής πτώσης, στο ίδιο σημείο.
***
Νοχαβελάνδη
Κείμενο: Γιάννης Αποσκίτης
Σκηνοθεσία: Γιώργος Βουρδαμής
Σκηνικά-Κοστούμια: Δάφνη Αηδόνη
Μουσική: Βασίλης Μαντζούκης
Κίνηση-Χορογραφίες: Βιτόρια Κωτσάλου
Φωτισμοί: Ελένη Χούμου
Βίντεο-Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου
Δραματουργία: Ασπασία Λυκουργιώτη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αγγελική Μπιρερή
Κομμώσεις: Θωμάς Γαλαζούλας
Video Art : Goran Gagic
Γραφιστικά: ArchLab10
Επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα
Ερμηνεύουν: Γιώργος Βουρδαμής, Βιτόρια Κωτσάλου, Ρόζα Προδρόμου, Γιώργος Φριντζήλας
ΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ Láz Las AMKE
Info: από 10/11 έως 30/12 κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00. Θέατρο 104 (Ευμολπιδών 41, Γκάζι, τηλ. 2103455020 – 695126982). Προπώληση εδώ.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.