Έρευνα εξηγεί γιατί να αποφεύγεις τις πολλές ώρες σε συνθετικό χλοοτάπητα
Έχει ένα ενδιαφέρον να παίζεις 5Χ5, αλλά δεν είναι για χόρταση. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που προκύπτουν από την πολυχρησία.
- 7 ΑΥΓ 2025
Στα καλά νέα, ο συνθετικός χλοοτάπητας που υπάρχει στα γηπεδάκια που πας και παίζεις 5Χ5 εξοικονομεί νερό, έχει χαμηλή χρήση ζιζανιοκτόνων και λιπασμάτων και η βιομηχανία του χρησιμοποιεί 20.000.000 ελαστικά, από χώρους υγειονομικής ταφής. Άρα θα έλεγε κανείς πως είναι φιλικός προς το περιβάλλον. Μειώνει επίσης, το κόστος της συντήρησης.
Στα κακά νέα, πρόκειται για σημαντική πηγή μικροπλαστικών που απελευθερώνονται στο περιβάλλον, όπως έχει αποκαλύψει μελέτη.
Συνήθως, τα πλαστικά γρασίδια κατασκευάζονται από πλαστικά υλικά (πχ πολυαιθυλένιο) που μπορεί να απελευθερώσουν μικροπλαστικά στο περιβάλλον, μέσω της φθοράς ή της έκθεσης σε καυτό ήλιο. Αυτά καταλήγουν στο έδαφος ή τα υδάτινα συστήματα και κάπως έτσι αρχίζουν τα προβλήματα.
Στα βασικά υλικά είναι μικροσκοπικά σφαιρίδια από καουτσούκ, φτιαγμένα από αλεσμένα ελαστικά. Για ένα τυπικό γήπεδο χρειάζονται 40.000 ελαστικά. Αυτά με τον ήλιο μπορεί να υπερθερμανθούν και να απελευθερώσουν πτητικές οργανικές ενώσεις ή χημικές ουσίες, γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα του αέρα σε κλειστούς ή κακώς αεριζόμενους χώρους.
Η εναλλακτική για υλικό πλήρωσης, αντί του καουτσούκ, είναι ο φελλός.
Ο συνθετικός χλοοτάπητας περιέχει υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS) που σύμφωνα με το European Environment Agency είναι γνωστές ως «παντοτινά χημικά» και επικίνδυνες για την υγεία μας (μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο ήπαρ, παθήσεις του θυρεοειδούς, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο).
Πέραν των PFAS, σε παλαιότερους συνθετικούς χλοοτάπητες και δη χαμηλότερης ποιότητας είχαν εντοπιστεί τοξικά μέταλλα, όπως ο μόλυβδος ή το κάδμιο. Η αυστηροποίηση των κανόνων ασφαλείας των Ευρωπαϊκών Κατευθυντήριων Οδηγιών τα έθεσαν εκτός.
Υπάρχουν και φθαλικές ενώσεις, κάδμιο, βενζόλιο, νικέλιο, χρώμιο και αρσενικό. Αρκετά εξ αυτών έχουν διαπιστωθεί ως καρκινογόνες ουσίες και διαταράκτες ορμονών, χωρίς όμως να έχει βρεθεί σε μελέτες, άμεση σύνδεση με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία από την καθημερινή χρήση.
Γενικά, έως τώρα υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία που συνδέουν τον συγκεκριμένο χλοοτάπητα με αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία.
Σύμφωνα τώρα, με εργασία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Υγείας Παιδιών του Icahn School of Medicine του Mount Sinai, παραμένουν ασαφείς οι επιπτώσεις του, με «σημαντικά κενά στα στοιχεία που υποστηρίζουν την ασφάλεια των προϊόντων τεχνητού χλοοτάπητα». Δεδομένων αυτών των αβεβαιοτήτων, η ερευνητική ομάδα «αποθαρρύνει έντονα» τη χρήση επιφανειών παιχνιδιού με τεχνητό χλοοτάπητα.
Ο κακός συνδυασμός συνθετικού χλοοτάπητα και ήλιου
Εργασίες έχουν προσδιορίσει τον καυτό ήλιο ως μεγάλο πρόβλημα, καθώς ο χλοοτάπητας απορροφάει τη θερμότητα, αλλά δεν τη «βγάζει», αφού δεν «αναπνέει». Έτσι, ο τάπητας γίνεται πολύ πιο ζεστός από το φυσικό γρασίδι. Για παράδειγμα, αν έχει 35 με 40 βαθμούς Κελσίου, στο γήπεδο η θερμοκρασία είναι από 50 έως 70°C και ως εκ τούτου, γίνεται εξαιρετικά δυσάρεστο στην επαφή.
Επιπροσθέτως, η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και την υπεριώδη ακτινοβολία (UV) μπορεί να προκαλέσει φθορά στα υλικά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ξεθώριασμα του χρώματος και την αποδυνάμωση των ινών, άρα είναι πιο πιθανό το σκίσιμο και οι γενικότερες φθορές. Όσο χειρότερη είναι η ποιότητα, τόσο μεγαλύτερο γίνεται το πρόβλημα, οι υψηλής ποιότητας διαθέτουν συνήθως προστασία από τις ακτίνες UV.
Ούτως ή άλλως, όμως, η έντονη θερμότητα και η UV ακτινοβολία επιταχύνουν τη διάσπαση των πλαστικών υλικών, αυξάνοντας την απελευθέρωση μικροπλαστικών στο περιβάλλον. Αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό σε περιοχές με έντονη ηλιοφάνεια, όπως η Ελλάδα.
Τελικά, εσύ τι να κάνεις;
Να παίζεις ή να μην παίζεις ποδόσφαιρο σε συνθετικό χλοοτάπητα; Η μελέτη του επιδημιολόγου του Yale, Βασίλη Βασιλείου, σχετικά με την πλήρωση του συνθετικού χλοοτάπητα (βλ. κατά κύριο λόγο, ελαστικά που έχουν υποστεί επεξεργασία) εντόπισε την παρουσία δεκάδων γνωστών καρκινογόνων, ενδοκρινών διαταράκτων (βλ. ορμονικούς), τοξικών μετάλλων και φθαλικών ενώσεων.
Πρότεινε ότι χρειάζονται αυστηρές μελέτες που να δείχνουν τον βαθμό, στον οποίο αυτές οι χημικές ουσίες βρίσκουν τον δρόμο τους προς τα σώματα των παικτών και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την υγεία τους με την πάροδο του χρόνου.
Το μήνυμα που είχε να δώσει στους γονείς, μέσω της Washington Post ήταν πως δεν θα τους συνιστούσε να αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν σε πλαστικό γρασίδι.
Προτείνεται να προτιμάμε το συνθετικό χλοοτάπητα, με πιστοποιημένη UV προστασία και αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες. Το ελαφρύ πότισμα βοηθά στη μείωση της θερμοκρασίας της επιφάνειας και δη τις ζεστές ημέρες, ενώ χρειάζεται τακτικός καθαρισμός και έλεγχος, για φθορές για τη διατήρηση της αντοχής και της ασφάλειας.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
