Ο λόγος που πονάνε τα δόντια σου αφού φας κάτι κρύο
Αυτός ο στιγμιαίος πόνος στα δόντια έχει λόγο που υπάρχει και μπορείς να τον περιορίσεις.
- 4 ΑΥΓ 2025
Είναι μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα και απολαμβάνεις την τέλεια μπάλα παγωτού για να νικήσεις τη ζέστη. Αλλά τότε -ωχ!- ένα οξύ τσίμπημα πόνου διαπερνά το στόμα σου και ένα τράνταγμα δυσφορίας σε χτυπάει.
Αν έχεις νιώσει ποτέ ανατριχίλα τρώγοντας παγωτό, πίνοντας έναν παγωμένο καφέ ή δαγκώνοντας σοκολάτα, δεν είσαι μόνος. Εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν την ευαισθησία των δοντιών και παρόλο που μπορεί να τρομάζει, οι αιτίες της είναι απλές και έχουν τις ρίζες τους στην εξέλιξή μας.
Πάμε να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει όταν τα δόντια σου αντιδρούν σε κρύα ή γλυκά τρόφιμα και τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτό.
Τα δόντια είναι σκληρά, αλλά και ευαίσθητα
Μπορεί να μοιάζουν με απλά μικρά οστά, αλλά τα δόντια σου είναι πολύ πιο σύνθετα και ευαίσθητα. Το εξωτερικό στρώμα, το σμάλτο, είναι η πιο σκληρή ουσία στο σώμα σου και προστατεύει το δόντι. Κάτω από το σμάλτο βρίσκεται η οδοντίνη, ένα πορώδες υλικό γεμάτο μικροσκοπικά σωληνάρια.
Αυτά τα κανάλια οδηγούν στον πολφό, όπου βρίσκονται τα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία του δοντιού. Όταν το σμάλτο φθείρεται ή τα ούλα υποχωρούν, η οδοντίνη αποκαλύπτεται και τότε ξεκινά η δυσφορία.
Τα κρύα ποτά και φαγητά είναι ιδιαίτερα επώδυνα, γιατί προκαλούν γρήγορες αλλαγές θερμοκρασίας. Αυτές κινούνται μέσα από τα σωληνάρια της οδοντίνης, ερεθίζοντας τα νεύρα. Το κρύο προκαλεί πιο απότομη αντίδραση από τη ζέστη, γι’ αυτό το τσίμπημα είναι τόσο έντονο.
Τα γλυκά εισχωρούν στα ανοιχτά σωληνάρια και ερεθίζουν απευθείας τα νεύρα, ενώ τα βακτήρια που τρέφονται με τη ζάχαρη παράγουν οξέα που φθείρουν ακόμη περισσότερο το σμάλτο. Όλα αυτά συνθέτουν έναν κύκλο ευαισθησίας που πυροδοτείται πολύ εύκολα.
Τα δόντια γίνονται πιο ευαίσθητα με την ηλικία
Καθώς μεγαλώνεις, η ευαισθησία αυξάνεται. Τα προστατευτικά στρώματα του σμάλτου και των ούλων φθείρονται σταδιακά. Αν βουρτσίζεις πολύ έντονα ή χρησιμοποιείς σκληρή οδοντόβουρτσα, η φθορά είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Όταν εκτίθενται οι ρίζες των δοντιών -που δεν καλύπτονται από σμάλτο αλλά από ένα λεπτό στρώμα τσιμέντου- ο πόνος γίνεται πιο έντονος.
Άλλες αιτίες είναι το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο (βρουξισμός), ή πρόσφατες οδοντιατρικές επεμβάσεις όπως σφραγίσματα ή βαθύς καθαρισμός. Οι καθημερινές σου συνήθειες, η ηλικία και η φθορά αυξάνουν την πιθανότητα να νιώσεις τσούξιμο τρώγοντας ή πίνοντας κάτι κρύο, γλυκό ή ακόμη και ξινό.
Τα δόντια δεν ήταν πάντα για μάσημα
Η ευαισθησία δεν είναι ελάττωμα. Μπορεί να είναι εξελικτικό κατάλοιπο εκατομμυρίων ετών. Έρευνες σε απολιθώματα δείχνουν ότι τα πρώτα «δόντια» εμφανίστηκαν πριν από 465 εκατομμύρια χρόνια ως μέρος του θωρακισμένου δέρματος αρχαίων ψαριών – όχι για να μασούν, αλλά για να αισθάνονται.
Αυτές οι δομές λειτουργούσαν σαν αισθητήρες πίεσης ή κίνησης. Όταν τα ψάρια απέκτησαν σαγόνια, τα δόντια μετακινήθηκαν προς τα μέσα και εξειδικεύτηκαν για μάσημα, αλλά κράτησαν την αρχική τους λειτουργία. Ακόμη και σήμερα, τα δόντια σου είναι καλωδιωμένα ώστε να αντιδρούν σε αλλαγές θερμοκρασίας, πίεσης και χημείας. Αυτό το τσίμπημα είναι μια ανάμνηση της αρχαίας τους αποστολής: να αισθάνονται το περιβάλλον.
Το τσίμπημα είναι σήμα κινδύνου
Η περιστασιακή ευαισθησία δεν είναι πάντα ανησυχητική. Αν όμως ο πόνος επιμένει ή γίνεται έντονος, μπορεί να σημαίνει κάτι σοβαρότερο: κοιλότητα, ραγισμένο δόντι ή πρόβλημα στα ούλα. Τα δόντια σου στέλνουν μηνύματα κι αν τα αγνοήσεις, δε θα σταματήσουν μέχρι να τα φροντίσεις.
Αν καταλάβεις τις αιτίες πίσω από την ευαισθησία, μπορείς να την αντιμετωπίσεις με ψυχραιμία. Μικρές αλλαγές, όπως η πιο μαλακή οδοντόβουρτσα, η αποφυγή όξινων τροφών ή η χρήση ειδικής οδοντόκρεμας, μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.
Την επόμενη φορά που θα νιώσεις αυτό το τσίμπημα, θυμήσου: είναι σημάδι ότι τα δόντια σου χρειάζονται προσοχή. Άλλωστε, δεν είναι απλά εργαλεία μάσησης. Είναι μικροί, εξελιγμένοι αισθητήρες που υπάρχουν εδώ και εκατομμύρια χρόνια.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
