Το αποτύπωμα της ανθρώπινης εξέλιξης κρύβεται στο σμάλτο των δοντιών

Η μελέτη της ανθρώπινης εξέλιξης συνεχίζει να προσφέρει νέα ευρήματα και αυτή τη φορά, στο επίκεντρο βρίσκονται τα δόντια. Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Human Evolution αναδεικνύει τον ρόλο της μικροσκοπικής διάβρωσης στο σμάλτο των δοντιών ως πιθανό εργαλείο κατανόησης των εξελικτικών σχέσεων μεταξύ εξαφανισμένων ανθρωποειδών.

Το σμάλτο, η σκληρή εξωτερική επιφάνεια των δοντιών, μπορεί να εμφανίζει ρηχές, ομοιόμορφες κοιλότητες –ένα φαινόμενο που μέχρι πρόσφατα είχε συσχετιστεί με καταστάσεις όπως ο υποσιτισμός ή η παιδική ασθένεια. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ian Towle, ερευνητή Βιολογικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Monash, τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι η συγκεκριμένη διάβρωση είναι περισσότερο εξελικτικής και γενετικής φύσης.

Οι φθορές παρατηρήθηκαν σε απολιθώματα του Paranthropus robustus από τη Νότια Αφρική και σε συγγενικά είδη Paranthropus και Australopithecus από την Ανατολική Αφρική. Οι κοιλότητες αυτές περιγράφονται ως κυκλικές, ρηχές και συμμετρικά κατανεμημένες, κάτι που καθιστά απίθανη την παθολογική τους προέλευση. Επιπλέον, η επαναλαμβανόμενη εμφάνισή τους σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και χρονολογικές περιόδους υποδηλώνει ένα σταθερό εξελικτικό χαρακτηριστικό.

Η μελέτη συνέκρινε απολιθωμένα δείγματα από την κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας –όπου έχουν βρεθεί εκπρόσωποι των γενών Paranthropus, Australopithecus και Homo –με υλικό από τη Νότια Αφρική (Drimolen, Swartkrans, Kromdraai). Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο Paranthropus (σε Ανατολή και Νότο) και ο Australopithecus της Ανατολικής Αφρικής εμφανίζουν παρόμοια μοτίβα διάβρωσης, ενώ αυτά απουσιάζουν από τον Homo και τον Australopithecus της Νότιας Αφρικής.

Οι ερευνητές αποκλείουν ως πιθανή αιτία το στρες, καθώς δεν παρατηρήθηκαν τα χαρακτηριστικά μοτίβα που συνδέονται με αυτό, όπως οι οριζόντιες ζώνες φθοράς. Αντίθετα, η παρουσία αυτών των χαρακτηριστικών υποστηρίζει την υπόθεση μιας κληρονομικής και αναπτυξιακής προέλευσης.

Η σημασία αυτών των ευρημάτων έγκειται στην πιθανή χρησιμοποίηση της συγκεκριμένης μορφής διάβρωσης ως εργαλείου ταξινόμησης και σύγκρισης μεταξύ ειδών. Αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την κατανόηση του φαινομένου, ο Towle σημειώνει ότι δεν έχει παρατηρηθεί σε κανένα σύγχρονο πρωτεύον ή σε είδη του γένους Homo, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις ατελούς αμελογένεσης.

Ο Homo floresiensis της Ινδονησίας –γνωστός και ως χόμπιτ– αποτελεί επίσης πεδίο ενδιαφέροντος, καθώς ενδέχεται να φέρει παρόμοια χαρακτηριστικά. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, ίσως χρειαστεί να αναθεωρηθεί η εξελικτική του θέση, υποδηλώνοντας στενότερη συγγένεια με παλαιότερα είδη όπως ο Australopithecus.

Τα δόντια, λοιπόν, παραμένουν ένα από τα πιο ανθεκτικά και αποκαλυπτικά στοιχεία της παλαιοανθρωπολογίας, με τη δυνατότητα να φωτίσουν πτυχές της ανθρώπινης ιστορίας που παραμένουν ακόμα άγνωστες.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ