30 χρόνια μετά, το Before Sunrise μπορεί να μοιάζει αβάσταχτο
Έναν Ιούνη πριν τριάντα χρόνια, ο Jesse και η Céline του Before Sunrise ήταν ελεύθεροι από έναν κόσμο συνεπειών, και εμείς μαζί τους.
- 21 ΙΟΥΝ 2025
Στις 16 Ιουνίου 1994, λιγότερο από έναν χρόνο πριν το Before Sunrise κυκλοφορήσει στις αίθουσες, ο Jesse θα συναντούσε τη Céline σε ένα τρένο από τη Βουδαπέστη. Εκείνος πηγαίνει στη Βιέννη με το Eurail για να προλάβει την πτήση της επιστροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκείνη επιστρέφει στο πανεπιστήμιο στο Παρίσι μετά από επίσκεψη στη γιαγιά της.
Όταν φτάνουν στη Βιέννη, ο Jesse της ζητά να αποβιβαστεί μαζί του, λέγοντας ότι σε 10 ή 20 χρόνια μπορεί να μην είναι ευτυχισμένη με τον σύντροφό της και να αναρωτιέται πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή της αν είχε επιλέξει κάποιον άλλο. Ή μπορεί κιόλας βέβαια να συνειδητοποιήσει πως ο ίδιος ο Jesse δεν είναι τόσο διαφορετικός από τους υπόλοιπους.
Χωρίς χρήματα για να πληρώσουν διανυκτέρευση, οι δυο τους αποφασίζουν να περιπλανηθούν στη Βιέννη μέχρι την πτήση του Jesse το επόμενο πρωί, και έτσι το Before Sunrise γίνεται μία ταινία για δύο εικοσάρηδες που περπατούν, απλά μιλώντας. Δεν συμβαίνει “κάτι”. Δεν υπάρχει κάποια επίλυση. Δεν υπάρχουν smartphones. Υπάρχει αιωρούμενη σεξουαλική ένταση, απόψεις από διαφορετικούς κόσμους, και αμέριστη, αποκλειστική προσοχή για τον συνομιλητή και τη συνομιλίτρια – στο 2025, η τελευταία είναι μάλλον η απόλυτη φαντασίωση.
Αυτοί οι εραστές, χωρίς τότε να γνωρίζουν ότι θα ακολουθούσαν κι άλλες συναντήσεις, παιδιά και ένα ταξίδι στην Ελλάδα – έχουν κλέψει μια μέρα για τον εαυτό τους. Μπορούν να κάνουν βόλτες στην πόλη σαν να μην τους νοιάζει τίποτα στον κόσμο. Η ανέμελη, όμως, νεότητα μετράει μόνο όταν είναι φευγαλέα και πεπερασμένη. Ο Richard Linklater το γνωρίζει αυτό και, σε κάποιο επίπεδο, το γνωρίζουν και ο Jesse και η Céline. Αυτό το ρολόι που μετράει αντίστροφα είναι που κάνει το Before Sunrise τόσο ξεχωριστό. Είναι μεταξύ άλλων μία ταινία για ένα θέμα, τον χρόνο, που οι χαρακτήρες της είναι αποφασισμένοι να αποφύγουν.
Είναι ακριβώς η θεματική που ο δημιουργός τους δεν απέφυγε ποτέ. Ο Linklater έχει την πιο προσωπική, διαχρονικά καταγεγραμμένη σχέση με το ίδιο το κόνσεπτ του περάσματός του.
Η Julie Delpy και ο Ethan Hawke με τον Richard Linklater στα γυρίσματα του Before Sunrise / Columbia Pictures/Getty Images/Ideal Image
Το Dazed and Confused, μια κωμωδία που διαδραματίζεται στη δεκαετία του ‘70, την τελευταία ημέρα του σχολείου για κάποιους συμμαθητές, έκανε πρόποση σε έναν περασμένο κόσμο εφηβικής ευφορίας. Το βραβευμένο με Όσκαρ Boyhood γυριζόταν αποσπασματικά για 12 χρόνια για να δείξει τον πρωταγωνιστή του, τον Ellar Coltrane, να μεγαλώνει κυριολεκτικά επί της οθόνης μπροστά στα μάτια μας. Το Merrily We Roll Along που γυρίζει αυτόν τον καιρό, πρόκειται να καλύψει δύο ολόκληρες δεκαετίες και δεν θα ολοκληρωθεί πριν από το 2039. Είναι λιγότερο μία ταινία, όπως έχει αναφέρει ο ίδιος, παρά ένα είδος διαρκούς χρονικού γλυπτού.
«Τα χρόνια θα τρέχουν όπως τα κουνέλια», λέει κάποια στιγμή ο Jesse, παραθέτοντας ποίηση στη Celine στο φινάλε του Before Sunrise όσο χαλαρώνουν πλάι σε ένα άγαλμα.
«Αυτό που είναι αξιοσημείωτο στην προσέγγιση του Linklater εδώ είναι η σε πραγματικό χρόνο, σε βάθος πτυχή της απεικόνισης μιας αναπτυσσόμενης σχέσης», έγραφε τότε ο Todd McCarthy για το Variety. «Αντί για επιφανειακές σύντομες σκηνές ή αποφθεγματικά μοντάζ, ο σκηνοθέτης δημιουργεί μια πλήρη αίσθηση του πώς είναι να περνάς ώρες με κάποιο άλλο άτομο». Πράγματι, ο Linklater αποδίδει τόσο ρεαλιστικά τη ζωή των δημιουργημάτων του, που πολλές φορές δεν ξέρεις αν βλέπεις ταινία ή κινούμενες polaroids από τη ζωή των χαρακτήρων.
Ο McCarthy βέβαια είχε ταυτόχρονα προβληματιστεί, όπως κάμποσοι κριτικοί της εποχής, επειδή δεν υπήρξε κάποια σύγκρουση που να χωρίζει τους δύο τους στην ταινία, κανένα εμπόδιο που έπρεπε να ξεπεραστεί πέραν της επικείμενης απόστασης, κάποια ένταση στη σχέση τους.
Castle Rock Entertainment/Getty Images/Ideal Image
Μιλώντας όμως μαζί του με αφορμή την κυκλοφορία του Everybody Wants Some!!, ο σκηνοθέτης που για ελάχιστα πράγματα ενδιαφέρεται όσο για την νηφάλια αποθέωση της στιγμής, είχε μοιραστεί τον πυρήνα που διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος της πιο αναγνωρισμένης φιλμογραφίας του – ότι «η περιγραφή οποιασδήποτε ζωής είναι ως επί το πλείστον βαρετή, χωρίς ιδιαίτερα “επεισόδια”, αλλά για το άτομο που τη ζει μπορεί να είναι δραματική, ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική». Φαντάσου τη ζωή σου πολλά χρόνια στο μέλλον, λέει ο Jesse στη Céline, προσπαθώντας να την πείσει να πάρει το ρίσκο και να τον ακολουθήσει στην πόλη μες στη νύχτα. «Σκέψου το σαν ταξίδι στο χρόνο, από το τότε στο τώρα». Οι δυο τους ήταν σε θέση να ζήσουν ολοκληρωτικά το τώρα, πεπεισμένοι για λίγο ότι ο ευτυχισμένος ονειρικός τους κόσμος δεν θα τελειώσει. Να ένα “επεισόδιο”.
Τριάντα χρόνια μετά, η ζωή για όσους είχαμε δει τότε τον έρωτά τους να σχηματίζεται, έχει συμβεί. Μπορεί η μαγευτική ελαφρότητα του Before Sunrise, η πιο γοητευτική ποιότητα της ταινίας πλέον, να είναι πια αβάσταχτη. Με κάθε δεκαετία που περνάει η ταινία γίνεται όλο και πιο μακρινή και εξωτική, προσθέτοντας νέα επίπεδα νοήματος στη δια βίου αφοσίωση του Linklater στον χρόνο.
Εδώ ο Jesse και η Céline είναι ελεύθεροι από τα πάντα – όχι μονάχα από τις εργασιακές ανησυχίες και τις οικογενειακές υποχρεώσεις, αλλά και από τη βαρύτητα του αιτίου-αιτιατού. Τον κόσμο των συνεπειών.
Θα μετείχαν βέβαια σε αυτόν καθοριστικά στα δύο επόμενα φιλμ. Η ανάμνηση εκείνης της νύχτας θα ήταν, κάποιες φορές, αβάσταχτη και για τους ίδιους.
Ο Linklater δεν έχει αποκλείσει τη συνέχεια της ιστορίας τους σε μία τέταρτη ταινία που θα τους έβρισκε στην πέμπτη δεκαετία της ζωής τους. Η παραγωγή μπορεί να γίνει άμεσα, αλλά μπορεί να μη γίνει και καθόλου.
Ο χρόνος, όπως λένε, θα δείξει.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
