Το απαγορευμένο σάλτο μορτάλε που άλλαξε για πάντα την ιστορία της γυμναστικής
Η Όλγκα Κόρμπουτ θεωρείται η γυναίκα που σύστησε την ενόργανη γυμναστική στη Δύση με τα εντυπωσιακά και παράτολμα προγράμματά της. Ένα σάλτο της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου απαγορεύτηκε για πάντα και άλλαξε την ιστορία του αθλήματος.
- 25 ΦΕΒ 2024
Απαγορευμένα τραγούδια, ποτά, τσιγάρα, βιβλία, απαγορευμένες ζώνες, ταινίες, αλλά και στίχοι. Ο,τι απαγορεύεται «θεμελιώνει» το δικό του θελκτικό και πιο σπάνια απωθητικό μύθο και αυτός είναι ένας νόμος όμοιος της βαρύτητας. Προσθέστε ελεύθερα περισσότερα απαγορευμένα, θα επισυνάψω (μαζί με τη σχετική ανάλυσή του) κι εγώ κάτι ακόμα. Απαγορευμένες ασκήσεις στην ενόργανη γυμναστική.
Φέτος, συμπληρώθηκαν 52 χρόνια από τη στιγμή που η Όλγκα Κόρμπουτ σαν άλλη Εύα πρόσφερε τους απαγορευμένους καρπούς που θέρισε με το ευλύγιστο κορμί της στα αχόρταγα μάτια χιλιάδων έκθαμβων θεατών. Πέρασε μισός αιώνας από τη μέρα που το κορίτσι από το Μινσκ περιστρεφόταν σαν λαστιχένιο μπούμερανγκ γύρω από τους ασύμμετρους ζυγούς, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου και το πρόγραμμά της παραμένει και σήμερα εντυπωσιακό! Αυτό είναι κατόρθωμα.
Είναι μια σπάνια περίπτωση που η πρόοδος και ο εκσυγχρονισμός στον αθλητισμό δεν ξεπέρασαν κάτι που συνέβη πριν από πέντε δεκαετίες, τουλάχιστον σε επίπεδο θεάματος, διότι το ασκησιολόγιό του είναι γερασμένο πια και μέρος αυτού και απαγορευμένο. Υπάρχουν λόγοι -πέρα από τα χρόνια που βαραίνουν μια άσκηση- για να θεωρηθεί γερασμένη και ο κυριότερος είναι ότι ο κώδικας των ασκήσεων ανανεώνεται κάθε τέσσερα έτη.
Δηλαδή, με απλά λόγια οι αθλητές έχουν ένα «καλάθι» ασκήσεων που έχουν προεπιλεγεί από την παγκόσμια ομοσπονδία. Από εκεί διαλέγουν όποιες επιθυμούν και συνθέτουν το πρόγραμμα που θα παρουσιάσουν στον εκάστοτε Ολυμπιακό κύκλο (η τετραετία που μεσολαβεί από διοργάνωση σε διοργάνωση). Συχνά, βλέπουμε και νέες προτάσεις.
Το σάλτο μορτάλε είχε διάρκεια τρία δευτερόλεπτα
Το “Dead loop” ή αλλιώς “Korbut Flip” που έδειξε η Όλγκα Κόρμπουτ στους ασύμμετρους ζυγούς ήταν μια νέα πρόταση που άνοιξε μια αέναη και πολυεπίπεδη συζήτηση. Κυρίως, για το γεγονός ότι απαγορεύτηκε η χρήση της άσκησης ως άκρως επικίνδυνη για τη σωματική ακεραιότητα των αθλητριών και δευτερευόντως για το αν άξιζε η Κόρμπουτ το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στο Μόναχο.
Η αθλήτρια από τη Σοβιετική Ένωση επιχείρησε ένα παράτολμο πλην όμως εντυπωσιακό ανάποδο σάλτο (από το 0:19 έως το 0:21 στο βίντεο). Ήταν το πρώτο ανάποδο σάλτο στην ιστορία του αθλήματος. Η Κόρμπουτ πάτησε στον ψηλό ζυγό με το πρόσωπό της στραμμένο στη χαμηλή μπάρα, σηκώθηκε όρθια και τινάχτηκε προς τα πίσω! Δηλαδή, επιχείρησε το σάλτο και έπιασε και αμέσως μετά πάλι τον ψηλό ζυγό. Η άσκηση ονομάστηκε “Korbut Flip” και η αθλήτρια τη χαρακτήρισε πανεύκολη!
Οι “discourage” ασκήσεις είναι το πορτοκαλί φανάρι
Μετά το αδιανόητο “Korbut Flip” συνέχισε να τινάζεται πάνω στους ασύμμετρους ζυγούς με δαιμονιώδη ταχύτητα, σε τέτοιο βαθμό που νόμιζες ότι παρακολουθείς μια παράσταση στο fast forward. Εκτελούσε τη μία άσκηση μετά την άλλη με παροιμιώδη άνεση προκαλώντας ντελίριο στους θεατές και τρικυμία εν κρανίω στους κριτές που βρέθηκαν αντιμέτωποι και με σοβαρά ηθικά διλήμματα.
Έπρεπε να ενθαρρύνουν με το πρώτο δεκάρι στην ιστορία της γυμναστικής τόσο επικίνδυνες ασκήσεις; Αυτό είναι το σωστό ρήμα, όταν μιλάμε για την ενόργανη γυμναστική, το «ενθαρρύνω». Στον κώδικα ασκήσεων που αναφέραμε νωρίτερα υπάρχουν και οι επονομαζόμενες “discourage”, δηλαδή οι ασκήσεις που δεν προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο βαθμολογικά, προκειμένου να περιοριστεί η χρήση τους. Αυτές κινούνται στο όριο του επικίνδυνου, ενίοτε και του αδιάφορου από αγωνιστικής άποψης, δηλαδή δεν προσφέρουν κάτι στην εξέλιξη του αθλήματος.
Η Όλγκα Κόρμπουτ, όχι μόνο δε βαθμολογήθηκε με το πρώτο δεκάρι στην ιστορία του αθλήματος, αλλά έμεινε στη δεύτερη θέση μέσα σε κύμα αποδοκιμασιών προς τους κριτές.
Θεωρείται μέχρι και σήμερα η γυναίκα, η οποία σύστησε την ενόργανη γυμναστική στη Δύση, αλλά αυτό το πανέμορφο πρόγραμμα που χάρισε στο άθλημα βαθμολογήθηκε με 9,8 και τής έδωσε το αργυρό Ολυμπιακό μετάλλιο, πίσω από την πράγματι πολύ καλή Ανατολικογερμανίδα Καρίν Γιανζ (9,9 β.), που όμως δεν ήταν καλύτερη της Κόρμπουτ.
Το “Korbut Flip” άνοιξε το δρόμο στα δεκάρια
Το “Korbut Flip” απαγορεύτηκε διά ροπάλου μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου, όταν η παγκόσμια ομοσπονδία μαζί με τους κριτές αποφάσισε το νέο ασκησιολόγιο και έβγαλε «κηδειόχαρτο» για το ανάποδο σάλτο της Λευκορωσίδας. Ωστόσο, τότε η γυμναστική έβαλε τα θεμέλια για να γίνει ένα από τα πρώτα τη τάξει αθλήματα των Ολυμπιακών Αγώνων. Η ιστορία της Κόρμπουτ ήταν το “κλειδί”.
Κατά πολλούς, εκείνος ο περιορισμός που επιβλήθηκε -αρχικά δια της βαθμολογίας- στην Κόρμπουτ «οδήγησε» στο δεκάρι της Νάντια Κομανέτσι τέσσερα χρόνια αργότερα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ. Αυτό ήταν το πρώτο δεκάρι στην ιστορία της ενόργανης γυμναστικής.
Το πρόγραμμα της Ρουμάνας στους ασύμμετρους ζυγούς, σήμερα θεωρείται ξεπερασμένο, αργό και το δοκιμάζουν με άνεση ακόμη και νεάνιδες στην προπόνησή τους. Δεν μπορεί να σταθεί δίπλα σε ένα «φρέσκο» και σαφώς δεν εντυπωσιάζει όπως αυτό της Κόρμπουτ. Μετά το Μόντρεαλ και την Κομανέτσι η ιστορία με τα δεκάρια άλλαξε. Οι αθλητές έφταναν στον τέλειο βαθμό με μεγαλύτερη άνεση.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας δόθηκαν συνολικά 11 δεκάρια και τέσσερα χρόνια μετά ο πίνακας έγραψε 43 φορές το ολοστρόγγυλο 10, στο Λος Άντζελες. Βέβαια, αμφότερες οι δύο διοργανώσεις είχαν ανάγκη τη μεγάλη διαφήμιση, λόγω του ψυχροπολεμικού μποϊκοτάζ και τα δεκάρια πρόσθεταν στο γόητρο των Αγώνων.
Το δράμα της Μούχινα με τις παράτολμες ασκήσεις
Παρά την απαγόρευση του “Korbut Flip”, το σάλτο εμφανίστηκε τροποποιημένο από άλλες αθλήτριες και πάλι στις διεθνείς διοργανώσεις. Το 1977 το παρουσίασε η Γελένα Μούχινα επιχειρώντας την εκτίναξή της προς τα πίσω με περιστροφή 360 μοιρών γύρω από τον άξονά της, δηλαδή έκανε ένα full twist πριν ξαναπιάσει τον ψηλό ζυγό.
Η Μούχινα ως αθλήτρια πιέστηκε πολύ από τον προπονητή της Μίχαιλ Κλιμένκα που τής ζητούσε να εντάξει υψηλού βαθμού δυσκολίας ασκήσεις στα προγράμματά της. Κάποιες από αυτές είχαν εκτελεστεί -μέχρι τότε- μόνο από άντρες. Οι Σοβιετικοί ήθελαν να κάμψουν την κυριαρχία της Κομανέτσι και πόνταραν στη Μούχινα.
Το 1979 η αθλήτρια έσπασε το πόδι της στην προπόνηση. Πριν αποθεραπευτεί πλήρως, άρχισε τις εντατικές προπονήσεις. Στις 3 Ιουλίου του 1980, 16 ημέρες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας, η Γελένα Μούχινα έσπασε τη σπονδυλική στήλη της, επίσης στην προπόνηση. Έμεινε τετραπληγική και πέθανε σε ηλικία 47 ετών.
«Θέλουμε να αποφύγουμε να μείνει κάποιος αθλητής παράλυτος»
«Το πρόβλημα με αυτές τις ριψοκίνδυνες ασκήσεις είναι ότι για να παρουσιαστούν άρτια στους αγώνες, πραγματοποιούνται 200 φορές στην προπόνηση και οι πιθανότητες να τραυματιστούν οι αθλήτριες και οι αθλητές είναι μεγάλες. Γι’ αυτό όταν αποφασίζουμε την απαγόρευση μια άσκησης το πρώτο κριτήριο είναι η υγεία και η σωματική ακεραιότητα των αθλητών. Κάθε τέσσερα χρόνια αποφασίζεται ποιος θα είναι ο νέος κώδικας των ασκήσεων. Φυσικά, θέλουμε να αποφύγουμε να μείνει κάποιος αθλητής παράλυτος.
Επίσης, όταν θέλουμε να περιορίσουμε τη χρήση κάποιων ασκήσεων τους δίνουμε λίγους βαθμούς, ώστε να τις αποφεύγουν οι αθλητές, επειδή δεν θα τούς προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο στη συνολική βαθμολογία τους. Είναι μια σειρά αποφάσεων, στις οποίες συμμετέχουν τόσο οι κριτές, όσο και η ιατρική επιτροπή», τόνισε ο διεθνής και υψηλού κύρους κριτής, Νίκος Προβιάς, ο οποίος πρόσθεσε: «Επίσης, όταν λαμβάνουμε σχετικές αποφάσεις για τους κανονισμούς, εκτός από την υγεία των αθλητών συνυπολογίζουμε μια ακόμη παράμετρο. Δεν θέλουμε να αυξάνεται ο βαθμός δυσκολίας σε βάρος της εκτέλεσης. Πάρα πολλές ασκήσεις έχουν απαγορευτεί στην ιστορία της γυμναστικής, για να μην τραυματιστούν οι αθλητές στον αυχένα, στο κεφάλι τους».
Τα όργανα της γυμναστικής έχουν αλλάξει και είναι ασφαλέστερα
Υπάρχει μια όχι και τόσο ασήμαντη λεπτομέρεια που χαλάει μια τόσο δυναμική ιστορία με απαγορευμένους καρπούς και ασκήσεις, που κόβει πόντους από το εντυπωσιακό και παράτολμο σάλτο (για κάποιους μορτάλε) της Κόρμπουτ, αλλά και από την ταχύτητά της πάνω στους ζυγούς. Αυτή είναι η αλλαγή στα όργανα της γυμναστικής.
Ένα πρόγραμμα σαν αυτό που παρουσίασε η Κόρμπουτ δεν μπορεί να επαναληφθεί στο σύνολό του! Όχι, μόνο το “Korbut Flip”. Παρατηρήστε πώς ακουμπάει την κοιλιά της στον ένα ζυγό ενώ κρατιέται από τον άλλο. Αυτό σήμερα δεν μπορεί να γίνει από μια αθλήτρια ύψους 1,52 μ., όπως ήταν η Λευκορωσίδα.
«Δεν μπορεί να γίνει επειδή -τώρα- οι αθλήτριες αγωνίζονται σε ένα διαφορετικό όργανο. Η Κόρμπουτ έπιανε την πάνω μπάρα και ακουμπούσε με την κοιλιά της την κάτω. Τώρα, η απόσταση της μιας μπάρας με την άλλη είναι ένα ανθρώπινο σώμα. Δηλαδή, περίπου 1 μέτρο και 70 εκατοστά. Ως εκ τούτου, οι ασκήσεις που εκτέλεσε η Κόρμπουτ τότε, δεν μπορούν να γίνουν σήμερα. Όσα έκανε ήταν πρωτοποριακά για την εποχή της, εννοείται. Ήταν αυτή που ανέδειξε την ενόργανη γυμναστική.
Αλλά, τώρα το άθλημα βρίσκεται έτη φωτός μπροστά συγκριτικά με εκείνη την εποχή. Έχουν αλλάξει πολλά. Έχει αλλάξει το υλικό των οργάνων. Είναι πιο ελαστικό. Το στρώμα προσγείωσης είναι πλέον 20 εκατοστά, από 10 που ήταν στο παρελθόν. Το έδαφος -πλέον- έχει ελατήρια. Είναι άλλοι οι κραδασμοί. Τα όργανα εξελίχθηκαν και βελτιώθηκαν οι κωδικοί ασφαλείας τους. Ο όγκος της προπόνησης είναι διαφορετικός. Οι αθλητές κάνουν πιο ποιοτική και ασφαλέστερη προπόνηση», επεσήμανε ο κ. Προβιάς.
