Αιθέρια γυναίκα, μοιραία κωμικός: Η Monica Vitti πέρασε στην αιωνιότητα

Τα τελευταία 20 χρόνια έπασχε από Αλτσχάιμερ και ζούσε απομονωμένη στη Ρώμη, μακριά από οποιαδήποτε δημοσιότητα. Στο πλευρό της, μέχρι το τέλος ήταν ο επί 27 χρόνια σύζυγός της, Roberto Russo. «Αντίο Monica Vitti, αντίο στη βασίλισσα το ιταλικού σινεμά. Η σημερινή είναι μία ημέρα μεγάλης θλίψης, μία μεγάλη καλλιτέχνις και μία μεγάλη Ιταλίδα χάθηκε», ανέφερε ο υπουργός Πολιτισμού της χώρας, Dario Franceschini.

Η Monica Vitti ήταν μία ηθοποιός με εκτόπισμα, ευφυΐα και εξαιρετικό ταλέντο. «Kατάφερνε να είναι συγχρόνως θελκτική, πνευματώδης, αινιγματική, λαϊκή και πανέξυπνη», σύμφωνα με τα ιταλικά ΜΜΕ. Μας χάρισε μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες του ευρωπαϊκού σινεμά, σε σκηνοθεσία του Michelangelo Antonioni.

Ήταν εκείνος που την ανακάλυψε, της έδωσε χώρο για να ξεδιπλωθεί υποκριτικά από το είδος του δράματος μέχρι εκείνο της κωμωδίας και εκείνη άδραξε την ευκαιρία. Αποθεώθηκε για τις ξεκαρδιστικές της ερμηνείες σε κωμικές ταινίες, χωρίς να φοβάται να τσαλακώσει την εικόνα του αψεγάδιαστου προσώπου της.

Ο Antonioni την ερωτεύτηκε βαθιά. Όπως την ερωτεύτηκαν και γενιές Ιταλών που μεγάλωσαν με τις ταινίες της. Ολόκληρος ο πλανήτης υποκλίθηκε στα 70s στη μοναδική της ομορφιά, το πλατύ χαμόγελο και τα μεγάλα μελαγχολικά της μάτια. Ναι, υπήρξε sex symbol αλλά όχι, σαν όλα τα άλλα. Ο αισθησιασμός που εξέπεμπε δεν είχε σαρκικότητα, αλλά κάτι το αιθέριο, το άπιαστο. 

Η Monica Vitti εντός και εκτός οθόνης

Η Maria Luisa Ceciarelli, όπως ήταν το πραγματικό όνομα της Monica Vitti, γεννήθηκε το 1931 στη Ρώμη. Από 14 ετών ήθελε να γίνει ηθοποιός και κυνήγησε το όνειρό της με πάθος, παρά τη δυσαρέσκεια των γονιών της -μεγάλωσε σε ένα αυστηρό οικογενειακό περιβάλλον-, που πίστευαν ότι η υποκριτική θα της διέφθειρε την ψυχή.  

Σπούδασε στην Εθνική Δραματική Σχολή της Ρώμης, όπου και αποφοίτησε το 1953. Εργάστηκε αρχικά στο θέατρο, δοκιμάστηκε σε μικρούς ρόλους στην τηλεόραση και το 1958 ήρθε ο πρώτος της σημαντικός ρόλος στο Le Dritte του Mario Amendola. Στα τέλη των 50s, συνάντησε τον Antonioni και έγινε η καλλιτεχνική μούσα και σύντροφός του. Η πιο εμβληματική τους στιγμή ήταν στην κλασική τριλογία του σκηνοθέτη: Περιπέτεια, Νύχτα, Έκλειψη, αλλά και στην Κόκκινη Έρημο, στην οποία είπε με τη χαρακτηριστική βραχνή φωνή της την ατάκα που έμεινε στην ιστορία «με πονάνε τα μαλλιά μου».

Η Monica Vitti κατάφερνε να βυθίζεται με αριστοτεχνικό τρόπο στη μελαγχολία και την υπαρξιακή αναζήτηση, τους δύο χαρακτηριστικούς πυλώνες της φιλμογραφίας του Ιταλού δημιουργού. 

«Παρά τα όσα λέει ο κόσμος για τους μεγάλους μου ρόλους, δεν είμαι μια βαρετή, μονότονη γυναίκα που αναζητά συνεχώς την ταυτότητά της», είχε δηλώσει η ίδια για τη δημόσια περσόνα της.

Ο Antonioni, που θεωρούσε τον ψηλό λαιμό της το πιο ελκυστικό σημείο πάνω της, τη ζήτησε σε γάμο το 1968 – δεν παντρεύτηκαν ποτέ. «Με αιφνιδίασε! Σκεφθείτε ότι συμβιώνουμε έντεκα χρόνια και ποτέ δεν ετέθη ζήτημα γάμου», είχε δηλώσει η ίδια. Χρόνια αργότερα, αποκάλυψε ότι ο Antonioni ήταν αυτός που έβαλε τέλος στη σχέση τους. 

Η Monica Vitti έκανε έναν γάμο. Το 1995, παντρεύτηκε τον Roberto Russo, μετά από 27 χρόνια σχέσης. Στο ενδιάμεσο είχε μια σύντομη σχέση με τον διευθυντή φωτογραφίας και σκηνοθέτη, Carlo di Palma. 

Μέχρι και το τέλος της καριέρας της, στις αρχές των 90s, συνεργάστηκε με ηθοποιούς, όπως οι Marcello Mastroianni, Alain Delon, Richard Harris, Terence Stamp και Dirk Bogarde, ενώ πρωταγωνίστησε σε ταινίες των Luis Buñuel (Το Φάντασμα της Ελευθερίας), Dino Risi (That’s How We Women Are), Mario Monicelli (The Girl with the Pistol). Ο τελευταίος την είχε χαρακτηρίσει «μοιραία κωμικό», λόγω της άνεσής της να συνδυάζει την απαράμιλλη ομορφιά με κωμικές ερμηνείες κάτι που ελάχιστες ηθοποιοί, που θεωρούνταν σύμβολα σου σεξ μπόρεσα να καταφέρουν. Δεν είναι τυχαίο ότι την αποκαλούσαν βασίλισσα της ιταλικής κωμωδίας. Άφησε το σημάδι της ανεξίτηλο.

Ερμήνευσε συνολικά πάνω από 50 χαρακτήρες στον κινηματογράφο, έλαβε πολλά βραβεία, μεταξύ αυτών 9 David di Donatello Awards της Ιταλικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, 11 ιταλικές Χρυσές Σφαίρες, μία Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Ηθοποιού στην Berlinale για το Flirt και τον Τιμητικό Χρυσό Λέοντα για την προσφορά της στον κινηματογράφο.

Η τελευταία της κινηματογραφική δουλειά ήταν το Secret Scandal, η πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε. Το 1992 έπαιξε για τελευταία φορά, στην τηλεόραση, στην τηλεταινία Ma tu mi Vuoi bene?. Το 2002 έκανε την τελευταία δημόσια εμφάνισή της στην πρεμιέρα του θεατρικού μιούζικαλ Notre-Dame de Paris, στο Παρίσι. Τα πρώτα σημάδια του Αλτσχάιμερ είχαν κάνει την εμφάνισή τους.

Πριν η νόσος προχωρήσει και σταματήσει να θυμάται, έγραφε στο βιβλίο της: «Σήμερα, δεν γράφω για να θυμηθώ, αλλά για να επανεφεύρω τα πάντα, για να σβήσω και να ανασκευάσω πρόσωπα και γεγονότα που γυρνούν γύρω μου και γελούν με μένα, αλλά όχι για μένα».