Φέτος ίσως και να μην είναι η χρονιά των ριάλιτι

Tον χειμώνα που ήρθε κανονικό δεν τον λες. Η τηλεοπτική χρονιά όμως ήταν όντως αφιερωμένη στα ριάλιτι. Πρώτα το Big Brother, μετά το Bachelor και στο τέλος το GNTM. Και μετά, πριν καλά-καλά μας αφήσει ο χρόνος, ήρθε το Survivor και λίγες εβδομάδες μετά το MasterChef με τελευταία τη Φάρμα. Όσο τα κανάλια έδιναν ριάλιτι τόσο φαινόταν ότι το τηλεοπτικό κοινό ζητούσε και άλλο. Το μόνο που έσπαγε λίγο τη μονοτονία ήταν οι Άγριες Μέλισσες.

Αν κάποιος σας πει ποτέ ότι η ανθρώπινη ψυχοσύνθεση είναι κάτι απλό, μπορείτε να του απαντήσετε το εξής απλό. Μία φορά και έναν καιρό, υπήρχε μία κοινωνία που λόγω πανδημίας αναγκαζόταν να είναι κλεισμένη μέσα στο σπίτι της. Αυτό που επέλεγε να παρακολουθήσει ήταν παρέες ανθρώπων επίσης κλεισμένες σε σπίτια (ή ζούγκλες) για ελαφρώς διαφορετικούς λόγους. Δεν ήταν πανδημία του αναπνευστικού ήταν το όνειρο να γίνουν διάσημοι.

Δεν αρκούν βέβαια τα υψηλά νούμερα τηλεθέασης στο prime-time. Τα ριάλιτι γίνονταν η βάση μίας ολόκληρης πυραμίδας που τάιζε την τηλεόραση με θέματα αλλά και τα τόσο απαραίτητα πια νέα πρόσωπα. Και όλος αυτός ο κύκλος φαινόταν να δουλεύει. Σε τέτοιο σημείο που το τελευταίο ριάλιτι μας άφησε τον Ιούλιο και το πρώτο της νέας σεζόν ήρθε νωρίς-νωρίς με τις πρώτες δροσιές. Όλοι προετοιμαζόμασταν για ένα repeat της προηγούμενης σεζόν. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Τα πρώτα στοιχεία της νέας σεζόν

Τα πρώτα στοιχεία της τηλεθέασης δείχνουν ότι υπάρχει μάλλον μία ανατροπή. Το Big Brother ξεκίνησε μουδιασμένα και κάθε μέρα που περνάει φαίνεται να πηγαίνει όλο και χειρότερα. Ενδεικτικά, τη Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου έκανε 13,3% και την Τρίτη 15 Σεπτεμβρίου 11,4% σε δυναμικό και 12,7% στο γενικό. Τα νούμερα παραμένουν μεν διψήφια αλλά κινούνται χαμηλά χωρίς μάλιστα να υπάρχει ουσιαστικός ανταγωνισμός.

Tα δύο ριάλιτι μαγειρικής (Top Chef και Game of Chefs) βρίσκονται σε μονοψήφια νούμερα. Το πρώτο, τη Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου, έκανε 4,9% και το δεύτερο 5,1%. Ανάλογα κινήθηκαν και την επόμενη μέρα με 4,9% και 6,2%. Το Bachelor έφτασε το 16,2% την Παρασκευή που είναι αξιοπρεπέστατο αλλά όχι εντυπωσιακό, ενώ το βαρύ χαρτί GNTM κάνει ένα καλό αλλά συγκρατημένο 20,7% στο δυναμικό και 13.7% στο σύνολο (παραδοσιακά τα πηγαίνει καλύτερα σε νεαρότερες ηλικίες).

Σημαίνει αυτό ότι ο κόσμος δεν βλέπει πια τηλεόραση; Αν κοιτάξουμε τα νούμερα της τηλεθέασης λίγο πιο αναλυτικά θα δούμε ότι υπάρχει μία σαφής μετατόπιση. Πολλές σειρές πηγαίνουν από πολύ καλά μέχρι εξαιρετικά με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Σασμό που την Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου έκανε στο δυναμικό 25,3%. Υπολογίστε σε όλα αυτά ότι το μεγάλο όνομα της μυθοπλασίες, οι Άγριες Μέλισσες, δεν έχουν καν ξεκινήσει.

Τι διαφοροποιήθηκε και βαρεθήκαμε τα ριάλιτι;

Αρχικά, πρέπει να τονιστεί ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να κάνει κανείς οποιαδήποτε ανάλυση που να πατάει σε στέρεες βάσεις. Είναι ακόμα Σεπτέμβριος, η γκάμα του φετινού τηλεοπτικού προγράμματος δεν είναι ολοκληρωμένη και ομολογουμένως τα ριάλιτι έχουν ως συστατικά στοιχεία χαρακτηριστικά που επιτρέπουν ανατροπές και επαναπροσέλκυση του ενδιαφέροντος του κοινού. Ένας καλός τσακωμός μπορεί να λειτουργήσει ως άλλος Solskjær στη Βαρκελώνη.

Ακόμα και έτσι, τα μέχρι στιγμής δεδομένα αδιαμφισβήτητα δημιουργούν μία τάση υπέρ της μυθοπλασίας. Οι λόγοι που συμβαίνει αυτό είναι πολλοί. Ο κορεσμός είναι το σίγουρο. Από ένα σημείο και μετά η τηλεόραση παρήγαγε περισσότερα ριάλιτι απ’όσα μπορούσε να καταναλώσει το κοινό της. Σε σημείο να απορείς πραγματικά πού βρίσκονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι που θέλουν να συμμετάσχουν σε αυτά. Δεν είναι όμως μόνο αυτό.

Προφανώς η ψυχολογική επιβάρυνση από την καραντίνα είναι τέτοια που τα ριάλιτι παβλοφικώ τω τρόπω συνδέθηκαν αντανακλαστικά με τον περσινό χειμώνα. Σκεφτείτε οτιδήποτε είχατε εντάξει στη ρουτίνα σας πέρσι και αναλογιστείτε τα συναισθήματα που έχετε τώρα γι’αυτά. Η ελληνική κοινωνία δείχνει σαν να θέλει να αφήσει πίσω της τον περσινό χειμώνα και όσα της τον θυμίζουν. Εξάλλου, η μετάβαση στην κανονικότητα ήταν τόσο απότομη που γέρασαν μαζί της εξίσου απότομα όσα συνέβαιναν πριν τον Μάιο.

Τι σημαίνει αυτό;

Τίποτα και ταυτόχρονα πάρα πολλά. Ο τρόπος που βλέπουμε τα ριάλιτι ως μπαμπούλα/χρυσωρυχείο τους έχει δώσει μία αυτονομία. Σαν να λειτουργούν ανεξάρτητα από το περιβάλλον γύρω τους. Θα είναι εκεί, ίσως θα ντρεπόμαστε λίγο γι’αυτά αλλά θα είναι ένα σίγουρο χαρτί τηλεθέασης. Στην τελική όμως είναι τελικά show όπως όλα τα υπόλοιπα.

Το πιθανότερο είναι ότι από ένα σημείο και μετά -ακολουθώντας τον κανόνα της Αμερικής- θα αρχίσουν να αφορούν πιο συγκεκριμένα αλλά devoted κοινά και πάντως δεν θα πιάνουν 50% και 60%. Η περσινή χρονιά ήταν μάλλον μεταβατική. Η φετινή μάλλον θα είναι η πρώτη μίας νέας τηλεοπτική νόρμας. Με αυτή την έννοια, ίσως τελικά να μην πηγαίνουν τόσο κακά τα ίδια τα ριάλιτι. Απλώς φαίνεται να άλλαξε απότομα ο κόσμος γύρω τους.