Ο Βρεττός είναι το πιο ζωντανό μνημείο του ποτού στην Αθήνα

Θα την ήθελα για δική μου εισαγωγή την παραπάνω, με πρόλαβε όμως ο Philip Kerr. Ο πρόωρα χαμένος διάσημος συγγραφέας που ανέδειξε το ιστορικό νουάρ μυθιστόρημα, έστειλε στο ‘Φοβού τους Δαναούς’ τον αγαπημένο του ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ στην Αθήνα του 1957 για να εξερευνήσει ένα ναυάγιο και απαθανάτισε το παλαιότερο αποστακτήριο της Ελλάδας στις σελίδες του.

O Βρεττός μετράει 110 χρόνια ζωής πλέον, είναι το παλαιότερο αποστακτήριο στη χώρα και ένα από τα παλαιότερα – το δεύτερο παλαιότερο σύμφωνα με την κοινή άποψη – σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και αν δεν έχει μείνει στα ίδια χέρια όλα αυτά τα χρόνια, οι συνταγές του είναι απαράλλακτες.

Τις είχε φέρει ο Μιχαήλ Βρεττός – που τιμάται σήμερα στο μαγαζί με ένα πορτραίτο σε χαρακτηριστική θέση – από τη Μικρά Ασία απ’ όπου καταγόταν. Στην Καταστροφή είχε βοηθήσει κιόλας, φιλοξενώντας πρόσφυγες στον πάνω όροφο.

Είχε αρχίσει με λικέρ μέντας, πουλούσε αρχικά σε συστημένους πελάτες και, όταν η ζήτηση πια ξεπέρασε τις προσδοκίες του, αναγκάστηκε να μεταφέρει το αποστακτήριό του στην Καλλιθέα. Όταν, μετά από περίπου 60 χρόνια, αποφάσισε να δώσει αλλού τη σκυτάλη, επέλεξε υπαλλήλους του. Πλέον λόγω νόμου που απαγορεύει την απόσταξη αλκοόλ στο κέντρο της Αθήνας, ο Βρεττός φτιάχνει τα ποτά του σε προάστιο της Αθήνας, με το brandy και το ούζο συγκεκριμένα να παράγονται σε συνεργαζόμενο αποστακτήριο της Άρτας.

«Ο κατάλογος έχει πλέον, ακόμα και για κάποιον αναποφάσιστο, περίπου 1000 επιλογές», τόνισε ο Χρήστος που μας υποδέχτηκε στο μαγαζί. Ακριβώς επειδή είμαι κι εγώ τέτοια, αναποφάσιστη και κουρασμένη με την ίδια την αναποφασιστικότητα, έχω εκπαιδεύσει τον εαυτό μου να κινείται σε συγκεκριμένα αλκοολούχα μονοπάτια ακόμα κι όταν νιώθω πιο περιπετειώδης. Ο Χρήστος όμως μου σέρβιρε λικέρ με γεύση καφέ και μετάνιωσα για όλες τις φορές που έχω αντισταθεί στις δοκιμές.

«Φτιάχνουμε brandy 5 και 7 ετών, ούζο μονής, διπλής, τριπλής, τετραπλής και πενταπλής απόσταξης, και τα λικέρ μας πλέον είναι πάνω από 40 σε μεγέθη από 200 έως 700 ml». Από τα λικέρ τους, πέρα από του καφέ που θα το πρότεινα για όλες τις ώρες της ημέρας, ξεχωρίζει τον ανανά, το πορτοκάλι και το ροδάκινο γιατί έχουν μέσα τους πραγματικό χυμό. Όλα τα άλλα είναι σιροπιαστά και πολύ γλυκά. «Αυτά είναι ιδιαίτερα, και στην υφή και στην απόδοση», εξηγεί.

Η πικρομάντολα, το Parfait d’ Amour βανίλιας και το λιμοντσέλο είναι επίσης δημοφιλείς επιλογές, με το τελευταίο να κερδίζει και τους πιο διστακτικούς Ιταλούς. «Η πλάκα είναι ότι έχουμε πολλούς Ιταλούς που παίρνουν από εμάς λιμοντσέλο. Στην αρχή λένε ‘όχι, είμαστε από την Ιταλία’, αλλά όταν τους λέμε ότι το φτιάχνουμε λίγο διαφορετικό και το δοκιμάζουν, όντως τους αρέσει πολύ και το αγοράζουν». Ακόμα και τα πιο γνωστά κοκτέιλ, ο Βρεττός τα κάνει αυστηρά με δικά του υλικά.

Η οικογένεια Παπαδονικολάκη, οι τρίτοι σε σειρά ιδιοκτήτες του Βρεττού, ως λάτρεις του κρασιού έχουν προσθέσει και 150 ετικέτες κρασί. Ο Χρήστος που εργάζεται στο μαγαζί τα τελευταία τρία χρόνια, εμπνεύστηκε από αυτήν την κίνηση και έγινε σομελιέ. «Ήρθα, έμαθα πολλά – οι ιδιοκτήτες έδειξαν υπομονή αλλά όντως μάθαινα γρήγορα – και στην πορεία επειδή ήθελα να βοηθήσω στο κομμάτι των κρασιών, και για τον εαυτό μου και για τους πελάτες, αποφάσισα να κάνω κάποια μαθήματα. Τελικά πήρα πρώτο, δεύτερο και τρίτο πτυχίο. Δεν ήξερα πόσο μου άρεσε, εδώ το ανακάλυψα. Όλα τα παιδιά που δουλεύουμε εδώ είμαστε εξειδικευμένοι σε αυτά που προσφέρουμε».

Πιστοί στο αμερικανικό ρητό που λέει πως «αν κάτι δεν έχει σπάσει, μην το μαστορεύεις», το κρασί ήταν η μοναδική προσθήκη που έκαναν οι τελευταίοι ιδιοκτήτες. Το κρασί και κάποιες έξτρα λάμπες στον πασίγνωστο τοίχο του μαγαζιού. Το Instagram λατρεύει τον Βρεττό και τα χρωματιστά του μπουκάλια. «Ο πολύχρωμος τοίχος έχει τα 40 λικέρ που φτιάχνουμε και διαμορφώθηκε έτσι μεταξύ των δεκαετιών ‘50 και ‘60. Είχε έρθει τότε ένας Ιταλός αρχιτέκτονας, είχε την ιδέα και από τότε είναι έτσι». Και όταν κάποια λάμπα σπάσει; «Σκάλες και επιθυμία!», απαντά γελώντας.

Πρόσφατα αιφνιδιάστηκε και από έναν άνδρα που του ορκιζόταν ότι είναι γνωστός ζωγράφος και του ζητούσε να τραβήξει μια φωτογραφία όσο δούλευε. Δεν είχε λόγο να μην τον πιστέψει και τον άφησε. Ο άνδρας ήταν ο καταξιωμένος Βρετανός ζωγράφος, Aldo Balding. Τα έργα του είναι ρομαντικά, κινηματογραφικά, πάντοτε στιγμές της καθημερινότητας κάποιου αληθινού προσώπου που βρίσκει όπως τον Χρήστο, και φιλοξενούνται σε γκαλερί της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Αμερικής και της Νότιας Αφρικής.

Οι πωλήσεις του μαγαζιού πάντως δεν επηρεάζουν ποτέ τον πιο Instagrammable τοίχο της Αθήνας. Δοκιμάζεις δωρεάν τα ποτά που σε ενδιαφέρουν και, αν θελήσεις να τα αγοράσεις, στα φέρνουν από την αποθήκη.

«Πολλές φορές μπαίνει κόσμος μέσα και δεν ξέρει καν τι είναι. Κοιτούν τον τοίχο αποσβολωμένοι και ρωτούν ‘α, τι είναι αυτό;’. Είναι και πολύ Ινσταγκραμικό μαγαζί. Τους λέμε – αν θέλουν, φυσικά – δύο πράγματα για την ιστορία μας. Πολλοί διστάζουν λίγο γιατί νομίζουν ότι θέλεις να τους πάρεις κάτι. Είναι και λίγο η περιοχή έτσι στην Πλάκα. Παρ’ όλα αυτά, όταν ακούν την ιστορία του μαγαζιού είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν μερικά πράγματα και όντως, εκεί που μπορεί κάποιος να μην έχει ιδέα, αγοράζει πολλά μπουκάλια. Από λικέρ, ούζο, μέχρι και κρασί. Έχει τύχει να έρθει να πάρουν όσα επιτρέπεται να πάρουν στη βαλίτσα και να μας δώσουν τη διεύθυνσή τους για να τους στείλουμε κι εμείς επιπλέον μπουκάλια. Αμερικανοί ήταν εκείνη η περίπτωση και γενικά οι Αμερικανοί μας τιμούν πολύ. Οι Γερμανοί καταναλώνουν πολύ ούζο. Πολύ ούζο. Το λατρεύουν. Οι Ιταλοί και οι Ισπανοί είναι λίγο πιο μαζεμένοι. Οι Αυστραλοί, επίσης, αγοράζουν πολύ».

Οι Αμερικανοί σκανδαλίζονται και όταν εντοπίζουν την ταμπέλα για τα κουβανέζικα πούρα που βρίσκεις στον Βρεττό. «Δεν έχουν το δικαίωμα να αγοράσουν προϊόντα από την Κούβα και δεν μπορούν να τα πάνε στη χώρα τους. Οπότε όταν έρχονται εδώ τα κοιτάνε πλαγίως λες και είναι αμαρτία! (γέλια). Όπως και με το αψέντι που σε ορισμένες πολιτείες είναι απαγορευμένο και όποτε το βλέπουν εδώ κάνουν σαν τρελοί».

Σταρ στον Βρεττό γίνεται συχνά – και απροσδόκητα ίσως για πολλούς – η μαστίχα. «[Με τη μαστίχα] όντως ξετρελαίνονται. Έχει σημασία πώς θα την παρουσιάσεις. Τους την παρομοιάζω με την τεκίλα επειδή η αγαύη γίνεται μόνο στο Μεξικό, σε ένα χωριό που λέγεται Τεκίλα και σε άλλες 2-3 πόλεις. Εντυπωσιάζονται όταν τους λέμε ότι είναι μοναδικό σαν προϊόν και βγαίνει μονάχα σε ένα κομμάτι της Χίου. Αντιλαμβάνονται ότι είναι κάτι αληθινά ξεχωριστό».

Θα το διακρίνεις και στο παρακάτω βίντεο, όταν η Νορβηγίδα κόρη του ιδρυτή των Viking Cruises, Karine Hagen, πίνει την πρώτη της γουλιά:

Εάν πάντως σου έχω δώσει την εντύπωση ότι ο Βρεττός φιλοξενεί μονάχα τουρίστες, πήγαινε μία Παρασκευή. Είναι οι ελληνικές παρέες που θα δεις ότι δίνουν παλμό στο μαγαζί. Δεν υπάρχει dress code, δεν υπάρχει συγκεκριμένος τύπος επισκέπτη, υπάρχουν μόνο δυνατά γέλια, έντονες συζητήσεις, αγκαλιές και μια οικογενειακή ατμόσφαιρα που βρίσκεις μόνο στα μέρη που έχουν τη στόφα να γίνουν αυθεντικό στέκι.

Και θα καθίσεις παντού. Στους πάγκους που στέκονται από το 1909. Δίπλα από τον πρώτο αποστακτήρα. Κάτω από τα βαρέλια απ’ όπου τα παιδιά θα σου σερβίρουν ούζο και brandy. Η πιο ψηλή, μάλιστα, σειρά βαρελιών είναι πια 70-80 ετών και της φαίνεται.

Όταν ρώτησα τον Χρήστο για το πιο ανταποδοτικό μέρος της δουλειάς του, δεν χρειάστηκε να σκεφτεί για πολύ. Τα ταξίδια που κάνει νοητά με τις ιστορίες των ανθρώπων που γνωρίζει από όλο τον κόσμο και κάποιες ακόμα: «Από τις αγαπημένες μου ιστορίες είναι όταν έρχεται κόσμος και μου λέει ότι είχαν γνωρίσει τους προηγούμενους ιδιοκτήτες. Ή ακόμα και τον ίδιο τον κύριο Βρεττό! Περιγράφουν πώς ήταν το μαγαζί παλαιότερα, ποια ήταν η αίσθησή του όταν ακόμα σε ρωτούσαν ποιος σε έστειλε».

Στην Πλάκα, το ανοιχτό μουσείο της πρωτεύουσας, ο Βρεττός είναι το πιο ζωντανό της μνημείο.