Οι αρχαίοι Ρωμαίοι θεωρούσαν βάρβαρο το να τρώει κανείς βούτυρο
Σήμερα το βούτυρο είναι αγαπημένο τρόφιμο σε πολλές κουλτούρες ανά τον κόσμο, και μας φαίνεται παράξενο ότι υπήρξε εποχή που θεωρούνταν ένδειξη υποτίμησης.
- 17 ΟΚΤ 2025
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έχουν μείνει στην Ιστορία για τα επιβλητικά τους μνημεία, τον στρατό τους και την πολιτική τους δύναμη. Πέρα από αυτά όμως, είχαν μια πολύ ξεκάθαρη άποψη για την κατανάλωση βουτύρου. Στο μυαλό τους, το να τρώει κανείς βούτυρο θεωρούνταν ένδειξη «βαρβαρότητας». Μάλιστα ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος είχε αποκαλέσει το βούτυρο «το εκλεκτότερο τρόφιμο ανάμεσα στις φυλές των Βαρβάρων».
Γιατί, όμως, αυτή η απαξίωση; Εκτός από τη γενική περιφρόνηση για την υπερβολική κατανάλωση γάλακτος, οι Ρωμαίοι αντιμετώπιζαν με σκεπτικισμό το βούτυρο επειδή το χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία εγκαυμάτων και έτσι το θεωρούσαν φαρμακευτικό βάλσαμο και όχι τρόφιμο.
Δεν ήταν όμως οι μοναδικοί που ένιωθαν αποστροφή προς το βούτυρο ως τρόφιμο. Οι Έλληνες το θεωρούσαν επίσης ένδειξη βαρβαρότητας. Στην ελληνική γλώσσα υπήρχε ο χαρακτηρισμός «βουτυροφάγοι» (αυτοί που τρώνε βούτυρο), ως προσβολή προς τους ανθρώπους του βορρά.
Όμως η εικόνα δεν είναι απολύτως μονοδιάστατη. Παρόλο που δεν το έτρωγαν, οι Ρωμαίοι δεν απέρριπταν πλήρως το βούτυρο καθώς το χρησιμοποιούσαν σε καλλυντικές ή θεραπευτικές εφαρμογές. Για παράδειγμα, επαλείψεις με βούτυρο θεωρούνταν πως βοηθούν στην επούλωση ή στην ανακούφιση του δέρματος, ενώ υπήρχαν και περιπτώσεις όπου χρησιμοποιούσαν βούτυρο για την ανακούφιση πόνου στον λαιμό.
Η ιστορική σύγκριση δείχνει επίσης ότι οι πολιτισμοί του Βορρά – Κέλτες, Γερμανοί, Σκανδιναβοί – είχαν πολύ πιο ανεπτυγμένες παραδόσεις στη χρήση του βουτύρου. Το γεγονός ότι το βούτυρο άντεχε καλύτερα στο ψυχρότερο κλίμα το έκανε βασικό στοιχείο της διατροφής τους.
Αυτοί που οι Ρωμαίοι θεωρούσαν «βάρβαρους» ήταν συχνά εκείνοι που είχαν ως καθημερινό στοιχείο το βούτυρο και γι’ αυτό έγινε σύμβολο «αγροτικό και ξενικό».
Σήμερα το βούτυρο είναι αγαπημένο τρόφιμο σε πολλές κουλτούρες ανά τον κόσμο, και μας φαίνεται παράξενο ότι υπήρξε εποχή που θεωρούνταν ένδειξη υποτίμησης. Όμως, αυτές οι αντιλήψεις μας θυμίζουν πόσο πολύ η διατροφή, το κλίμα και η κουλτούρα συνδέονται και πώς η ίδια ουσία (λίπος, γάλα) μπορεί να θεωρείται «τροφή» ή «φαρμακευτικό συστατικό» ανάλογα με το πλαίσιο.
Και στις δύο περιπτώσεις, αυτό μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από το κλίμα – το βούτυρο δεν διατηρούνταν τόσο καλά στα ζεστά νότια κλίματα όσο στη βόρεια Ευρώπη, όπου ομάδες όπως οι Κέλτες καυχιόντουσαν για το βούτυρό τους.
Αντ’ αυτού, οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι βασίζονταν στο ελαιόλαδο, το οποίο εξυπηρετούσε παρόμοιο σκοπό. Για να είμαστε δίκαιοι, όμως, οι Ρωμαίοι θεωρούσαν βάρβαρο όποιον ζούσε πέρα από τα σύνορα της Αυτοκρατορίας (δηλαδή: το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου).
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.