12 σταφύλια και κόκκινα εσώρουχα ανάμεσα στα παράδοξα για καλή τύχη το νέο έτος

Αν η ιδέα να παρακολουθήσεις για ακόμη μία φορά την αλλαγή του χρόνου στην τηλεόραση σού προκαλεί ήδη χασμουρητό, ίσως ήρθε η στιγμή να δώσεις άλλη πνοή στη βραδιά της Πρωτοχρονιάς, υιοθετώντας ένα έθιμο από την Ισπανία.

Τη νύχτα της Nochevieja –την «παλιά νύχτα», όπως ονομάζεται η τελευταία μέρα του χρόνου– ολόκληρη η χώρα συγκεντρώνεται μπροστά στις τηλεοράσεις ή στις κεντρικές πλατείες, κρατώντας ένα μικρό μπολ με πράσινα σταφύλια και φορώντας κόκκινα εσώρουχα. Για τα εσώρουχα, όμως, θα μιλήσουμε αργότερα.

Η κάμερα του εθνικού τηλεοπτικού δικτύου εστιάζει στον πύργο του ρολογιού του Real Casa de Correos του 18ου αιώνα, στην Puerta del Sol της Μαδρίτης. Δύο παρουσιαστές, ντυμένοι επίσημα, στέκονται ψηλά πάνω από το πλήθος που έχει κατακλύσει την παγωμένη πλατεία και επαναλαμβάνουν για τελευταία φορά τις οδηγίες.

Οι καμπάνες χτυπούν πρώτα τέσσερις φορές γρήγορα και ύστερα, μετά από μια σύντομη παύση, ξεκινά η πραγματική δοκιμασία: δώδεκα χτύποι, ένας για κάθε μήνα του νέου έτους.

Με τον πρώτο χτύπο, Ισπανοί από τη Βαρκελώνη μέχρι το Μπιλμπάο και από την Κάδιθ μέχρι τη Μαδρίτη βάζουν στο στόμα τους το πρώτο σταφύλι. Δεν υπάρχει χρόνος για μάσημα, πόσο μάλλον για απόλαυση: περίπου δύο δευτερόλεπτα αργότερα ακολουθεί ο δεύτερος χτύπος και το δεύτερο σταφύλι. Και έτσι, μέχρι να ολοκληρωθούν οι δώδεκα χτύποι και οι famosas doce uvas de la suerte –τα δώδεκα τυχερά σταφύλια.

Αν καταφέρεις να τα φας και τα δώδεκα πριν σβήσει ο τελευταίος ήχος –και αυτό δεν σημαίνει να μείνεις με μισομασημένη μπουκιά– τότε, λέει η παράδοση, η τύχη θα είναι με το μέρος σου el año nuevo, τη νέα χρονιά.

Το έθιμο είναι περίπου ενός αιώνα, αν και η ακριβής του προέλευση παραμένει αντικείμενο συζήτησης. Η πιο διαδεδομένη ιστορία θέλει τους αμπελουργούς του Αλικάντε να έχουν μια εξαιρετικά πλούσια σοδειά το 1909 και να επινοούν αυτόν τον ευρηματικό τρόπο για να διαθέσουν το περίσσευμα.

Ωστόσο, πρόσφατες επανεκδόσεις παλιών εφημερίδων δείχνουν ότι η συνήθεια ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1880. Τότε, η αστική τάξη της Μαδρίτης μιμούνταν τη γαλλική μόδα του ρεβεγιόν με σταφύλια και σαμπάνια. Δεν άργησαν κάποιοι madrileños να υιοθετήσουν –ίσως ειρωνικά– το έθιμο, πηγαίνοντας στην Puerta del Sol για να φάνε σταφύλια «όπως οι ανώτεροι».

Σήμερα, περίπου το 80% των «τυχερών σταφυλιών» προέρχεται από την κοιλάδα του Vinalopó, στο κεντρικό Αλικάντε, στις μεσογειακές ακτές της Ισπανίας. Πρόκειται για την ποικιλία Aledo: σαρκώδη, γλυκά, ανοιχτόχρωμα σταφύλια, σχεδόν λευκοπράσινα, που ωριμάζουν αργά και η συγκομιδή τους γίνεται τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο.

Και δεν είναι τυχαία σταφύλια. Προστατευμένα με ονομασία προέλευσης (Denominación de Origen), τα τσαμπιά τυλίγονται σε χάρτινες σακούλες ήδη από τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και παραμένουν καλυμμένα μέχρι να ωριμάσουν. Η πρακτική αυτή ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα για να προστατευθούν από την κάμπια cochylis, αλλά οι παραγωγοί διαπίστωσαν ότι έτσι διατηρούνται καλύτερα το άρωμα, η γεύση και το χρώμα τους, ενώ καθυστερεί και η ωρίμανση.

Όπως εξηγεί ο αρμόδιος οργανισμός της D.O. Uva de Mesa Embolsada Vinalopó, το τύλιγμα με σακούλα βοηιθά ώστε να δημιουργηθεί και πιο λεπτή φλούδα (άρα πιο εύκολα στο φάγωμα), αφού τα σταφύλια δεν εκτίθενται στη βροχή, τον ήλιο ή τον άνεμο.

Και αν το να καταβροχθίζεις σταφύλια τα μεσάνυχτα δεν αρκεί ως παράδοξο, υπάρχει και ο άγραφος κανόνας των κόκκινων εσωρούχων: σουτιέν, κάλτσες, ζαρτιέρες – ό,τι θέλεις. Με μια ακόμη ιδιοτροπία: πρέπει να σου τα έχει χαρίσει κάποιος άλλος.

Όταν τελειώσουν οι δώδεκα χτύποι και φαγωθεί και το τελευταίο σταφύλι, ακολουθούν φιλιά στα μάγουλα, προπόσεις με cava και κομμάτια turrón –το παραδοσιακό μαντολάτο με μέλι από το Αλικάντε.

Σε μια χρονιά έντονων δοκιμασιών, πολλοί θα ελπίσουν ότι τα σταφύλια θα φέρουν καλύτερη τύχη και θα προσπαθήσουν με ακόμη μεγαλύτερη επιμονή να τα φάνε όλα πριν σβήσει ο τελευταίος ήχος και η νέα χρονιά κάνει την είσοδό της. Γιατί όχι!

Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.