getty images/anadolu
PROFILE

Alexei Navalny, o μόνος που έκανε τον Putin να ιδρώσει

O Navalny υποστήριζε πως δεν θα αποφυλακιστεί όσο ζούσε ο Putin. Τελικά, όχι μόνο δεν αποφυλακίστηκε, αλλά έχασε και τη ζωή του.

Περίπου 65 χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, ένας από τους πιο επίμονους επικριτές του Vladimir Putin, πέθανε σε ποινική αποικία. Ο Alexey Navalny, όπως ανακοίνωσε η υπηρεσία φυλακών της χώρας, «αισθάνθηκε αδιαθεσία μετά από βόλτα την Παρασκευή και σχεδόν αμέσως έχασε τις αισθήσεις τους. Τα αίτια του θανάτου του τελούν υπό εξακρίβωση».

Μπορεί τα αίτια του θανάτου να μην έχουν εξακριβωθεί, όμως ο Navalny είχε νοσηλευτεί στο παρελθόν σε νοσοκομείο αφού παραπονέθηκε για υποσιτισμό και άλλες ασθένειες λόγω κακομεταχείρισης στη φυλακή.

Στις αρχές Δεκεμβρίου, είχε εξαφανιστεί με έναν μαγικό τρόπο από μια φυλακή στην περιοχή Βλαντιμίρ, όπου εξέτιε ποινή κάθειρξης 30 ετών με κατηγορίες για εξτρεμισμό και απάτη, τις οποίες είχε αποκαλέσει πολιτική τιμωρία επειδή ηγήθηκε της αντι-Κρεμλινικής αντιπολίτευσης της δεκαετίας του 2010.

O Navalny υποστήριζε πως δεν θα αποφυλακιστεί όσο ζούσε ο Putin. Τελικά, όχι μόνο δεν αποφυλακίστηκε, αλλά έχασε και τη ζωή του. Ο θάνατος του 47χρονου έρχεται ένα μήνα πριν από τις προεδρικές εκλογές.

Ποιος ήταν ο Alexei Navalny

Πρώην δικηγόρος και εθνικιστής πολιτικός, ο Navalny είχε ενεργό ρόλο στις διαδηλώσεις του 2011-12 στη Ρωσία, με μια εκστρατεία κατά της εκλογικής απάτης και της κυβερνητικής διαφθοράς. Αυτό που έκανε στην ουσία ήταν να ερευνήσει τον στενό κύκλο του Putin, κάνοντας γνωστά τα ευρήματά του μέσω βίντεο που συγκέντρωσαν εκατομμύρια προβολές.

Ο Navalny o οποίος δεν το έβαλε κάτω, επέμενε για χρόνια να «ενοχλεί» το Κρεμλίνο χρόνια, παρουσιάζοντας στοιχεία που αφορούσαν ένα παλάτι που χτίστηκε στη Μαύρη Θάλασσα για προσωπική χρήση του Putin και επαύλεις και γιοτ που χρησιμοποιούσε ο πρώην πρόεδρος Dmitry Medvedev.

Το αποκορύφωμα της πολιτικής του καριέρας ήρθε το 2013, όταν κέρδισε το 27% των ψήφων στις δημοτικές εκλογές της Μόσχας, κάτι που ελάχιστοι περίμεναν. Το 2020, ο Navalny έπεσε σε κώμα μετά από μια ύποπτη δηλητηρίαση με τη χρήση Νovichok από την υπηρεσία ασφαλείας FSB της Ρωσίας και μεταφέρθηκε στη Γερμανία για θεραπεία. Η απόπειρα δολοφονίας του έγινε γνωστή παγκοσμίως, όμως αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που προσπάθησαν να του αφαιρέσουν τη ζωή.

Είχε μιλήσει ανοιχτά για το ενδεχόμενο να τον δολοφονήσουν

Ο Navalny πιστεύεται ότι είχε δεχθεί τουλάχιστον άλλες δύο φορές επίθεση στο παρελθόν: μια ύποπτη απόπειρα δηλητηρίασης όταν βρισκόταν στη φυλακή το 2019 και μια επίθεση το 2017 κατά την οποία κάποιος του έριξε ένα πράσινο υγρό στο πρόσωπο, που λίγο έλειψε να τον τυφλώσει.

«Προσπαθώ να μην το σκέφτομαι πολύ», είπε σε συνέντευξή του στο CBS News το 2017. «Αν αρχίσεις να σκέφτεσαι τι είδους κινδύνους έχω, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα». Τελικά, ο μόνος ίσως άνθρωπος που φοβόταν πραγματικά ο Putin, αρρώστησε και έπεσε σε κώμα στις 20 Αυγούστου 2020, λίγο μετά την επιβίβασή του σε πτήση από τη Σιβηρία, όπου είχε συναντηθεί με υποψήφιους της αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το δηλητήριο είχε τοποθετηθεί στο εσώρουχό του στο ξενοδοχείο του κάποια στιγμή πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο. Η πτήση έκανε αναγκαστική προσγείωση στη ρωσική πόλη Όμσκ, όπου οι γιατροί για δύο ημέρες αντιστάθηκαν στις εκκλήσεις της συζύγου του να μεταφερθεί στη Γερμανία για θεραπεία.

Τελικά, μεταφέρθηκε στο Βερολίνο και περίπου μία εβδομάδα αργότερα, η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι είχε δηλητηριαστεί με νευροτοξικό παράγοντα Novichok. Τα στοιχεία, δήλωσαν Γερμανοί αξιωματούχοι, ήταν «αδιαμφισβήτητα».

Ανάρρωσε και επέστρεψε στη Ρωσία τον Ιανουάριο του 2021, όπου συνελήφθη με την κατηγορία της παραβίασης της αναστολής του και καταδικάστηκε στην πρώτη από τις πολλές ποινές φυλάκισης που θα ξεπερνούσαν συνολικά τα 30 χρόνια πίσω από τα κάγκελα.

Οι διεθνείς αντιδράσεις

Ο Jens Stoltenberg, Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, δήλωσε ότι πρέπει να αναλυθούν όλα τα γεγονότα που οδήγησαν στον θάνατο του Alexei Navalny. «Η Ρωσία πρέπει να απαντήσει σε σοβαρά ερωτήματα, είμαι βαθιά θλιμμένος και ταραγμένος» είπε χαρακτηριστικά.

«Πρόκειται για μια φρικτή είδηση. Ως ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της ρωσικής δημοκρατίας, ο Alexei Navalny επέδειξε απίστευτο κουράγιο σε όλη του τη ζωή. Οι σκέψεις μου είναι με τη σύζυγό του και τον λαό της Ρωσίας για τον οποίο αυτό είναι μια τεράστια τραγωδία», ήταν η δήλωση του Βρετανού πρωθυπουργού Rishi Sunak.

Την πεποίθηση ότι η Ρωσία έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, εξέφρασε ο Olaf Scholz. «Τώρα γνωρίζουμε ακριβώς τι είδους καθεστώς βρίσκεται στην εξουσία στη Μόσχα. Η Ρωσία δεν είναι πλέον εδώ και καιρό δημοκρατία». Σύμφωνα με τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών, Stephane Sejourne, ο Navalny πλήρωσε με τη ζωή του «την αντίσταση σε ένα σύστημα καταπίεσης». Η Νορβηγία και η Λετονία πήραν επίσης θέση, με τον πρόεδρο της δεύτερης να γράφει στο Χ ότι «δολοφονήθηκε βάναυσα από το Κρεμλίνο».

Η Maria Zakharova, από την άλλη, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε πως, οι κατηγορίες για ανάμειξη του Κρεμλίνου, είναι ουσιαστικά κατηγορίες οι οποίες είναι «αποκαλυπτικές για την ίδια τη Δύση». Η Zakharova υποστήριξε επίσης πως τα ιατροδικαστικά αποτελέσματα για το θάνατο του Navalny δεν είναι ακόμα διαθέσιμα, όμως η Δύση έχει ήδη καταλήξει στα δικά της συμπεράσματα.