Darko Vojinovic / AP
EXPLAINED

Είναι μύθος ότι συμβαίνουν μόνο στις ΗΠΑ τα school shootings;

Κι όμως, το τραγικό συμβάν στο σχολείο της Σερβίας με τους 9 νεκρούς δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη έρχεται αντιμέτωπη με το φαινόμενο.

Στις 20 Απριλίου του 1999 οι έφηβοι  Eric Harris και Dylan Klebold μπήκαν βαριά οπλισμένοι στη βιβλιοθήκη του σχολείου όπου φοιτούσαν στο Κολουμπάιν του Κολοράντο και αφαίρεσαν τη ζωή σε 13 συμμαθητές και καθηγητές τους, πριν αυτοκτονήσουν και οι δύο. Οι μαθητές της τρίτης λυκείου σχεδίαζαν αρχικά να βομβαρδίσουν το σχολείο, αλλά οι αυτοσχέδιες βόμβες που είχαν φτιάξει δεν εξουδετερώθηκαν και έτσι άρχισαν να πυροβολούν αδιακρίτως.

Αυτή ήταν ίσως η πρώτη φορά που ο πλανήτης άκουγε για ένα τέτοιας κλίμακας mass shooting σε σχολείο.

Δυστυχώς, το Κολουμπάιν δεν ήταν ούτε το πρώτο, ούτε το τελευταίο τέτοιο συμβάν στην Αμερική. Από το 1999 μέχρι σήμερα έχουμε ακούσει για δεκάδες τέτοια περιστατικά με ανήλικους θύτες και δεκάδες θύματα, που πολλές φορές δεν είχαν προλάβει ούτε καν να σβήσουν πέντε κεράκια στην τούρτα τους.

Μάλιστα, το φαινόμενο είναι τόσο συχνό στη χώρα ώστε δημιουργήθηκε μέχρι και ο όρος school shooting για να περιγράψει αυτού του τύπου τις επιθέσεις.

Και όσο κι αν οι ΗΠΑ μοιάζουν μακρινές, ένα school shooting στο Βελιγράδι έκανε τον γύρο της Ευρώπης, προκαλώντας αποτροπιασμό και ανησυχία.

school shooting Σερβία Darko Vojinovic / AP

Τι ακριβώς συνέβη στη Σερβία;

Ο 13χρονος Κόστα Κετσμάνοβιτς πήγε την Τετάρτη στο σχολείο του με σκοπό να σκοτώσει. Μάλιστα, ο έφηβος φαίνεται πως σχεδίαζε το έγκλημά του για πάνω από έναν μήνα, καθώς στο σπίτι του βρέθηκε κατάλογος με τα ονόματα των μαθητών, αλλά και της καθηγήτριας ιστορίας που σκόπευε να δολοφονήσει.

Ο ανήλικος δράστης πυροβόλισε αρχικά τον φύλακα του σχολείου και στη συνέχεια πυροβόλησε και σκότωσε τις δύο μαθήτριες που ήταν επιμελήτριες στον προθάλαμο του κτιρίου, άλλαξε γεμιστήρα και εισήλθε στην αίθουσα διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας. Αφού πυροβόλησε την καθηγήτρια, άνοιξε πυρ κατά των συμμαθητών του.

Βγήκε στο προαύλιο του σχολείου όπου βρίσκονταν μαθητές μικρότερων τάξεων, άλλαξε ξανά γεμιστήρα αλλά προτού ανοίξει εκ νέου πυρ, επενέβη η αστυνομία και τον ακινητοποίησε. O τραγικός απολογισμός κάνει λόγο για 9 συνολικά νεκρούς.

Πόσα school shootings έχουν πραγματοποιηθεί στις ΗΠΑ τον τελευταίο καιρό;

Τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023 έχουν σημειωθεί στις ΗΠΑ 185 μαζικές ένοπλες επιθέσεις (mass shootings), περισσότεροι από τις μέρες που έχουμε διανύσει φέτος δηλαδή.

Συνολικά έχουν χάσει τη ζωή τους 196 άνθρωποι και έχουν τραυματιστεί 470. Από αυτές τις 185 επιθέσεις, οι 3 πραγματοποιήθηκαν σε σχολεία και πανεπιστήμια και έτσι ανήκουν στην κατηγορία. Ο εφιάλτης ενός school shooting μοιάζει να είναι κάτι με το οποίο πρέπει να μάθουν να ζουν μαθητές και φοιτητές στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, με τις ασκήσεις προστασίας από πυροβολισμούς να αποτελούν καθημερινότητα.

Από το Κολουμπάιν μέχρι σήμερα έχουν σημειωθεί στο έδαφος των ΗΠΑ πάνω από 350 πυροβολισμοί σε σχολεία, αφαιρώντας τη ζωή σε δεκάδες μαθητές και καθηγητές.

Τι ισχύει κατά αντιστοιχία για την Ευρώπη;

Στην Ευρώπη οι αριθμοί είναι πολύ μικρότεροι σε σχέση με τις ΗΠΑ, αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν προκαλούν τρόμο. Μαζί με την αιματηρή Τετάρτη του Βελιγραδίου, έχουν σημειωθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος συνολικά 20 school shootings, με τα περισσότερα να συμβαίνουν σε Γερμανία και Ρωσία.

Μάλιστα, στη Ρωσία τα περισσότερα school shootings έχουν συμβεί την τελευταία δεκαετία, με τους περισσότερους δράστες να μην είναι πάνω από 18 χρονών. Στη Γερμανία από την άλλη το πρώτο τέτοιο περιστατικό συνέβη το 1913 σε σχολείο της Βρέμης, όπου ο άνεργος δάσκαλος Heinz Schmidt αφαίρεσε τη ζωή σε πέντε μαθήτριες ηλικίας 5 εώς 8 ετών.

Γιατί είναι τόσο συχνά στις ΗΠΑ σε σχέση με την Ευρώπη;

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι πολύ αυστηρές οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρεί κάποιος για να μπορέσει να έχει κάποιο όπλο στην κατοχή του, κάτι που δε συμβαίνει στις ΗΠΑ, όπου η οπλοκατοχή είναι ευρέως διαδεδομένη και μάλιστα προστατεύεται από το σύνταγμα της χώρας.

Παρά το αίμα που χύνεται στην Αμερική κάθε χρόνο, το Κογκρέσο έχει επανειλημμένα αποτύχει να εγκρίνει τη νομοθεσία για τον έλεγχο των όπλων. Σε αυτό μεγάλο ρόλο παίζει και η National Rifle Association ή αλλιώς το λόμπι των όπλων, που είναι ένα από τα πιο επιδραστικά στη χώρα, με συνεχόμενη δράση από το 1871.