Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τη σύρραξη στο Σουδάν
Δύο αντιμαχόμενες πλευρές στην πρωτεύουσα Χαρτούμ, ένα πρόβλημα που πηγαίνει αρκετές δεκαετίες πίσω και ο κίνδυνος να εμπλακούν και άλλες χώρες στην εμφύλια διαμάχη.
- 24 ΑΠΡ 2023
«Η τραγική βία στο Σουδάν έχει ήδη κοστίζει τη ζωή εκατοντάδων αθώων πολιτών. Είναι ανήθικη, αδίστακτη και πρέπει να σταματήσει» είπε ο Joe Biden, Πρόεδρος των ΗΠΑ, πριν κλείσει την πρόσφατη δήλωσή του με την εξής παραδοχή: «Διακόπτουμε προσωρινά τη λειτουργία της πρεσβείας των Ηνωμένων Πολιτειών, η αφοσίωσή μας όμως απέναντι στους κατοίκους του Σουδάν καθώς και το μέλλον που επιζητούν παραμένει απόλυτα σταθερή».
Το Σουδάν βρίσκεται για μία ακόμα φορά αντιμέτωπο με μία εμφύλια πολεμική σύρραξη. Το θρίλερ για την απομάκρυνση ξένων πολιτών συνεχίζεται εδώ και αρκετές μέρες, με επιχειρήσεις ειδικών δυνάμεων από κάθε γωνιά του πλανήτη. Η όσο πιο δυνατόν γρήγορη εκκένωση της χώρας θεωρείται επιβεβλημένη.
Χθες, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας αποκάλυψε ότι η Πολεμική Αεροπορία της χώρας μας θα επιχειρήσει στο σουδανικό έδαφος με σκοπό να απεγκλωβίσει τους Έλληνες πολίτες το ταχύτερο δυνατό. Τις τελευταίες ώρες υπάρχουν συνεχείς αναφορές πάνω στο ζήτημα για επιτυχημένες επιχειρήσεις.
Πώς όμως φτάσαμε ως εδώ και τι ακριβώς συμβαίνει στην πολύπαθη αφρικανική χώρα;
Σύμφωνα με τη σουδανικής καταγωγής αρθρογράφο της Guardian, Nesrine Malik, οι σπόροι για την καταστροφή της χώρας είχαν φυτευτεί πριν από δύο δεκαετίες, και έχουν να κάνουν με τη γενοκτονία του Νταρφούρ.
Πότε ξεκίνησαν και πού γίνονται οι μάχες
Αεροφωτογραφία από το «χτυπημένο» αεροδρόμιο του Χαρτούμ. / © Associated Press
Υπάρχουν αναφορές, φωτογραφίες αλλά και βίντεο με πυροβολισμούς και ρίψεις πυραύλων έξω από μπλοκ κατοικιών της πρωτεύουσας του Χαρτούμ. Οι αεροφωτογραφίες που κυκλοφορούν δείχνουν ότι έχουν χτυπηθεί και στρατηγικοί στόχοι όπως το αεροδρόμιο της πόλης και η γέφυρα Κομπάρ, η οποία οδηγούσε στο Γενικό Νοσοκομείο της χώρας.
Αντίστοιχα, μάχες φαίνεται ότι σημειώνονται και έξω από το Προεδρικό Μέγαρο, κάνοντας τους διεθνείς αναλυτές να αναρωτιούνται αν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποια κεντρική εξουσία ή το Σουδάν έχει πραγματικά χωριστεί στα δύο.
Τις πρώτες μέρες -οι συρράξεις ξεκίνησαν στις 15 Απριλίου– ήταν φανερό πως οι αντιμαχόμενες πλευρές έβαζαν στο στόχαστρο εμπορικά αεροσκάφη και ελικόπτερα. Πιο συγκεκριμένα, ο ανταποκριτής του BBC έκανε λόγο για περισσότερο από 20 κατεστραμμένα αεροπλάνα.
Υπάρχουν εγκλωβισμένοι άνθρωποι στα σπίτια τους, μεγάλη δυσκολία προμήθειας φαγητού και ειδών πρώτης ανάγκης καθώς και τεράστια προβλήματα ηλεκτροδότησης.
Τόσο οι γηγενείς κάτοικοι όσο και οι ξένοι προσπαθούν να ξεφύγουν με όποιον τρόπο μπορούν από τη ζώνη πυρός. Για τους δεύτερους, ιδιαίτερα αν ανήκουν στο διπλωματικό σώμα, οι κυβερνήσεις τους καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να τους απεγκλωβίσουν. Για τους πρώτους, η κατάσταση είναι τραγική και τρομακτική.
Το προσωπικό των διεθνών οργανισμών, το οποίο μέχρι πρόσφατα δεν αποτελούσε στόχο, αυτήν τη στιγμή κινδυνεύει. Από την έναρξη της σύρραξης μέχρι τώρα οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 400 ενώ υπάρχουν και περισσότεροι από 3500 τραυματίες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η βία φαίνεται να εξαπλώνεται ήδη στα δυτικά της χώρας και πιο συγκεκριμένα στο Νταρφούρ, το οποίο βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Οι αντίπαλες πλευρές
© Associated Press / O στρατηγός Abdel Fattah al-Burhan
Από τη μία ο στρατηγός Abdel Fattah al-Burhan και ο επίσημος σουδανικός στρατός και από την άλλη ο αντιστράτηγος Mohamed Hamdan και οι παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF). Δύο πρώην σύμμαχοι που τώρα αιματοκυλούν για ακόμα μία φορά την αφρικανική χώρα.
Οι πληροφορίες για το παρελθόν των δύο αντιπάλων είναι συγκεχυμένες και δεν υπάρχουν σε αφθονία – τουλάχιστον όχι μέχρι το 2019. Ο πρώτος ανδρώθηκε στρατιωτικά στο Νταρφούρ, όπου υπήρξε τοπικός στρατιωτικός διοικητής από το 2003 έως το 2008, σε μία περίοδο που περίπου 300 χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή και εκατομμύρια άλλοι πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς. Ο δεύτερος, πιο γνωστός και ως Hemeti, ήταν αρχηγός των Τζαντζαγουίντ, των μαχητών στους οποίους χρεώνονται οι χειρότερες θηριωδίες που έλαβαν ποτέ χώρα στην πολύπαθη επαρχία του δυτικού Σουδάν.
Πώς όμως έφτασαν σε θέση ισχύος; Ο al-Burhan, αφού πρώτα βρέθηκε πολύ κοντά στον επί 26 χρόνια πρόεδρο της χώρας, Omar Hassan al-Bashir, εκμεταλλεύτηκε το κενό εξουσίας το 2019 μετά την πτώση του τελευταίου, και ανέλαβε εγγυητής της ειρηνικής (;) πορείας της χώρας προς τις εκλογές και τη δημοκρατία. Κάτι, όμως, που δε συνέβη ποτέ.
Έτσι, όταν το 2021 ήρθε η ώρα να παραδώσει την εξουσία, εκείνος δεν το έκανε, αφού κρατήθηκε με νύχια και με δόντια στον «θρόνο» του. Βασικός αρωγός του για να τα καταφέρει δεν ήταν άλλος από τον αντιστράτηγο Hamdan. Για τον τελευταίο, οι αναφορές κάνουν λόγο για έναν τρομερά δικτυωμένο -εντός και εκτός Σουδάν- πολέμαρχο, ο οποίος φαίνεται να έχει πλουτίσει από παράνομες δραστηριότητες όπως το λαθρεμπόριο σουδανικού χρυσού.
Φαίνεται, όμως, ότι τώρα έφτασε η ώρα για το δικό τους ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Ένα ξεκαθάρισμα που κανείς μπορεί να γνωρίζει το πόσες ζωές θα κοστίσει στο άμεσο μέλλον.
Ο κίνδυνος να ξεφύγει η σύγκρουση
© Marwan Ali / Associated Press
Το Σουδάν είναι μια τεράστια σε έκταση και πληθυσμό αφρικανική χώρα, η οποία δεινοπαθεί εδώ και δεκαετίες εξαιτίας των εμφύλιων συρράξεων. Στους πολίτες του δεν έχει δοθεί η δυνατότητα να ψηφίζουν για Πρόεδρο από το 2015 μέχρι σήμερα.
Μάλιστα, η στενή του σχέση με τις γειτονικές χώρες και ιδιαίτερα με την Αίγυπτο δημιουργεί ανησυχία στους αναλυτές για το κατά πόσο μπορεί η συγκεκριμένη σύρραξη να ξεφύγει από τον έλεγχο και να «υπερχειλίσει» προς άλλα αφρικανικά κράτη. Άλλωστε, είναι δεδομένο ότι το νέο κύμα προσφύγων θα πιέσει τις ήδη τρομερά πιεσμένες μεταναστευτικές ροές της περιοχής.
Πιο συγκεκριμένα, για τον κίνδυνο εμπλοκής και άλλων γειτονικών χωρών στη σύρραξη, είναι χαρακτηριστικό ότι πριν λίγες μέρες συνελήφθησαν Αιγύπτιοι στρατιώτες σε μία αεροπορική βάση 200 χλμ. περίπου μακριά από το Χαρτούμ.
Η επίσημη θέση του Καΐρου είναι ότι βρίσκονταν εκεί με σκοπό να εκτελέσουν στρατιωτική άσκηση. Η πλευρά του αντιστράτηγου Hamdan κατηγορεί την Αίγυπτο ότι ετοίμαζε αεροπορικές επιθέσεις σε σουδανικό έδαφος. Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες μέρες θα κρίνουν το κατά πόσο μιλάμε για πρόσκαιρη σύρραξη ή για άλλον έναν γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο.
