Γιατί υπάρχει προκατάληψη απέναντι στα μοναχοπαίδια
Μια ελλιπής μελέτη που έγινε αρχές του 19ου αιώνα ευθύνεται για την προκατάληψη που συνοδεύει μέχρι σήμερα τα μοναχοπαίδια. Ας δούμε τι ισχύει.
- 9 ΝΟΕ 2022
«Το ιδανικό για τα άτομα όσο και το ανθρώπινο είδος θα ήταν να μην υπάρχουν καθόλου μοναχοπαίδια», έγραψε ο ψυχολόγος Abraham Brill το 1968, εκφράζοντας όχι μια επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη, παρά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα μετά τον Πόλεμο: σε πλήρη αντίθεση με την Κίνα που είχε πλεονάζοντα πληθυσμό, η Δύση άναψε τις μηχανές για να αναπληρώσει τις απώλειες.
Έτσι, οδηγηθήκαμε στο περίφημο baby boom μεταξύ 1940-1960 και πέρα από τους χίλιους δύο λόγους που το πυροδότησαν, αξίζει να σταθούμε σε μια ιδέα που το συνόδευσε μέσα στα χρόνια, φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας: την προκατάληψη για τα μοναχοπαίδια. Ότι είναι κακομαθημένα, εγωιστικά, αυθάδικα και αντικοινωνικά.
Κάπως έτσι περιέγραφαν τα μοναχοπαίδια στις αρχές του 19ου αιώνα οι παιδοψυχολόγοι G. Stanley Hall και E. W. Bohannon, συντάσσοντας μια θεωρία για την ψυχολογική ανάπτυξη, η οποία ουδέποτε επιβεβαιώθηκε αλλά διαδόθηκε όσο λίγες. Στη βιβλιογραφία αναφέρεται με τον όρο The Only-Child Syndrome και αφορά πάνω-κάτω όσα σκέφτεσαι ασυναίσθητα, όταν γνωρίζεις άτομο χωρίς αδέρφια.
Έναν αιώνα και μερικά χρόνια αργότερα, η επιστήμη μπορεί να βεβαιώσει πως καμία έρευνα δεν εντοπίζει διαφορά στα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά βάσει του αν ένα παιδί μεγαλώνει με αδέρφια ή χωρίς. Οπότε, οι δύο Αμερικανοί ψυχολόγοι μάλλον κάτι έκαναν λάθος.
Ποιο ήταν το λάθος στην έρευνα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχε παραθέσει μαζί με την έρευνα οι G. Stanley Hall και E. W. Bohannon, εξετάστηκαν περισσότερα από 1000 άτομα και στο σύνολο αυτό υπήρχαν 46 μοναχοπαίδια, για τα οποία καταγράφηκε ότι «είχαν φανταστικούς φίλους, δεν πήγαιναν συχνά στο σχολείο, δεν τα πήγαιναν καλά με άλλα παιδιά και ήταν, κατά κανόνα, εσωστρεφή».Ο τρόπος που διεξήχθη η έρευνα ήταν ο εξής: στάλθηκαν ερωτηματολόγια σε όλη τη χώρα, ώστε να απαντηθούν από τους καθηγητές (ως εργαλείο αξιολόγησης για τα παιδιά)
Αρχές του 19ου αιώνα, η Αμερική δεν έχει επιβιβαστεί ακόμη στο άρμα της βιομηχανίας. Ειδικά στις αγροτικές περιοχές, οι συνθήκες είναι δύσκολες και η πιθανότητα να έχει μια οικογένεια μοναχοπαίδι, ελάχιστη. Ήταν η εξαίρεση του κανόνα. Τα παιδιά εργάζονταν από μικρά στα χωράφια και λογικό ήταν να απομονώνονται αισθητά πιο πολύ ως χαρακτήρες, εάν δεν είχαν συνομήλικα άτομα στον άμεσο περίγυρό τους. Το δείγμα δηλαδή που εξέτασαν αφορούσε μόνο την ιστορική συγκυρία της έρευνας.
«Πρόκειται για δημοσκοπικά δεδομένα που δεν είναι αρκετά για να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα, έτσι κι αλλιώς», παρατηρεί ο Dr. Francyne Zeltser από το Μανχάταν (Manhattan Psychology Group). «Ενδεχομένως μια έρευνα να περιλαμβάνει και δημοσκοπικά δεδομένα, αλλά είναι απαραίτητο να βασίζονται σε αντικειμενικές μετρήσεις που δεν επηρεάζονται από προσωπικά συναισθήματα και μηχανισμούς αναπαράστασης». Μην ξεχνάμε ότι τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από τους δασκάλους των παιδιών.
Τα χαρακτηριστικά που έχουν τα μοναχοπαίδια
Οι περισσότερες σύγχρονες έρευνες ψυχολογίας δεν έχουν εντοπίσει μειονέκτημα στα μοναχοπαίδια.
Κατά καιρούς, έχει προκύψει ότι έχουν μεγαλύτερο IQ, ότι είναι πιο προσαρμοστικά και πιο φιλόδοξα στην εκπαιδευτική κατάρτιση, αλλά ακόμη και αυτά τα στοιχεία φαίνεται ότι εξισορροπούνται όταν το άτομο μπαίνει στην ενηλικίωση. Το Εθνικό Ινστιτούτο για την Υγεία του Παιδιού στην Αμερική αναφέρει σε μελέτη του ότι τόσο τα μοναχοπαίδια όσο και τα παιδιά με αδέρφια έχουν τις ίδιες ευκαιρίες στην εργασία, στην επιτυχία ενός γάμου και στο πόσα παιδιά θα κάνουν εκείνα με τη σειρά τους.
Το ενδιαφέρον που είχε καταδείξει μια διακρατική έρευνα που λεγόταν Project Talent, μεταξύ 1960 και 1970, περιλαμβάνοντας συνεντεύξεις από 400.000 εφήβους, ήταν ότι τα μοναχοπαίδια έχουν μεγαλύτερη ροπή προς τη μοναχικότητα: μεγαλώνοντας, δεν ήταν το ίδιο πρόθυμοι να ενταχθούν σε ομάδες για χόμπι, αθλήματα κοκ. Αλλά αυτό δεν υποδηλώνει κάποιο έλλειμμα στην αναπτυξιακή τους εξέλιξη, συναισθηματικά και κοινωνικά.
Το πιθανότερο είναι ότι έμαθαν να πορεύονται μόνα τους και είναι ΟΚ με αυτό.
