Γιατί νιώθεις υπνηλία μετά το φαγητό και πώς να τη νικήσεις

Το αίσθημα κόπωσης μετά το όποιο γεύμα (ιδιαίτερα το μεσημεριανό) είναι γνωστό ως μεταγευματική υπνηλία. Ή τροφικό κώμα.

Το σώμα ενημερώνει πως θέλει να ξεκουραστεί. Κι εσύ τι κάνεις; Συνήθως του πας κόντρα, επιστρέφοντας στη δουλειά.

Τυχαία νομίζεις οι Ισπανοί ανακάλυψαν τη σιέστα; Ήθελαν να τιμήσουν την ανάγκη του σώματος τους οι άνθρωποι.

Κάποιες φορές ωστόσο, η μεταγευματική υπνηλία μπορεί να είναι καμπανάκι για πρόβλημα υγείας που έχουμε, αλλά δεν το ξέρουμε.

Η νύστα επιδεινώνεται από το διαβήτη, την κοιλιοκάκη, τον υπολειτουργικό θυρεοειδή αδένα και την αναιμία.

Τι μάς συμβαίνει

Μέρος του φαινομένου της υπνηλίας μετά το φαγητό οφείλεται στη βασική μας φυσιολογία: όταν τρώμε, το μεγαλύτερο μέρος του αίματος που ρέει μέσα μας πηγαίνει στα πεπτικά όργανα, για την επεξεργασία του φαγητού.

Την ίδια ώρα, παράγουμε περισσότερη σεροτονίνη, τον νευροδιαβιβαστή δηλαδή που ρυθμίζει τον ύπνο και τη διάθεση. Ιδιαίτερα αν έχουμε φάει κοτόπουλο, γαλοπούλα, μοσχάρι, ψάρι, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, καστανό ρύζι, πατάτες, μπανάνες, σπανάκι, βρώμη ή/και σπαράγγια. Δηλαδή, τροφές πλούσιες σε βασικό αμινοξύ που λέγεται τρυπτοφάνη.

Δεν το συνθέτει μόνο του το σώμα μας. Το «παίρνουμε» κυρίως από τροφές ζωικής προέλευσης και φυτικές πρωτεΐνες. Το χρειάζεσαι γιατί μεταξύ αυτών που σου κάνει είναι να βοηθά την παραγωγή της «ορμόνης της ευφορίας». (Είναι η σεροτονίνη που λέγαμε νωρίτερα).

Μελέτες έχουν δείξει πως η επαρκής πρόσληψη τρυπτοφάνης καταπολεμά τις αϋπνίες, δρα ως αναλγητικό στους μυοσκελετικούς πόνους και δεν μάς κάνει να θέλουμε να φάμε πολλούς υδατάνθρακες. Αυτό συμβαίνει όταν μας λείπει τρυπτοφάνη.

Η παγίδα που στήνει το μυαλό

Ένας άλλος λόγος που δεν μπορούμε να κρατήσουμε ανοιχτά τα μάτια μας έπειτα από το μεσημεριανό, είναι γιατί φάγαμε «βαριά». Είτε αυτό σημαίνει ότι φάγαμε πολύ, είτε πως η ποιότητα δεν ήταν η καλύτερη δυνατή.

Να σημειώσω εδώ πως αν δεν έχεις κοιμηθεί επαρκώς, το σώμα καταστέλλει την ορμόνη που λέγεται λεπτίνη και σε ενημερώνει πως χόρτασες. Ή ανεβάζει αυτή που λέγεται γκρελίνη και σου λέει «δώσε μου να φάω κι άλλο».

Η ανεπαρκής ξεκούραση μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά τη λήψη αποφάσεων, τη συναισθηματική ρύθμιση και την περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει την πρόσληψη τροφής. Έτσι δεν μπορούμε να αντισταθούμε εύκολα στη λαχτάρα για εξαιρετικά εύγευστα τρόφιμα.

Ανεξάρτητα βέβαια, από το τι τρώμε (υδατάνθρακα, λίπος, πρωτεΐνη), όταν τρώμε περισσότερο από αυτά που έχει σχεδιαστεί να χειρίζεται το σώμα μας, θα χρειαστούμε πιο πολύ χρόνο για τη χώνεψη.

Έχε υπ’ όψιν σου πως τα λίπη είναι το πιο δύσκολο θρεπτικό συστατικό για την πέψη, καθώς τα μόρια τους είναι πολύ πιο μεγάλα από αυτά των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών. Εάν λοιπόν, έφαγες τηγανητά ή πίτσα μάλλον φυσιολογικά θα αισθανθείς κούραση.

Το αυτό ισχύει και για γεύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετη ζάχαρη ή επεξεργασμένους και εξαιρετικά επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Το σώμα έχει ένα θέμα στο να μεταβολίσει αυτές τις τροφές, συγκριτικά με το πώς συμπεριφέρεται στις φυσικές ή τις ελάχιστα επεξεργασμένες.

Όταν τρως μεσημεριανό που έχει κυρίως υδατάνθρακες και κλείνεις με ένα γλυκό, τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης αυξάνονται γρήγορα και το ίδιο γρήγορα ‘πέφτουν’ κάτω του σημείου εκκίνησης. Και αυτό σε εξοντώνει ενεργειακά. Η πρόκληση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, όταν έχεις πιει αναψυκτικό με ζάχαρη ή αλκοόλ.

Πώς θα βγεις από τον λήθαργο

© Alvin Mahmudov / Unsplash

Σε περίπτωση που σε κουράζει ακόμα και η ιδέα να σηκωθείς από το σημείο που έχεις φάει το μεσημεριανό σου, κάνε την καρδιά σου πέτρα και πήγαινε να περπατήσεις για ένα πεντάλεπτο.

Έτσι θα βελτιώσεις την κυκλοφορία του αίματος και θα ξυπνήσεις. Άρα θα μπορείς και να επιστρέψεις στη δουλειά σου με επιτυχία, νικώντας αυτήν την ακαταμάχητη υπνηλία.