Science History Images/Alamy/Visualhellas.gr
ΙΣΤΟΡΙΑ

Γιατί το 536 μ.Χ ήταν η χειρότερη χρονιά της ανθρωπότητας

Εκρήξεις ηφαιστείων, λιμός και πανδημίες, ήταν λίγα μόνο από τα δεινά που βρήκαν την ανθρωπότητα το 536 μ.Χ.

Λίγο-πολύ όλοι έχουμε κάποια στιγμή πει πως το 2020 ήταν η χειρότερη χρονιά της ζωής μας. Δεν έχουμε και άδικο βέβαια, αφού από τη μια μέρα στην άλλη βρεθήκαμε κλεισμένοι στα σπίτια μας, να φοβόμαστε για τη ζωή μας και για αυτή των αγαπημένων μας προσώπων. Κι όμως, το 2020 μοιάζει ονειρικό μπροστά στο 536 μ.Χ, το οποίο σύμφωνα με τον ιστορικό Michael McCormick, ήταν η χειρότερη χρονιά για να ζει κανείς. Γιατί όμως;

Η αρχή του κακού ήταν η έκρηξη ηφαιστείου στην Ισλανδία, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να καλυφθεί ολόκληρη η Ευρώπη και μεγάλα τμήματα της Μέσης Ανατολής και της Ασίας με τέφρα, η οποία ήταν τόσο πυκνή που κυριολεκτικά έσβησε τον Ήλιο, αφού οι ακτίνες του δεν μπορούσαν να τη διαπεράσουν.

Η τέφρα αυτή αιωρούνταν για πάνω από 18 μήνες και όπως είναι φυσικό, είχε καταστροφικές συνέπειες για την ανθρωπότητα. Οι σοδειές χρειάζονταν ήλιο και δεν μπόρεσαν ποτέ να αναπτυχθούν, με αποτέλεσμα να έρθει μεγάλος λιμός, αφού το φαγητό δεν ήταν αρκετό για όλους.

Μάλιστα, ο ιστορικός του Βυζαντίου, Προκόπιος, είχε γράψει πως, «κατά τη διάρκεια αυτού του έτους έλαβε χώρα ο φοβερότερος οιωνός, γιατί ο Ήλιος έδωσε το φως του χωρίς φωτεινότητα (…) και φαινόταν εξαιρετικά έντονα σαν έκλειψη Ηλίου, διότι οι σκιές που σχηματίζονταν (στο έδαφος) δεν ήταν σαφείς». Μάλιστα, την αρχική έκρηξη ακολούθησαν ακόμα δύο εκρήξεις, που είχαν ως αποτέλεσμα να καταγραφεί η πιο κρύα δεκαετία των τελευταίων 2.300 χρόνων.

Τα γεγονότα είχε καταγράψει και ο Μιχαήλ ο Σύρος, γράφοντας πως, «ο Ήλιος ήταν σκοτεινός και το σκοτάδι διήρκησε 18 μήνες. Η κάθε ημέρα διαρκούσε 4 ώρες και το φως ήταν ελάχιστο. Τα φρούτα δεν ωρίμαζαν και το κρασί είχε γεύση από ξινά σταφύλια».

Το κακό όμως δεν τελειώνει εδώ, αφού η κατάσταση αυτή δημιούργησε τις ιδανικές συνθήκες για τη βουβωνική πανώλη, την πρώτη από τις μεγάλες επιδημίες που έμελλε να πλήξουν την Ευρώπη. Υπολογίζεται ότι τη χρονιά εκείνη έχασαν τη ζωή τους από 25 έως 50 εκατομμύρια άνθρωποι, που αναλογούσαν σε ένα ποσοστό 35-55% του συνολικού πληθυσμού της ηπείρου. Ο Ιουστινιανός, αυτοκράτορας του Βυζαντίου, είχε ζητήσει να μην πετάγονται τα πτώματα στη θάλασσα και να απομακρυνθούν οι σοροί από την Κωνσταντινούπολη, αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα να κολλήσουν και οι υγιείς που τις μετέφεραν. Τον 14ο αιώνα η πανώλη θα επέστρεφε δριμύτερη ως «Μαύρη Πανούκλα».

Την ίδια χρονιά, πολλά χιλιόμετρα μακριά από την Ευρώπη, κατέρρεε στην Κεντρική Αμερική, η Τεοτιουακάν, η τότε μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο, ενώ μογγολικές φυλές άρχισαν να μεταναστεύουν προς τα δυτικά, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δημιουργία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Σίγουρα όχι η ιδανική συγκυρία για να είναι κάποιος ζωντανός.