Η καθημερινή μάχη για μια ανάσα στο Νέο Δελχί
Ένα αποπνικτικό πέπλο αιθαλομίχλης έχει απλωθεί και αυτό τον χειμώνα πάνω από την πρωτεύουσα της Ινδίας, απειλώντας την υγεία εκατομμυρίων κατοίκων. Πόσο απέχουμε άραγε από το να καταστεί ακατάλληλο για κατοίκηση το Νέο Δελχί;
- 23 ΝΟΕ 2025
Ακόμη και αν φέρουμε στον νου μας τις χειρότερες μέρες που έχουμε βιώσει το αποπνικτικό εφέ της αφρικανικής σκόνης στον αέρα της Αττικής (όπως εκείνη η αξέχαστη του Απρίλη του 2024, όταν όλη η πόλη έμοιαζε περασμένη από φίλτρο σέπια), για τα εκατομμύρια κατοίκων στο Νέο Δελχί θα ήταν απλώς μία Τετάρτη.
Κάθε μέρα στην πολύβουη πρωτεύουσα της Ινδίας ξεκινά με μια πικρή οσμή στη μύτη. Κόσμος περιμένει στη στάση και παρέες ασκούνται στα πάρκα, παρά τις επίσημες οδηγίες του κράτους για αποφυγή έκθεσης στον μολυσμένο αέρα. Αμέτρητα αυτοκίνητα πλημμυρίζουν από νωρίς τους δρόμους, υπενθυμίζοντας μία από τις βασικές αιτίες του χρόνιου προβλήματος. Με τις πρώτες ακτίνες του ήλιου, ο ορίζοντας καλύπτεται από ένα θαμπό πορτοκαλί, σαν πάχνη. Τα μακρινά κτίρια σχεδόν εξαφανίζονται, η δύσπνοια αυξάνεται, όσο εκατομμύρια κόσμου κυκλοφορούν κανονικά στους δρόμους, σαν να μη συμβαίνει κάτι.
Όμως, όλοι γνωρίζουν την κρισιμότητα της κατάστασης για τον αέρα που αναπνέουν καθημερινά: τα μέσα ετήσια επίπεδα PM2.5 (μικροσκοπικά, αιωρούμενα σωματίδια που διεθνώς χρησιμοποιούνται ως βασικός δείκτης για τη μόλυνση της ατμόσφαιρας) εμφανίζουν τιμές μεταξύ 100–120 µg/m³ για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τη στιγμή που το όριο το οποίο ορίζει ο ΠΟΥ ανέρχεται μόλις στα 5 µg/m³ εισπνοής ανά εικοσιτετράωρο – αυτό σημαίνει ότι πολλές μέρες εισπνέουν αέρα τουλάχιστον 20 φορές πιο επιβαρυμένο αέρα από το όριο πάνω από το οποίο τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Πόσο επικίνδυνα; Το κόστος στη δημόσια υγεία είναι ανατριχιαστικό. Εκτιμάται ότι για έναν ανά επτά θανάτους υπεύθυνη είναι η κακή ποιότητα αέρα, οδηγώντας συνολικά σε 17.188 πρόωρους θανάτους τον χρόνο, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA) από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Υπό κανονικές ατμοσφαιρικές συνθήκες, όπως υπολογίζει το ανεξάρτητο Ινστιτούτο, το προσδόκιμο ζωής στο Νέο Δελχί θα έκανε ένα γενναίο άλμα κατά 8,2 χρόνια.
Δυστυχώς, όμως, δεν διαφαίνεται τέτοια προοπτική βελτίωσης στον ορίζοντα για την πόλη που κατέχει την αρνητική πρωτιά στις πιο μολυσμένες πόλεις όλου του κόσμου.
Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν ξεσπάσει νέα κύματα διαδηλώσεων στο Νέο Δελχί απέναντι στην αδυναμία της κυβέρνησης να διαχειριστεί τη μόλυνση της ατμόσφαιρας, με βασικό αίτημα το «δικαίωμα στην αναπνοή».
Παραδοσιακά, το διάστημα Οκτωβρίου-Νοεμβρίου καταγράφονται τα χειρότερα νούμερα στις μετρήσεις. Και αυτό διότι στις σταθερές πηγές ρύπων της χαοτικής μητρόπολης, τους ρύπους από τη χρήση ορυκτών στη βιομηχανίας, από τα οχήματα και από τις εργασίες στα εργοτάξια, προστίθενται τα μικρά και εξαιρετικά επιβλαβή σωματίδια που απελευθερώνονται κατά την –τυπικά απαγορευμένη από τη νομοθεσία– καύση στα υπολείμματά των σοδειών, για την έναρξη της νέας καλλιεργητικής σεζόν, αλλά και τα εκατομμύρια πυροτεχνήματα για το ινδουιστικό φεστιβάλ Ντιβάλι.
Όλα τα παραπάνω σε συνάρτηση με τις ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες της εποχής, όπως διαμορφώνονται από την απότομη αλλαγή θερμοκρασίας και τους βοριάδες των μουσώνων, μεταφέροντας και τελικά εγκλωβίζοντας τον καπνό στο μικροκλίμα της πρωτεύουσας, σαν τοξική φούσκα. Ορισμένες μέρες οι μετρητές τερματίζουν κυριολεκτικά, όσο τα νοσοκομεία καθίστανται υπερπλήρη με ασθενείς που δυσκολεύονται να ανασάνουν.
Την ίδια στιγμή, παρά τη σοβαρότητα της υγειονομικής κρίσης που βιώνει το Νέο Δελχί, η κεντρική κυβέρνηση της Ινδίας αρνείται την πραγματικότητα, θέλοντας να μειώσει το πολιτικό κόστος. «Δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν άμεση συσχέτιση των θανάτων με την ατμοσφαιρική ρύπανση», επέμεινε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Bhupender Yadav, ενώπιον του Κοινοβουλίου, ακυρώνοντας ουσιαστικά αμέτρητες έρευνες, όπως και την κοινή λογική.
Το ερώτημα που τίθεται ανοιχτά στη συζήτηση αφορά το εάν το Νέο Δελχί είναι πλέον κατοικήσιμο.
Συμπληρώνεται μια δεκαετία απ’ όταν εμφανίστηκε η ανησυχητική επιδείνωση στην ποιότητα της ατμόσφαιρας, με επίπεδα μικροσωματιδίων πέρα από τα επιτρεπόμενα όρια. Το πλαίσιο έκτακτης δράσης GRAP (Graded Response Action Plan) για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που τέθηκε σε ισχύ το 2017 (ορίζοντας μια σειρά από μέτρα ανάλογα με τη σοβαρότητα της ρύπανσης ανά εποχή) δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό. Τα εκατομμύρια των κατοίκων παρακολουθούν τη μετακύλιση των ευθυνών ανάμεσα στις κεντρικές αρχές και την κεντρική κυβέρνηση, όπως συνέβη πρόσφατα σχετικά με το μείζον ζήτημα της καύσης στις σοδειές. Έκτακτα μέτρα όπως οι εκτοξευτήρες νερού δεν γίνεται να λύσουν το πρόβλημα.
Όλα αυτά, στον απόηχο της διαπίστωσης από την πρόσφατη COP 30 στη Βραζιλία ότι μελλοντικά όλο και πιο πολλά αστικά κέντρα θα έρθουν αντιμέτωπα με τους επικίνδυνους «υπερ-ρύπους» όπως η αιωρούμενη αιθάλη. Το Νέο Δελχί φαίνεται απλώς η αρχή.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.